يارانه می‌ماند؛ ارز ٤٢٠٠ تومانی می‌رود

اخبار بازار ایران؛ محمدسیاح – «رئیسی» در دفاع از بودجه سال آینده این بودجه را اصلاح شده خواند. رئیسی متمرکزسازی ردیف‌های بودجه، کاهش سطح افزایش حقوق و دستمزد، متعال‌سازی حقوق‌ها، واقعی‌کردن درآمدها، ‌کاهش هزینه‌‌های جاری دولت و… را از عمده تغییرات در بودجه سال آینده عنوان کرد. به‌طورکلی بررسی لایحه بودجه 1401 نشان می‌دهد که سعی شده تا بودجه انقباظی و ضدتورمی ‌بسته شود. یکی از موارد مهم در بودجه سال آینده حدف ارز 4200 تومانی است که به گفته رئیسی بار اقتصادی زیادی را به دولت اضافه کرده است؛ ضمن اینکه در این بودجه افزایش مالیات‌ها به‌طورکلی و کاهش مالیات صنوف آسیب دیده از کرونا هم دیده شده است. به‌طورکلی بودجه سال 1401 با تغییراتی نسبت به سال 1400 همراه است و دولت سیزدهم با ابراز امیدواری آن را به مجلس تقدیم کرد. بررسی اسناد بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در شرایط تورم‌زای کنونی اقتصاد ایران، دولت به‌دنبال ارائه یک بودجه انقباضی است. مروری بر لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که دخل و خرج دولت در سال آینده را با رقم ۳۶۳۱ هزار میلیارد تومان بسته شده است. در ماده واحده لایحه بودجه پیشنهادی دولت آمده که بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور از حیث منابع و مصارف بالغ بر سی‌وشش میلیون و سیصدوده هزار و هفتصدوچهار میلیارد و ششصدوبیست‌وهشت میلیون ریال به شرح زیر است: الف) منابع بودجه عمومی ‌دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و مصارف بودجه‌ عمومی‌ دولت از حیث هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، بالغ بر پانزده میلیون‌ و پنجاه‌ودو هزار و سیصدونودوشش میلیارد و یکصدوسیزده میلیون (۱۵.۰۵۲.۳۹۶.۱۱۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال شامل: 1- منابع عمومی‌ بالغ بر سیزده میلیون ‌وهفتصدوبیست‌ هزار میلیارد (۱۳.۷۲۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال.

2- درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی بالغ بر یک‌میلیون و سیصد‌وسی‌ودو هزار و سیصدونودوشش میلیارد و یکصدوسیزده میلیون (۱.۳۳۲.۳۹۶.۱۱۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال. ب) بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بالغ بر بیست‌ودو میلیون و سیصدوچهارده هزار و هفتادونه میلیارد و سیصدوهجده میلیون (۲۲.۳۱۴.۰۷۹.۳۱۸.۰۰۰.۰۰۰) ریال و از حیث هزینه‌ها و سایر پرداخت‌ها بالغ بر بیست و دو میلیون و سیصد و چهارده هزار و هفتاد و نه میلیارد و سیصد و هجده میلیون (۲۲.۳۱۴.۰۷۹.۳۱۸.۰۰۰.۰۰۰) ریال.

 نکات مهم در بودجه ۱۴۰۱

حذف دلار 4200 تومانی، انتشار 96 هزار میلیارد تومان اوراق و تثبیت دلار بودجه روی 23 هزارتومان که نرخ فعلی تسعیر برخی شرکت‌هاست و نگرانی‌های ارزی بازار را برطرف می‌کند سه اتفاق مهم در بودجه سال آینده به‌شمار می‌رود؛ از طرفی دو نکته در لایحه بودجه 1401 وجود دارد که به‌نظر می‌رسد ممکن است بر رفتار بازارها اثرگذار باشد. اولین نکته اینکه چرا عدد مالیات افزایش داشته و آیا قرار است مالیات یا عوارض دیگری از شرکت‌ها اخذ شود که برخی افراد مطلع و نزدیک به دولت دریافت مبالغ تحت عنوان عوارض صادرات را رد می‌کنند و دلیل این رشد مالیات را اخذ مالیات از خودرو و مسکن می‌دانند، اما نکته دوم و شاید مهمتر نرخ گاز است که به‌عنوان خوراک و سوخت مطرح است. نرخ سوخت صنایع برای فولادی‌ها 100 درصد نرخ خوراک درنظر گرفته شده البته طبق برخی شنیده‌ها این عدد به 50 درصد خواهد رسید و سقف 2500 تومان را خواهد داشت. برخلاف خوش‌بینی در بازار سهام، دولت در لایحه بودجه سال آینده؛ نرخ سوخت فولادی‌ها؛ پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها را معادل نرخ خوراک مصرفی پتروشیمی‌ها قرار داد. این در حالی است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ این نرخ با تخفیف هفتاددرصد به صنایع فروخته می‌شد.

