صفر یا 400 هزار میلیارد

اخبار بازار ایران – این درحالی است که کارشناسان معتقدند این خبر در صورتی قابل استناد خواهد بود که همراه با انتشار اسناد مربوطه و گزارش عملکرد دولت در این زمینه در سایت بانک مرکزی همراه باشد، چرا که کمتر از دو هفته قبل رئیس سازمان برنامه و بودجه به کسری حدود 200 هزار میلیارد تومانی اشاره کرده و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه نیز بر کسری بودجه صحه گذاشته بود. از سوی دیگر کارشناسان بر این باور هستند که  شفاف‌سازی در ارائه گزارش و آمارها در تمام حوزه‌ها به ویژه اقتصادی به تعامل هرچه بیشتر دولت با مردم در حوزه‌های دیگر مانند فرآیند مالیات‌ستانی کمک می‌کند .
 تناقضات‌ بودجه‌ای!
مهدی پازوکی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس بودجه در این خصوص گفت: اظهارنظرهای رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر کسری بودجه 200 هزار میلیارد تومانی دو هفته قبل و اعلام خبر روز گذشته او مبنی بر تحقق درآمدهای دولتی و عدم کسری بودجه از سوی ایشان همگان را دچار سرگردانی کرده است که کدام یک از گفته‌های وی را باور کنند و اینکه چه توجیهی را باید برای این امر بیابند و رفع کسری رقم 200 هزار میلیارد تومانی بودجه طی دو هفته فرآیندی بسیار عجیب است البته چنانچه واقعا اتفاق افتاده باشد من هم مانند هزاران ایرانی از وقوع آن خرسند خواهم شد چون کسری بودجه با تبعات منفی بسیاری مانند افزایش نقدینگی، افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی همراه خواهد بود .او با بیان اینکه شواهد دال بر عدم تحقق درآمدهاست، افزود: اعلام  تحقق درآمدهای دولت و عدم کسری بودجه از سوی رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور پس از جلسه‌ای که با برخی از نمایندگان مجلس داشتند در حالی صورت گرفته است که در گزارش ارائه شده از عملکرد 7 ماهه دولت که بر روی سایت بانک مرکزی نیز قابل دسترس و مشاهده است، خلاف این اعلام شده و جبران کسری بودجه 200 میلیارد تومانی طی این مدت عجیب است، این درحالی است که نشانه‌ای از این رویکرد مثبت در وضعیت اقتصادی مانند کاهش نرخ تورم، عملیاتی شدن پروژه‌های عمرانی قابل مشاهده نیست . 
 گزارش عملکرد تحقق درآمدهای دولتی را منتشر کنید
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اگر کسری بودجه و مشکلات اقتصادی با برگزاری جلسات نهادهای مختلف در حوزه‌های مختلف حل می‌شود امیدوارم چنین جلساتی بسیار بیشتر برگزار شود و امیدوارم در اولین فرصت نیز گزارش عملکرد و منابع درآمدی دولت در راستای تحقق درآمدهای اعلام شده از طریق سایت بانک مرکزی در معرض دید مردم و کارشناسان اقتصادی به عنوان یک خبر خوب قرار گیرد، چراکه این امری پنهانی نیست و همواره این پروسه از طریق بانک مرکزی اطلاع رسانی عام صورت می‌گیرد. پازوکی بیان کرد: اعلام این خبر به معنای این است که رشد نقدینگی و تورم کنترل شده درآمدهای دولتی از روش‌های مختلف محقق شده است و البته این امر می‌تواند چشم انداز خوبی برای تحقق بودجه سال آینده با وجود فقدان درآمدهای نفتی و توسعه درآمدهای دولت از طریق درآمدهای مالیاتی نیز باشد. این استاد دانشگاه معتقد است: تراز شدن بودجه در سال جاری و همچنین امیدوار بودن به وقوع این امر در بودجه سال آینده از پیامدهایی به شمار می‌آید که باید با خوشحالی در انتظار وقوع آن در سال آینده باشیم و بدیهی است انتشار و شفاف سازی دولت در این زمینه با انتشار اسناد مربوطه می‌تواند به حس اعتماد دو جانبه فی‌مابین دولت و مردم و کارشناسان کمک کند .
 کسری بودجه صفر یا 400هزارمیلیاردی؟!
بر اساس این گزارش،  تناقض دو نقل قول، آن هم به فاصله کوتاهی از دو رئیس کمیسیون مرتبط با اقتصاد مجلس خبرساز شده است که اولین موضوع به کسری بودجه 400 هزار میلیاردی بودجه اشاره دارد و در دومین مورد نیز که در واقع واکنش به اظهارات اول است، کسری بودجه امسال صفر اعلام شده است اگر چه اظهارات دوم در پاسخ به نقل قول نخست را می‌توان نقطه پایان تردید درباره کسری بودجه هنگفت امسال دانست، با این حال بررسی خراسان نشان می‌دهد که تا پیش از این، پیش بینی‌های متفاوتی از کسری بودجه امسال اعلام شده و در نتیجه احتمالاً اعلام کمیسیون برنامه و بودجه را باید جدیدترین و متقن ترین گزاره درباره کسری بودجه امسال دانست.
 تراز شدن  ناترازی بودجه!
مدتی است تناقضی بین اظهارات دو رئیس کمیسیون مرتبط با امور اقتصادی مجلس خبر ساز شده است برای مثال رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از کسری 400 هزار میلیارد تومانی بودجه امسال خبر داده و اعلام کرده در ناترازی بودجه انتظار داریم در بودجه سال آینده دولت احکام خوبی را در نظر بگیرد تا بتوانیم این کسری بودجه را مدیریت کنیم و جلسه کمیسیون برنامه و بودجه درباره ادعای کسری بودجه 400 هزار میلیاردی صحبت شده است با این حال، روز گذشته رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به این موضوع واکنش نشان داد و آن را رد کرد در ادامه حاجی بابایی به خبرنگاران گفت: پیرو برخی اظهارات مبنی بر کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۱، کمیسیون برنامه و بودجه بر همین اساس با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه تشکیل جلسه داد و وی گزارشی درباره آخرین وضعیت منابع و مصارف بودجه سال ۱۴۰۱ ارائه کرد که این امر یک اتفاق کم نظیر در تحقق بودجه 1401 رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بود همچنین گزارش مسعود میرکاظمی را در مورد توافق کمیسیون برنامه و بودجه و سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد و افزود: بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۴۰۱، به میزان ۱۳۹۴ هزار میلیارد تومان منابع پیش‌بینی کرده بودیم ‌که البته باید گفت برای نخستین بار بود که مجلس شورای اسلامی تقریبا سقف بودجه دولت را افزایش نداد. حاجی‌بابایی تاکید کرد: حدود ۱۰۰ درصد منابع دولت در بودجه سال ۱۴۰۱ تحقق یافته است و این مسأله مورد توافق سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است. وی تحقق ۱۰۰ درصدی منابع دولت را در نوع خود کم‌نظیر دانست و گفت: اینکه در یک سال با این وضعیت اقتصادی، ۱۰۰ درصد منابعی که مجلس در بودجه مصوب کرده، تحقق یابد، بسیار ارزشمند است.

