رعایت و حمایت از قانون در گروی منافع

موبنا -به عبارتی پذیرش، رعایت و حفاظت از قانون در جامعه نشانگر میزان تعهد در مقابل حقوق و وظایفی می‌باشد که قانون برای افراد و نهادهای مختلف مشخص کرده است. این نگرش به قانون در واقع ریشه و بنیان رفتار شناسی اجتماعی را تشکیل می‌دهد.

رعایت قانون اصلی ترین مولفه رشد جوامع در عرصه‌های مختلف می‌باشد. لذا مشاهده می کنیم که میزان رعایت و تعهد به قانون در کشورهای توسعه یافته نسبت به جوامع درحال توسعه و سپس توسعه نیافته، روندی نزولی پیدا می‌کند. این روند نزولی اجرای قانون تبعات گسترده‌ای در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال خواهد داشت.

اما یکی از نشانه‌ها و آفت‌های رفتاری افول قانون مداری در جوامع استفاده موضوعی از قوانین برای تحقق خواسته‌ها و منافع شخصی و گروهی می‌باشد. درکشورما این آفت اجتماعی و رفتاری به شدت ریشه دوانده است و به کررات شاهد مصادره قانون برای میل به خواسته‌های مختلف هستیم. مصادره قانون به معنای آن است که ما تعهد به قانون را برای تحقق خواسته‌هایمان مورد تاکید قرار دهیم و دیگران به نقض قانون متهم کنیم، اما خودمان به هنگام اجرای قوانین بی توجه به بایدها و نباید، منافع و مقاصد فردی و نهادی را دنبال کنیم.

مصداق عینی بحث خود را گفته‌های شهردار تهران مبنی برعدم شرکت در نمایشگاه مطبوعات، قرار می‌دهیم. شهردارتهران با انتقاد از برگزاری نمایشگاه مطبوعات درمصلی تهران گفته است:« به رغم میل باطنی، به دلیل پایبندی به قواعد و مقررات شهر که ضامن سلامت، پاکیزگی و آرامش است، از حضور در جمع این عزیزان محروم شدم. با احداث مجموعه شهرآفتاب و مصوبه شورای اسلامی شهر تهران مقرر شد همه نمایشگاه‌های پربازدید در این مکان برگزار بشود. رعایت این مصوبه و مقررات مشابه آن هست که در کاهش ترافیک و آلودگی شهرمان مؤثر است. ای کاش دولت محترم هم به قانون احترام می‌گذاشت و این نمایشگاه‌ و نمایشگاه‌های مشابه، که پربازدید هستند را در شهر برگزار نمی‌کرد. علاوه بر این مصلی کارویژه خود را دارد و جای برگزاری نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی نیست. وقتی ما متولیان امر و مسؤولان به قانون و حقوق مردم احترام نگذاریم چه توقعی از شهروندان می‌توانیم داشته باشیم؟».

این جمله آخر شهردار تهران را باید با طلا نوشت و بر سر در تمام نهادها و ادارات و منجلمه بر سردر شهرداری تهران نصب نمود!. اگر نمایشگاه مطبوعات مشمول مصوبه شورای شهر می‌شود، قطعاً خلاف قانون رفتار کرده و باید نسبت به عمل خود پاسخگو باشد. اما نکته اصلی بحث نگرانی شهردار تهران نسبت به ترافیک و آلودگی شهر است که از بابت آن حاضر نشده به مصلی بروند و احتمالا بارترافیکی و آلودگی شهر را تشدید نمایند.

سوال ما از شهردار تهران این است که آیا قانون در مورد قطع درختان و تغییر کاربری فضای سبز تهران تاکیدی دارد یا خیر؟ مسلماً درمورد قانونی بودن تمامی تغییرکاربری‌های صورت گرفته و مجوزهای صادره برای قطع درختان، اسناد بسیاری برای ارائه در دست دارند. اما این ابهام باقی است که آیا آلودگی کلان شهر تهران با قطع درختان پارک‌ها و تغییر کاربری فضاهای سبز بهبود می‌یابد؟

اگر آلودگی شهر و سلامت شهروندان برای شهردار تهران از چنان اولویتی برخوردار است که ایشان حتی حاضر نشدند تا در مسیر پرتردد نمایشگاه مطبوعات حضور یابند، پس چگونه تخریب فضای سبز و درختان را مورد توجه قرار نمی‌دهند.

بیان این مثال عینی صرفاً از این جهت بود که توجهی به رفتارشناسی اجتماعی حاکم درجامعه داشته باشیم. متاسفانه این رفتار از همه ما سر می‌زند و تبعات به نسبت اهمیت تخلف و جایگاهی که در‌آن قرار گرفته‌ایم افزایش می‌‌یابد. تمامی‌ تخلفات و فسادهای مختلفی که امروز شاهد آن هستیم از برخوردهای سلیقه‌ای و مصادره گونه قانون نشأت می‌گیرد و به یک رویه خطرناک در کشور مبدل شده است.

فصل الخطاب بودن قانون اصلی ترین ضمانت برای اجرای آن و تحقق تاثیرات مثبتی خواهد بود که قانونگذار پیش بینی کرده است. لذا اگر این مولفه اصلی از قانون گرفته شود، شاهد هرج و مرج سلیقه‌ای خواهیم بود که رفتار و کلام افراد نسبت به مفاد قانونی ارجحیت می‌یابد و نحوه رفتار ها براساس خواسته‌های شخصی و نهادی شکل می‌گیرد.

«مسلماً اگر متولیان امر و مسئولان به قانون و حقوق مردم احترام نگذارند، چه توقعی از شهروندان باید داشته باشیم؟ »

 منبع: روزنامه آفرینش