اطلاعات شوراي نگهبان از منابع ديگري است
وحيد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه كريمي/ گروه حقوق و قضا: در اين بين نكته مهم اين است كه طبق روال گذشته تعدادي از اين تاييد صلاحيت‌ها در هيات نظارت رد صلاحيت مي‌شوند. از اين رو با هدف بررسي نحوه عملكرد هيات‌هاي اجرايي و ودلايل‌شان براي رد صلاحيت نامزدهاي انتخابات و عملكرد هيات نظارت در رد و تاييد صلاحيت نامزدهاي انتخابات با حجت الاسلام موسي قرباني، معاون سابق ديوان عدالت اداري به گفت‌وگو نشسته‌ايم كه از نظرتان مي‌گذرد.
مسئله رد صلاحيت‌ها در تمامي انتخابات‌ها با حواشي متعددي رو به رو است، سوال ما اين است ملاك براي رد يا تاييد صلاحيت‌ها در قانون چيست؟
يك گروه از معيارها براي تاييد صلاحيت‌ها، صفات اثباتي هستند كه صفات اثباتي با افعال مثبت نوشته شده‌اند و خود نامزدها بايد براي آنها ادله كافي را ارائه دهند، مانند داشتن مدرك تحصيلي، تابعيت ايراني و التزام به قانون اساسي، ولايت فقيه و شرع مقدس…
يك گروه ديگر هم وجود دارد كه به آنها صفات سلبي مي‌گويند كه هيات اجرايي و هيات نظارت بايد ادله آنها را يافته و ارائه كند. مانند عضويت در احزاب منحله، يا نداشتن سوء شهرت و نداشتن پرونده كيفري و… .
بنابراين اصل بر برائت فقط در رابطه با گروه سلبي خواهد بود، درست است؟
بله، همين‌طور است. اصل برائت مربوط به جرم و تخلف است؛ متاسفانه حقوق بگيران نه حقوقدانان اين دو را خلط مي‌كنند.
باتوجه به سلبي بودن سوءشهرت، هيات اجرايي و هيات نظارت چه مدركي براي سوءشهرت ارائه مي‌كنند زيرا برخي نمايندگان فعلي مجلس به ويژه ازطیف اصولگرا در اين دوره رد صلاحيت شده‌اند مانند رسايي؟
براي نمونه از گزارش‌هاي نيروي انتظامي براي سوءشهرت استفاده مي‌شود. البته در رابطه با پرونده‌هاي قضايي بايد پرونده‌هاي زيادي يك فرد داشته باشد. در رابطه با آقاي رسايي بي‌انصافي شده است. در ديوان به روحاني و نوبخت بارها اخطار داده‌ايم بعضي كارها را نكنند. هيات رسيدگي به تخلفات اداري رياست‌جمهوري تعدادي را با رسيدگي به پرونده‌هايشان به محروميت از تصدي پست‌هاي مهم محكوم كرده‌اند. آنها به ديوان دادخواست دادند و ما جلوي اجراي آنها را گرفتيم. رسايي هم همين‌طور بود.
يك نكته مهم در اينجا وجود دارد و آن‌هم تعريف سوءشهرت است. اگر فقط بين اصلاح طلب‌ها در رابطه با رسايي سوال شود او سوءشهرت به تند روي و حرف‌بي‌ربط زدن دارد. اما معناي سوءشهرت اموري است كه بين عامه مردم زشت و بد باشد. اينكه فردي شهره به تند روي و چماغي برخورد كردن است سوءشهرت نيست بله شهرت اوست.
جناب قرباني التزام به قانون اساسي يا اعتقاد به ولايت فقيه را نامزدها چگونه مي توانند اثبات كنند؟
دو حالت دارد، معمولا اگر نامزد معروف باشد مواضع او روشن است علاوه براين نامزدها زمان ثبت نام ملزم به نوشتن اعتقاد خود در اين موارد هستند. در برخي از افراد هم توسط تحقيقات محلي اين‌موارد مشخص مي‌شود. اما گاهي تحقيقات محلي يك سوال غلط، جواب غلط همراه دارد.
