صندوق سرمایه گذاری چیست؟

اخبار بازار ایران – صندوق های سرمایه گذاری نقش واسطه مالی را دارند، به این گونه که سرمایه اشخاص را جمع آوری کرده و بوسیله تیم تحلیل و با نظر مدیر صندوق اقدام به سرمایه گذاری در ابزارهای مالی گوناگون می کند. بدین وسیله ورود سرمایه و افراد غیرحرفه ای به بازار سرمایه تسهیل شده و این افراد هم می توانند از فرصت های مناسب بازار سرمایه بهره مند شوند.

تعریف صندوق سرمایه گذاری به طور خلاصه نهاد مالی واسطی است که سرمایه گذاری را برای افراد غیر حرفه ای تسهیل کرده و با ابزارهای در دست ریسک آن را کاهش می دهد.

با توجه به اینکه در سال های گذشته انواع بیشتر و جدیدتری از جمله صندوق های طلا، مسکن و جسورانه به بازار سرمایه وارد شدند، امکان سرمایه گذاری در ابزارهایی جز سهام را فراهم کرده اند.هم چنین ورود صندوق هایی مثل صندوق تضمین و صندوق های مختص اوراق دولتی، امکان سرمایه گذاری برای افرادی که ریسک پذیری پایینی داشته و دنبال سود مطمئن هستند را فراهم کرده است.
در مجموع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به امکانات و توانایی‌هایی که در اختیار دارند، تلاش می‌کنند که سرمایه‌گذاری در بازار را جذاب‌تر کرده و فرصت‌ها و انتخاب‌های بیشتری را با ریسک کمتر و بازدهی بالاتر برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند. تنوع صندوق‌ها متناسب با خواسته‌ها و انتظارات سرمایه‌گذاران گوناگون از جمله مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

انواع صندوق سرمایه گذاری براساس نحوه معامله

صندوق های سرمایه گذاری به دو دسته کلی قابل معامله (etf) و صدور و ابطالی تقسیم بندی می شوند. صندوق های قابل معامله قابلیت معامله و خرید و فروش در پنل های کارگزاری توسط سهامداران را دارند. اما برای خرید و فروش صندوق های صدور و ابطالی باید از طریق سایت هر صندوق اقدام به خرید و فروش کرد.
پس بزرگ ترین تفاوت این دونوع صندوق روش معامله صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

انواع صندوق های سرمایه گذاری بر اساس دارایی ها

انواع صندوق های سرمایه گذاری کدام و هر یک برای چه افرادی مناسب است؟ در تقسیم بندی کلی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی‌ها ی در اختیار در حال حاضر به 12 دسته تقسیم می شوند:
۱- صندوق هاي سرمايه گذاري با درآمد ثابت
۲- صندوق‌ سرمایه‌گذاری در سهام
۳- صندوق‌ سرمایه‌گذاری مختلط
۴- صندوق‌ سرمایه‌گذاری کالایی
۵- صندوق سرمایه گذاری پروژه ای
۶- صندوق‌های نیکوکاری
۷- صندوق‌های جسورانه
۸- صندوق‌های اختصاصی بازارگردان
9-صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان
10-صندوق های خصوصی
11-صندوق های املاک و مستغلات
12-صندوق در صندوق ها

۱- صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع بدون ریسک صندوق ها هستند. این صندوق ها سود روزشمار را نصیب دارندگان می کنند. صندوق های درآمد ثابت موظف به رعایت حدنصاب های اعلامی سازمان بورس برای خرید سهام و ابزارهای بدون ریسک مانند حساب های پس انداز بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و… هستند.

این صندوق ها مناسب افرادی است که ریسک پذیری پایینی داشته و خواهان سود قطعی باشند. خود صندوق های درآمد ثابت به دو دسته با تقسیم سودماهانه و بدون تقسیم سود ماهانه تقسیم می شوند. دسته دیگری از صندوق های درآمد ثابت که به تازگی وارد بازار سرمایه شدند، صندوق های مختص اوراق دولتی هستند که دارایی خودرا در اوراق ها دولتی سرمایه گذاری می کنند و ریسک آن ها 0 است.

2- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط

صندوق های سرمایه گذاری مختلط پرتفویی متشکل از انواع ابزارهای بازار سرمایه را دارند.این صندوق ها موظف به رعایت حدنصاب های اعلامی سازمان بورس هستند.در واقع این صندوق ها همواره باید حداقل 40 و حداکثر 60% از دارایی های خودرا در سهام سرمایه گذاری کنند. ریسک و بازده این صندوق ها از صندوق های درآمد ثابت بیشتر بوده اما از صندوق های سهامی کمتر است.
این صندوق ها بیشتر مناسب کسانی است که به دنبال بازدهی ای بالاتر از سود معمول بانکی بوده و ریسک پذیری نسبتا بالاتری نسبت به کم ریسک ترین افراد جامعه داشته باشند.

– صندوق های تضمین اصل سرمایه:

به تازگی نوع جدیدی از صندوق های مختلط وارد بازار سرمایه شدند. این صندوق ها که تضمین اصل سرمایه نام دارند، وظیفه کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری سهامداران را دارند.

3- صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی

صندوق های سرمایه گذاری سهامی در واقع سبدی از سهام و ابزارهای دیگر مثل اوراق مشتقه و اختیار معامله ها هستند. این نوع صندوق ها ریسک بالایی دارند و دارایی خودرا در سهام سرمایه گذاری می کنند.
مدیر صندوق به همراه تحلیلگران آن به دنبال ترکیبی از سبدسهام هستند که در کنار رشد مناسب پرتفوی، ریسک آن را کاهش دهد.این صندوق ها مناسب افرادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس بوده اما دانش و زمان کافی برای فعالیت در این بازار را ندارند.البته صندوق های سهامی خود به چند دسته تقسیم می شوند:

-صندوق اهرمی:
صندوق های اهرمی هم که به تازگی وارد بازار سرمایه شدند، در واقع با ایجاد سازوکار مشخصی باعث می شوند که دارندگان به صورت اهرمی از نوسانات قیمت سهام منتفع شوند.

-صندوق های شاخصی:
دارایی این نوع صندوق ها روی شاخص مشخصی تعریف می شود. به عنوان مثال صندوق های هم وزن، سعی در چینش سبدسهامی دارند که تغییرات قیمتی آن بسیار نزدیک به شاخص هم وزن باشد.

4- صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی

صندوق های کالایی دارایی خودرا در کالای خاصی سرمایه گذاری می کنند. به عنوان مثال صندوق طلا، دارایی های خودرا در سکه های قابل معامله در بازار بورس سرمایه گذاری می کند. به این ترتیب دارندگان این نوع صندوق می توانند همزمان با نوسان قیمت طلا در بازار آزاد، کسب سود کنند.صندوق های زعفران و طلا از انواع صندوق های کالایی قابل معامله در بازار سرمایه هستند.این صندوق ها مناسب افرادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در حوزه کالایی باشند. به عنوان مثال کهربا یکی از صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا می باشد.

5- صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی

این صندوق ها به منظور خرید و فروش سهام شرکت ها با درنظر گرفتن تعهدات و مظنه بازاریابی مطابق با قانون بازار سرمایه ایجاد شده اند.هدف این نوع صندوق ها برقراری تعادل در بازار و در سهام شرکت های گوناگون و جلوگیری از صف نشینی در این بازار است.

6- صندوق‌های جسورانه

سرمایه گذاری خطر پذیر یا سرمایه گذاری جسورانه  به سرمایه گذاری بر استارتاپ‌ها گفته می‌شود.بدلیل وجود ریسک‌های بالقوه در مسیر موفقیت و همچنین احتمال بسیار کمِ موفقیت‌های بزرگ در استارتاپ‌ها، به سرمایه گذاران در مراحل مختلف توسعه یک استارتاپ‌، خطر پذیر یا جسور گفته می‌شود. این صندوق ها مناسب کسانی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در استارتاپ ها هستند.

7- صندوق‌های نیکوکاری

صندوق های نیکوکاری جهت ایفای تعهدات مسئولیت اجتماعی ایجاد شدند. عواید این صندوق ها به صورت هدفمند صرف کارهای خیریه می شوند.صندوق خیریه دانشگاه تهران، مثالی از صندوق های نیکوکاری می باشد.