 رشد 7 درصدی کل بودجه

کل منابع بودجه عمومی‌ دولت به‌جز درآمدهای اختصاصی و نیز شرکت‌های دولتی ۱۳۷۲ هزار میلیارد تومان است که نسبت به منابع عمومی‌ بودجه در ۱۴۰۰ که بالغ بر ۱۲۷۷ هزار میلیارد بود رشد ۷ درصدی نشان می‌دهد. منابع عمومی ‌بودجه به اضافه منابع اختصاصی دولت ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که نسبت به بودجه ۱۳۷۳ هزار میلیاردی سال ۱۴۰۰ حدود ۹.۲ درصد رشد نشان می‌دهد. حقوق کارمندان دولت در بودجه ۱۰ درصد اضافه شد. کل اوراق منتشره دولت و شرکت‌های دولتی حدود ۱۰۹ هزار میلیارد تومان خواهد بود که ۱۰ هزار میلیارد تومان آن صرف بازپس‌دهی اصل و سود اوراق سررسید شده و قبلی است. ۸ هزار میلیارد تومان اوراق شهرداری‌ها هم به این مبلغ اضافه می‌شود. سهم دولت از صادرات نفت ۳۸۱ هزار میلیارد تومان معادل ۲۵ درصد از کل بودجه است که نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد دارد. میزان مالیات از درآمدهای دولت به ۵۶۰ هزار میلیارد تومان رسید. برای اولین‌بار همه خودروهای بالای یک‌میلیاردتومان و منازل مسکونی و ویلاهای بالای ۱۰ میلیارد تومان مشمول مالیات بر دارایی می‌شوند که به‌صورت سالانه اخذ خواهد شد. نرخ تسعیر دلار ۲۳ هزارتومان اعلام شده و میزان فروش نفت هم حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز به قیمت حدود ۶۰ دلار درنظر گرفته شد. نرخ سوخت فولاد، پتروشیمی‌ و پالایشی‌ها معادل نرخ خوراک مصرفی پتروشیمی‌ها تعیین شد.

 رشد درآمد گمرکی و مالیات

درآمدهای مالیاتی و گمرکی در بودجه سال بعد با ۷۳ درصد رشد به حدود ۵۶۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است و مفاد بخشنامه مالی ناظر بر بودجه نشان می‌دهد متوسط افزایش حقوق کارکنان دولتی برای سال بعد ۱۰ درصد تنظیم شده؛ یعنی حداقل‌بگیران حدود ۳۰ درصد افزایش حقوق دارند و حقوق‌های بالاتر افزایش کمتری دارند؛ حداقل حقوق‌بگیران دولتی، سال آینده ۴.۵ میلیون تومان دریافتی خواهند داشت. معافیت مالیاتی حقوق هم با رشد ۲۵ درصدی، ۵ میلیون تومان در ماه پیش‌بینی شده همچنین دولت نرخ تسعیر ارز ۲۳ هزار تومانی را در لایحه بودجه گنجانده است. همچنین رقم صادرات نفت ۱.۲ میلیون بشکه در روز با قیمت ۶۰ دلار پیش‎بینی شده است.  در بودجه حقوق افرادی که از متوسط حقوق کمتر می‌گیرند از حقوق افرادی که از متوسط بیشتر می‌گیرند، بیشتر رشد خواهد کرد و فاصله حقوق کاهش می‌یابد، به عبارت دیگر ناخالص حقوق به‌صورت پلکانی معکوس از 29 درصد تا 5 درصد و حداقل مبلغ مندرج در احکام کارگزینی با 29 درصد رشد از 35 میلیون ریال به 45 میلیون ریال افزایش می‌یابد، 1700 امتیاز در احکام کارگزینی تمامی‌ کارکنان اضافه می‌شود که معادل مبلغ ثابت 533,800 تومان است و ضریب ریالی با سه درصد رشد از 3048 به 3140 تغییر می‌کند، برای بازنشستگان نیز مبلغ 533,800 تومان ثابت و 3 درصد رشد اعمال می‌شود. آنچه که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ دولت برای حقوق کارکنان پیش‌بینی کرده نشان می‌دهد که افزایش پلکانی حقوق در دستور کار قرار دارد و متوسط ۱۰ درصد است به‌طوری که برای طبقات پایین‌تر از این رقم بیشتر افزایش پیدا خواهد کرد.

