” چالش هاي ورود به جامعه اطلاعاتي “
چالش‌هاي ورود به جامعه اطلاعاتى
بحث جامعه اطلاعاتى که امروزه در کانون توجه بسياري از کارشناسان قرار گرفته ، به عنوان مبنا و استانداري جامع مي‌تواند سرچشمه تعاملات و تحولات فراواني در پيکره جوامع سنتي باشد از همين رو در بيان شاخص‌ها و ويژگي‌هاي آن نمي‌توان از جزئيات آغاز کرد چرا که در تعاريف جامعه اطلاعاتي با ابزارها و رويکردهاي فراواني مواجه هستيم از جمله اين ويژگى‌ها مى‌توان به وابستگى رشد اقتصادى جوامع به تحولات فنى و علمي در عرصه اطلاعات و بازسازى صنعت با بهره گيري از فناورى اطلاعات اشاره کرد.
با اين ديدگاه مي‌توان برداشت کرد که پيچيدگي و تعامل بالاي عناصر دخيل در اين امر به حدي است که قائل شدن مرز تاثير براي هر يک از آنها مي‌تواند بسياري از محاسبات و بررسي‌هاي را به هم ريزد.
بنابراين براي رسيدن به يک تعريف و ديدگاه روشن و اصولي از جامعه اطلاعاتي در گام اول بايد کليه عناصر و عوامل موثر در اين فرآيند جهاني را شناسايي و تعريف کرد. جهاني از آن جهت که به دليل گسترش روزافزون کاربري فناوري اطلاعات کشورها ناگزير از تاثيرپذيري و تاثيرگذاري هستند و به همين دليل حذف استانداردهاي جهاني در تعيين چهارچوب‌هاي ملي در واقع به بيراهه رفتن است.
تقابل دو شعار جامعه جهاني و جامعه اطلاعاتي بستري را فراهم مي‌آورد تا زمينه براي ايجاد يک راهبرد گسترده‌تر و جهان شمول‌تر با عنوان جامعه اطلاعاتي جهاني بوجود آيد جامعه‌اي که در آن کليه فرآيندهاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي، علمي و… بر يکديگر تاثير گذاشته و از هم تاثير مي‌پذيرند. از اين رو در بررسي چالش‌هاي اساسي جامعه اطلاعاتي نمي‌توان از چالش‌هاي زيربنايي جامعه جهاني که در شعار جهاني شدن جلوه کرده صرف نظر کرد. حاصل اينچنين پيچيدگي‌ها و در هم تنيدگي‌هايي نفوذ غير قابل باور فناوري اطلاعات در همه روابط و فعاليت‌ها و فرآيندهايي است که در بحث جهاني شدن انسان و جوامع بشري را تحت تاثير قرار داده است.جايگزينى يا استفاده از فناورى‌هاى ارتباطى و اطلاعاتي به عنوان ابزارهاى اقتصادى، اطلاعات به جاى ماشين‌هايى که از ابزارهاى اقتصادى ، صنعتى‌اند و مطرح شدن بخش هاى مربوط به توليد و توزيع فناورى‌ها و خدمات اطلاعاتى به عنوان بخش اصلى صنعت از ديگر ويژگى‌هاى جامعه اطلاعاتى به شمار مى‌رود. در جامعه اطلاعاتي نيروي اطلاعات به عنوان گرانمايه‌ترين سرمايه جوامع به شمار مي‌رود و براي بهره برداري از آن برنامه‌ريزي‌هاي کلاني صورت مي‌گيرد. با توجه به تنوع معيار‌ها و شاخص‌ها در سنجش جامعه اطلاعاتي ورود به جامعه اطلاعاتى را مى‌توانيم با معيارهاى مختلف بسنجيم و اين خود نشان دهنده چند وجه بودن جامعه اطلاعاتى است .
معيارهاى تکنولوژى، اقتصادى، فرهنگى، شغلى و سياسى شاخص‌هاى کمى و کيفى هستند که ورود به جامعه اطلاعاتى را از جنبه‌هاي مختلف تعريف مى‌کنند.