8- صندوق در صندوق ها

صندوق در صندوق ها نوع جدیدی از صندوق ها هستند که سبد سرمایه گذاری خودرا از صندوق های دیگر تشکیل می دهند. در واقع پرتفوی این صندوق ها متشکل از صندوق های دیگر است. مهم ترین مزیت این کار کاهش هزینه ها در این نوع صندوق ها است.

9- صندوق های املاک و مستغلات

صندوق املاک و مستغلات (Real Estate Investment Trust) با نام اختصاری (REIT)، ابزار مالی است که مالک، اداره یا تامین‌کننده املاک درآمدزا است. صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات که بر اساس صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک طراحی شده‌اند، سرمایه سرمایه‌گذاران متعددی را جمع‌آوری می‌کنند. این امر به سرمایه‌گذاران خرد امکان می‌دهد از سرمایه‌گذاری در املاک سود ببرند، بدون آنکه مجبور باشند ملک را خریداری، مدیریت یا تامین مالی کنند.  این صندوق ها به صندوق سرمایه گذاری مسکن نیز معروف هستند.

10- صندوق های زمین و ساختمان

صندوق های زمین و ساختمان دارایی سرمایه گذاران را جذب کرده و در زمین و ساختمان سرمایه گذاری می کند. این نوع صندوق ها بیشتر اقدام به ساخت و فروش یک پروژه مسکونی می کنند. در نهایت این سود بین سرمایه‌گذاران، به اندازه مبلغ سرمایه‌گذاری‌شان تقسیم خواهد شد.بنابراين سرمایه‌گذار باید برای دریافت سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود، تا تمام شدن پروژه و فروش واحدهای تجاری، مسکونی یا اداری، همراه صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان بماند.

11- صندوق خصوصی

صندوق‌ سرمایه گذاری خصوصی (به اختصار PE) ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که به وسیله شرکت‌های خصوصی و به نمایندگی از گروهی از سرمایه‌گذاران اداره می‌شوند. سرمایه این صندوق‌ها با این دیدگاه تامین می‌شود که بخشی از سهام شرکت‌های خصوصی تملک و سپس در یک بازه زمانی واگذار شود.

12- صندوق های پروژه ای

در این نوع صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران مستقیماً در منافع حاصل از اجرای پروژه سهیم بوده و موضوع صندوق ساخت و تکمیل پروژه ای خاص و سپس پایان یافتن فعالیت صندوق و تقسیم عواید حاصل از اجرای پروژه با توجه به ساختار پیش‌بینی شده در طرح توجیهی صندوق است.

بازده صندوق های سرمایه گذاری

نرخ سود صندوق سرمایه گذاری براساس دارایی آن ها تعیین می شود. به عنوان مثال صندوق های سهامی براساس دارایی آن ها و وضعیت بازار سرمایه ممکن است از زیان های چند ده درصدی تا سود چند ده درصدی را محقق کنند. یا صندوق های کالایی براساس نوسان قیمت دارایی پایه آن ها سود محقق می کنند. پس نمی توان یک سود معین را برای دسته خاصی از صندوق ها درنظر گرفت.

مقایسه صندوق های سرمایه گذاری

چگونه می‌توان صندوق های سرمايه گذاری را با یکدیگر مقایسه کرد؟ برای مقایسه بازدهی صندوق ها و دیگر پارامترهای صندوق های مختلف و هم چنین لیست صندوق های سرمایه گذاری می توانید به سایت fipiran مراجعه کنید.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

مهم ترین سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که سرمایه گذاری در صندوق ها چه مزایایی دارد؟ مزیت‌های سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری در موارد زیر است:

تنوع در صندوق های سرمایه گذاری

همانطور که در بالا توضیح دادیم صندوق های سرمایه گذاری طیف وسیعی از دارایی ها از طلا و زعفران تا ملک و سهام و سپرده های بانکی را در بر میگیرند.

مدیریت حرفه ای دارایی ها

به غیر از مدیر صندوق ها، معمولا تیم های تحلیل کننده که همگی دانش کافی را برای فعالیت در زمینه مورد نظر را دارند تشکیل می شوند.این افراد به کمک هم ریسک دارایی های صندوق را پایین آورده و در جهت افزایش سود آن تلاش می کنند.