 وام ازدواج از بودجه حذف شد

از دیگر نکات مهم در لایحه آن است که بند مشخص و رقم وام ازدواج جوانان در لایحه بودجه سال 1401 حذف شده و ظاهرا دولت اختیار کلی برای تعیین آن در هیات وزیران با هماهنگی دستگاه‌ها درخواست کرده است، براساس تبصره 16 ماده واحده لایحه بودجه سال آینده که مروبط به تسهیلات تکلیفی است عنوان شد بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی‌ ایران از طریق بانک‌های دولتی، خصوصی و موسسات اعتباری غیربانکی مکلف به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه از محل صددرصد مانده سپرده‌های قرض‌الحسنه و پنجاه درصد سپرده‌های جاری شبکه بانکی پس از کسر سپرده قانونی به موارد مندرج در قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی‌ از جمله قانون برنامه ششم توسعه است. از نکات دیگر بودجه این است که از سهم ۴۰ درصدی صندوق توسعه ملی در سال آینده، طبق پیش‌بینی که در لایحه بودجه انجام شده دولت فقط ۲۰ درصد را واریز خواهد کرد و ۲۰ درصد مابقی به دولت اختصاص پیدا می‌کند.

 حذف دلار 4200 تومانی

طبق پیش‌بینی صورت گرفته در لایحه بودجه سال آینده سقف معافیت مالیاتی ۶۰ میلیون تومان در سال پیش‌بینی شده است؛ از طرفی در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی در رابطه با پرداخت ارز ترجیحی نشده و نشان از اقدام دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ دارد. هرچند این امکان در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی و آماده نبودن جامعه هنوز به‌طور کامل وجود ندارد. در بودجه سال آینده منابع لازم برای افزایش تولیدات زراعی و باغی به میزان 7.3 میلیون تن دیده شده است. همچنین با اختصاص منابع لازم حد نگاری و صدور سند مالکیت اراضی کشاورزی برای 900 هزار هکتار و آبخیزداری 1.2 میلیون هکتار انجام خواهد شد. تکمیل و بهره‌برداری از 10 هزار هکتار شبکه آبیاری و زهکشی و افزایش ضریب خود اتکایی در تولید جوجه نژادداخلی از 10 به 58 درصد از دیگر اهداف برنامه‌ای بودجه است. سطح پوشش بیمه کشاورزی از 18 به 27 درصد به افزایش خواهد یافت و منابع این صندوق تقویت خواهد شد.

 بودجه  گازرسانی و حمل‌ونقل

2 هزار میلیارد تومان برای گازرسانی به روستاها و مناطق فاقد گاز و 300 میلیون دلار هم برای توسعه پالایشگاه آبادان درنظر گرفته شده و ساخت پالایشگاه جدید نفت با ظرفیت 300 هزار بشکه در روز هدف‌گذاری شده است. تکمیل خط اتیلن غرب برای تامین خوراک پتروشیمی‌های در حال احداث پیش‌بینی و 15 هزار میلیارد تومان برای طرح‌های بهینه‌سازی سوخت درنظر گرفته و برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و دانش‌بنیان تولیدات داخلی هم منابع خوبی دیده شده است. در بودجه سال 1401 منابع خوبی برای طرح‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای دیده شده به‌طوری‌که می‌توان تا پایان سال شاهد تحقق اهدافی نظیر افزایش طول خطوط راه‌آهن از 12190 کیلومتر به 12700کیلومتر، افزایش ظرفیت بارگیری و تخلیه از 285 به 290 میلیون تن، افزایش طول بزرگراه‌ها از 19600به 19800 کیلومتر، افزایش طول شبکه آزادراهی از 2730 به 2950 کیلومتر، تکمیل 43 کیلومتر خطوط متروی درون‌شهری و برون‌شهری با همکاری شهرداری‌ها و بازسازی 5 هزار دستگاه اتوبوس درون‌شهری با همکاری شهرداری‌ها در 70 شهر کشور بود.