بسياري از حقوقدانان منتقد تحقيقات محلي هستند به خصوص در رابطه با حدود اختيارات هيات‌هاي اجرايي!شما موافق تحقيقات محلي هستيد؟
قانون تفكيكي در اين رابطه قائل نشده است، صفات اثباتي و سلبي را هيات‌هاي اجرايي مي توانند احراز كنند و براي سلبي‌ها بايد مدرك ارائه كنند كه متاسفانه هيات‌هاي اجرايي بيشتر دربحث اثباتي‌ها ورود مي‌كنند.
البته بايد توضيح دهم كه در شوراي نگهبان يك طيف فكري خاص طي ساليان فعاليت مي‌كنند وخط فكري آنها عوض نشده و نخواهد شد.
بنابراين براي انجام امور به دنبال ابزار مورد نياز خود رفته اند و دفاتر نظارتي شهرستان‌ها را راه انداخته‌اند اما هيات‌هاي اجرايي روش‌هاي مختلفي طي ساليان داشته‌اند، هر دولتي آمده سعي كرده با سليقه خود هيات اجرايي را انتخاب كند. همين امر باعث سوءاستفاده شده است و معتقدم برخي بااستفاده ازاين ظرفيت‌ها به دنبال كشته سازي هستند و با تعداد كثيري نامزد پروژه خاصي را دنبال مي كنند. زيرا با ثبت نام حداكثري مي‌خواهند بعد از رد صلاحيت گسترده نمايندگان خود مظلوم نمايي كنند.
تعداد ثبت نام كنندگان زياد است اما همه آنها اصلاح‌طلبان نبودند؛ اصولگرايان و مردم عادي هم از انتخابات استقبال كرده‌اند!
دسته اول از حضور گسترده نامزدها، مربوط به حضور گسترده اصلاح طلبان است كه مي‌دانند بسياري از نمايندگان آنها شرايط احراز صلاحيت را ندارند اما باز نامزد شده اند.
بخش دوم هم مربوط به عامه مردم است كه براي حضور در مقابل دوربين خبرنگاران و جلب توجه براي نامزدي حاضر مي شوند.
يك مقداري هم براي تجارت و كسب در آمد است، يعني افرادي كه مي‌دانند راي زيادي ندارند اما نامزد مي شوند و در نهايت راي خود كه بر آمده از آراي اقوام و دوستان‌شان است را مي‌فروشند.
من هيچ گاه از اين كارها نكردم زيرا هميشه راي من قاطع بوده ودر اوج عظمت اصلاح طلب‌ها و در مجلس ششم كه 18 گروه آمدند از رقيب ما حمايت كردند من دو برابر رقيبم راي به‌دست آوردم.
البته عده‌اي هم به دنبال تريبوني براي تخريب ديگران هستند با اينكه راي بالايي ندارند اما همه‌جا عليه نمايندگان مردم سخنراني مي‌كنند. البته عده‌اي هم قصد خير خواهانه دارند و به نفع نماينده قوي و مورد تاييد كنار مي‌كشند تا آراي نماينده اصلح بالارود.
اكنون اين سوال پيش مي آيد كه اگر هيات اجرايي از چهار مرجع استعلام مي‌گيرد و شخصي تاييد صلاحيت‌مي‌شود؛ چرا همان شخص در هيات نظارت رد صلاحيت مي‌شود؟ اين امر باعث شائبه سليقه‌اي و سياسي عمل كردن اعضاي شوراي نگهبان نمي شود؟
به هيچ وجه سياسي و سليقه‌اي رفتار نمي‌شود. بعضي موارد است كه خود مراجع چهار گانه به هيات اجرايي نمي‌دهند به همين دليل افراد تاييد صلاحيت مي شوند اما در هيات نظارت رد صلاحيت مي شوند. مانند مواردي كه باعث هتك حرمت اشخاص مي شود يا به دلايل سياسي اطلاعات به هيات نظارت ارسال نمي‌شود.