شفافیت اطلاعات

صندوق ها به صورت ماهانه صورت وضعیت دارایی و پرتفوی خود را در سامانه کدال منتشر می کنند. این انتشار اطلاعات کمک به شفافیت در بازار سرمایه می کند.

بازده مناسب صندوق ها

با مقایسه بازدهی صندوق های سرمایه گذاری با دیگر دارایی ها در بازار سرمایه متوجه بازدهی خوب این صندوق ها می شویم.در مقایسه صندوق ها با شاخص ها در بازار بورس، بخش بزرگی از صندوق های سهامی بازدهی بالاتری نسبت به شاخص کل داشته اند.

کاهش ریسک

همواره خرید صندوق ها گزینه کم ریسک تری در مقایسه با دارایی های دیگر مخصوصا سهام محسوب می شوند.دلایل اصلی این کاهش ریسک مدیریت سرمایه و ریسک توسط تیم های حرفه ای و دارای دانش فنی است.از دلایل دیگر تنوع در دارایی های این صندوق ها است.

نقدشوندگی مناسب

براساس قوانین سازمان بورس همه صندوق ها باید از بازارگردان استفاده کنند. این بازارگردان ها نقدشوندگی در صندوق هارا بالا برده و با توجه به دامنه نوسان بالاتر صندوق ها نسبت به سهام شاهد نقدشوندگی بهتر و عدم صف نشینی در این صندوق ها هستیم.

صندوق های سرمايه گذاری از چه ارکانی تشکیل می‌شوند؟

براساس قوانین سازمان بورس ارکان صندوق ها به شرح زیر است:
مجمع صندوق، مدیر صندوق، ضامن، کارگزار، مدیرثبت، حسابرس و متولی

اساسنامه و امیدنامه صندوق ها

برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون قوانین هر صندوق، نحوه فعالیت و سبد دارایی ها و ارکان آن می توانید به اساسنامه و امیدنامه صندوق ها که در کدال قرار می دهند مراجعه کنید.این اساسنامه ها، حدنصاب دارایی ها و دیگر اطلاعات مهم پیرامون تاسیس هرصندوق را در خود جای داده اند.

سرمایه‌گذاری آنلاین در صندوق های سرمایه‌گذاری

در واقع چه برای خرید صندوق های قابل معامله و چه صندوق های صدور و ابطالی می توانید از طریق آنلاین با پنل کارگزاری خود و یا مراجعه به سایت صندوق های صدور و ابطالی مراجعه کنید.

حداقل مبلغ سرمایه گذاری در هر صندوق سرمایه گذاری چقدر است؟

برای سرمایه گذاری در صندوق ها در مرحله اول باید به نوع صندوق دقت کنیم. صندوق هایی که قابل معامله در بازار بورس هستند، با توجه به قوانین سازمان بورس، نیاز به حداقل سرمایه 500 هزار تومان برای سرمایه گذاری داخل این صندوق ها است. اما در صندوق های صدور و ابطالی حداقل مبلغ خرید به اندازه یک واحد صندوق است. که این عدد معمولا حوالی 100 هزارتومان است. 

صندوق سرمایه گذاری بانکها

صندوق سرمایه گذاری بانک ها ابزاری متداول در بازار سرمایه هستند.برخی بانک ها اقدام به تاسیس صندوق های سرمایه گذاری کرده اند که در سایت fipiran می توانید متولی و مدیر صندوق هارا مشاهده کنید.

بهترین صندوق سرمایه گذاری را چطور انتخاب کنیم؟

برای انتخاب بهترین صندوق  سرمایه گذاری پارامترهای زیادی وجود دارد. مهم ترین پارامترهایی که در انتخاب بهترین صندوق مورد نظر تاثیر گذارند نقدشوندگی و بازده هستند. در واقع هر صندوقی که در کنار بازده مناسب نسبت به رقبا، از نقدشوندگی مناسب هم برخوردار باشد می تواند گوی رقابت را از حریفان بگیرد. 

آیا سرمایه گذاری در صندوق همیشه سودآور است؟

سرمایه گذاری در صندوق هاي سرمايه گذاري بورس همواره سودآور نیست. به عنوان مثال هنگامی که بازارسرمایه روند نزولی داشته باشد، صندوق های سهامی ام به تبع اون با کاهش ارزش پرتفو مواجه شده و خریداران را با زیان مواجه می سازند.