تکذیب کسری بودجه در 1401 اما در ادامه رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به صراحت هر نوع گزارشی مبنی بر کسری بودجه سال ۱۴۰۱ را تکذیب و خاطرنشان کرد: طبق گزارش مشترک کمیسیون برنامه و بودجه و سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۴۰۱ کسری بودجه نخواهیم داشت و این مسأله نقطه مثبتی در روند ثبات اقتصادی کشور و کنترل نرخ تورم در آینده‌ای نزدیک خواهد بود. اراده دولت و مجلس در زمینه بودجه سال ۱۴۰۱ تحقق یافته است. کدام صحیح است؛ کسری بودجه 400 هزار میلیاردی یا صفر؟

اگرچه اظهارات ثانوی حاجی بابایی به عنوان رئیس کمیسیون برنامه و بودجه قابل تامل است، اما اگر بخواهیم بدون در نظر گرفتن این اظهارات، صحت عبارت کسری بودجه 400 هزار میلیاردی را بررسی کنیم، باید گفت در وهله اول تفاوت دو رقم صفر و 400 هزار میلیارد تومان که موجب موج خبری مذکور شده، کمی عجیب به نظر می‌رسد. در وهله دوم با استناد به گزارش‌های دیوان محاسبات به دستاورد قابل اعتناتری درباره رد ادعای کسری بودجه 400 هزار میلیاردی امسال می‌رسیم. بررسی گزارش‌های تفریغ بودجه دیوان محاسبات در سال 1401 نشان می‌دهد که در گزارش 4 ماهه تفریغ پیش بینی شده است کسری بودجه تا پایان امسال معادل 60 هزار میلیارد تومان خواهد بود. قابل تامل‌تر اینکه در گزارش 6 ماهه این دیوان نیز بر روند کاهشی میزان کسری بودجه در شش ماه نخست امسال تصریح شده است، اما در وهله سوم، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره آسیب شناسی بودجه ریزی در ایران نیز قابل توجه است که در آبان ماه منتشر و در آن پیش بینی شده که کسری بودجه تا پایان سال به 300 هزار میلیارد تومان برسد. با این اوصاف و با تناقضات پیشین آمار رئیس کمیسیون برنامه و بودجه قابل توجه است و برخی آن را قابل اتکا می‌دانند. هر چند ممکن است اختلاف در بیان فنی موضوع باشد، چراکه به عنوان مثال در صورت کسری عملیاتی یعنی کمبود درآمدهای جاری نسبت به هزینه‌های جاری، دولت از بودجه عمرانی کسر و کسری بودجه عملیاتی را جبران کند یا از منابع صندوق توسعه ملی برای جبران کسری‌های موجود استفاده شود.  

 منبع: آرمان ملی