 ایجاد صندوق مسکن محرومان

برای تامین اراضی طرح مسکن به استعداد 4 میلیون واحد مسکونی تا پایان سال 1401 برنامه‌ریزی و اعتبارات صندوق ملی مسکن تقویت و برنامه‌ریزی برای  اجرائی‌شدن دو میلیون مسکن تا پایان سال آینده که 30 درصد آن به پایان خواهد رسید، انجام شده است. همچنین پنج هزار میلیارد تومان برای راه‌اندازی صندوق مسکن محرومان اختصاص پیدا خواهد کرد. از ظرفیت دارایی‌های غیرمنقول وزارت راه و شهرسازی و منابع صندوق پیشرفت و عدالت برای تقویت منابع صندوق ملی مسکن نیز استفاده خواهد شد. در لایحه بودجه سال آینده همچنین انتشار اوراق مالی اسلامی ‌از 132.500 میلیارد تومان به 88000 میلیارد تومان کاهش‌ یافته است. صادرات خالص گاز 3.58 میلیارد دلار منظور شده و 145 هزار بشکه در روز خوراک تحویل پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها خواهد شد. 

 مقابله با فقر مطلق

افزایش اعتبارات برنامه مقابله با فقر مطلق برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی معادل دو برابر حقوق کارمندان برنامه یارانه نقدی و غیرنقدی و معیشت معادل 73.8 هزار میلیارد تومان و یارانه حوزه سلامت مطابق با ماده 46 قانون الحاق 2 به میزان 32 میلیارد تومان، یارانه نان، گندم، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی و نهاده‌های کشاورزی به میزان 140 هزار میلیارد تومان منظور شده است. 24 هزار میلیارد تومان نیز منابع حمایت از تولید در بخش انرژی و برای حمایت از اشتغال معادل 46 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته ‌شده و پیش‌بینی منابع در قالب صندوق پیشرفت و عدالت ایران (ملی و استانی) به میزان 46 هزار میلیارد تومان و با احتساب منابع حمایت از انرژی در وزارت نفت معادل 70 هزار میلیارد تومان است.

 سهم استان‌ها از بودجه

در راستای تحقق رشد اقتصادی 8درصد مبلغ 150000میلیارد تومان در سقف منابع هدفمندی و منابع عمومی‌ لایحه سال 1401 منظورشده و برای تقویت اعتبارات استان‌ها و در جهت تمرکززدایی، با توجه به قابلیت‌های استان‌ها مبتنی بر آمایش سرزمین 422 طرح استانی ویژه (ملی استانی) به استان‌ها انتقال پیدا می‌کند. بخش قابل‌توجهی از 150 هزار میلیارد تومان منابع رشد اقتصادی در اختیار استان‌های قرار خواهد گرفت. در لایحه بودجه هزینه‌های دولت به استثنای حقوق 15 درصد کاهش پیدا کرده است، بابت اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبلغ 12 هزار میلیاردتومان، بابت پاداش پایان خدمت جانبازان به میزان 9 هزار میلیارد تومان و بابت پاداش پایان خدمت بازنشستگان مبلغ 22 هزار میلیارد تومان منظور شده است. از دیگر نکات قابل تامل در بودجه سال آینده اعتبارات منابع آب است که از 9.3 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه 1400 به 22.3 هزار میلیارد تومان در جهت رفع تنش‌های آبی و تقویت آبرسانی پایدار به مناطق ضروری شهری و روستایی؛ افزایش یافته است. اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه (بودجه عمرانی) نسبت به سال 1400 با بیش از 43 درصد رشد به 251 هزار و 815 میلیارد تومان رسیده است.

 منبع: آرمان ملی