شوراي نگهبان اين اطلاعات را چگونه كسب مي‌كند؟
از مراجع ديگري چون سپاه اطلاعات را كسب مي‌كند. البته مواردي هم هستند كه جنبه سياسي دارند مانند حساسيت اعضاي شوراي نگهبان نسبت به اتفاقات سال 88.
هيات نظارت مي تواند از سپاه كمك بگيرد؟
علم حجت است ولو از پريدن كلاغ، شوراي نگهبان مي‌تواند از هر طريقي به نتيجه لازم دست يابد.
اما براي بسياري از افرادي كه متهم در وقايع 88 هستند نه پرونده‌اي تشكيل شده و نه اتهام‌شان در جايي اثبات شده است! حال چرا بايد بر فرض يكسري اتهامات افراد در شوراي نگهبان رد صلاحيت شوند؟
كسي كه آمد با رفتار و ابزارغير قانوني خواسته خود را پيش برد چه ضمانتي است در مجلس اينگونه رفتار نكند. اينجا پرونده قضايي مهم نيست نوع رفتار مهم است.البته ملاك حال فعلي افراد است كه اگر تغييرنگرش اين افراد اثبات مي‌شد، تاييد صلاحيت مي‌شدند.
رفتار منطقي و قانوني براي نامزدهايي كه رد صلاحيت شده‌اند و معترض به اين موضوع هستند، طبق قانون چيست؟
رفتار معقول را قانون مشخص كرده است. شوراي نگهبان يك زماني تا جايي پيش مي‌رفت كه اگر احساس مي‌كرد فرماندار يا استاندار داراي مواضع خاصي است به وزارت كشور مي‌گفت كه اگر اين‌فرد تغيير نكند ما انتخابات برگزار نمي‌كنيم. امروز ديگر چنين نيست؛ زواياي انتخابات‌ها در قانون تفكيك و تصويب شده است . بنابراين معترضان بايد هرگونه اعتراض خود را قانوني پيگيري كند.
عملكرد مجلس فعلي چه از سوي اصحاب رسانه و چه فرهيختگان وچه عموم مردم با انتقادات بسياري رو به رو شده است، بسياري به دنبال تشكيل مجلسي قوي در اين انتخابات هستند؛ دليل اين ضعف چه بوده؟
يك اصل كلي داريم بر اين مبنا كه هرسال دريغ از پارسال، كه در رابطه با مجلس بسيار مصداق دارد.
نمايندگان به محض ورود به مجلس نگاهي به انتخابات چهار سال بعد دارند و كليه اعمال‌شان تحت تاثير اين موضوع قرار دارد. اين نگاه انتخاباتي بسيار تاثير منفي بر عملكرد نمايندگان دارد. بنده شايد به اين دليل كه هميشه راي بالاي حوزه انتخابيه خود را داشتم و هرگز نگران نتيجه انتخابات چهار سال بعد نبودم مي توانستم بر وظايف نمايندگي خود تمركز كنم اما بسياري از نمايندگان كه با اختلاف بسيار كمي از رقيب خود به مجلس راه يافته اند كل دوره فقط به دنبال جمع‌آوري راي براي دوره بعد هستند. اين امر مجلس را خراب مي‌كند. مانند سوالات متعدد از وزرا، نماينده اگر سوالي دارد كتبي بپرسد و پاسخ بگيرد؛ دليل ندارد براي هر موضوعي وزير به مجلس بيايد. اعمالي از اين دست جز در راستاي آمار سازي براي انتهاي دوره نيست يا حتي تذكر شفاهي هيچ جاي آيين نامه نيست؛ مجلس نهمي‌ها اين بدعت را گذاشتند و آقاي لاريجاني هم چون نگران راي رياست خود بود بعد از يك سال تسليم شد.
با اين اوصاف براي داشتن مجلسي قوي، توصيه شما به مردم براي انتخابات چيست؟
توصيه مي‌كنم مردم ملاك‌هايي كه دال بر تبحر، ملي گرايي، كارايي و خدمت است را در نظر گرفته و راي دهند.
179/