با اين توضيح مي‌توان براي تعريف جامعه اطلاعاتي يک استاندارد و قالب کلي را مطرح کرد با اين مضمون که جامعه‌اي را مي‌توان جامعه اطلاعاتي ناميد که از نظر سطوح مختلف شاخص‌هاي ذکر شده در بالا به حد مطلوبي رسيده باشد و بر اساس يک جريان منظم و برنامه‌ريزي شده کليه ابزارها و زيرساختهاي فناوري اطلاعات را براي توليد اطلاعاتي به کار ببرد که امور برنامه‌ريزي و اجراي شاخص‌هاي فوق را بتواند در جهت مثبت تحت تاثير قرار دهد با اين توجيه تمامي بخش‌هاي درگير با تکنولوژى، اقتصاد، فرهنگ، اجتماع، سياست و… به عنوان کارخانه‌هاي مصرف کننده و توليد کننده اطلاعات تبديل مي‌شوند و ازآنجايي که تراوايي، به اشتراک گذاري و تبادل اطلاعات از جمله اصول استاندار جامعه اطلاعاتي محسوب مي‌شود جوامع، سازمان‌ها، ارگان‌ها و کليه اجزا سيستم جهاني اطلاعات که در جامعه اطلاعاتي جهاني به فعاليت مي‌پردازند از اطلاعات مورد نياز بهره‌مند مي‌شوند و اطلاعات خود را براي استفاده ديگران در اختيار آنها قرار مي‌دهند.
يکي از معيار‌هاي مشخص براي تعيين استانداردهاي جامعه اطلاعاتي و يا حداقل رسيدن به اين استانداردها بالا رفتن تعداد کارهاي تخصصي و اطلاعات محور و کاسته شدن از کارهاي تکراري و غير اطلاعاتي مردم است به اين معني که افراد در يک جامعه اطلاعاتي بايد بتوانند با استفاده از فناوري اطلاعات کارهاي معمولي و دستي را حذف و بر عهده سيستم‌هاي نرم افزاري و سخت افزاري بگذارند با اين شرايط مي‌توان گفت هنگامى يک کشور وارد جامعه اطلاعاتى مىشود که مشاغل مبتنى بر اطلاعات ، توليد و توزيع آن روز به روز گسترش يابد. و همچنين مشاغل اطلاعات محور و کارمندان بتوانند با تخصص خود از اين اطلاعات بهترين استفاده را ببرند.
جامعه اطلاعاتي در بعد فرهنگي نيز ساختار جوامع بشري را تحت تاثير قرار مي‌دهد و به نوعي در خدمت نشر و گسترش فرهنگ‌ها در مي آيد تقابل و تعامل فرهنگ‌ها در بستر جوامع شبکه‌اي مي‌رود تا يک قالب وشيوه فرهنگي خاصي را به عنوان فرهنگ زندگي و فعاليت در جامعه اطلاعاتي پديد آورد. بدون شک همه اين اتفاقات حاصل تعاطي انديشه‌ها و افکار هزاران انساني است که با زبان‌ها و مليت‌ها و قوميت‌هاي خاص خود در اين ورطه به فعاليت مشغولند و هر يک با سعي بر ايجاد ارتباط فرهنگي با ديگر فعالان جامعه اطلاعاتي دانسته و ندانسته نقشي در شکل دهي به قاموس فرهنگي جامعه اطلاعاتي داشته‌اند جامعه اطلاعاتى
در محاصره امواج و پيامهاى ارتباطى و اطلاعاتى فراواني است و اين نشان مي‌دهد که جامعه اطلاعاتى يک پديده واقعى ، غيرقابل انکار و در شرف گسترش است که بي شک جنبه و جذبه لازم براي تبديل شدن به فرهنگ را نيز دارد.
چالش‌هاي جهاني
سالها پيش در مقابل مشکلات فقر اقتصادي کشورهاي جهان سوم چند کشور توسعه يافته اقدام به کمک‌هاي مالي مي‌کردند اما امروزه حتي آنها نيز مسير اين کمک‌ها را تغيير داده اند و سعي دارند با آموزش و اطلاع رساني به جوامع در حال توسعه آنها را براي دستيابي به توسعه ياري دهند.گذشته از اهداف خاصي که در پي چنين کمک‌هايي معمولا از سوي کشورهاي توسعه وجود دارد، بايد تغيير نگرش آنها را در فرآيندهاي کمک رساني مورد توجه قرار داد.
چرا که آنها نيز به اين باور رسيده اند براي توسعه پايدار و هميشگي در سطح جهان ناگزير از داشتن ارتباط سيستميک با ديگر عناصر جامعه جهاني هستند.چالش اساسي که امروزه جامعه جهاني با آن روبروست عدم تعادل کمي و کيفي در ورود و دستيابي همه جوامع به استانداردهاي لازم براي جامعه اطلاعاتي است. اين مساله باعث ايجاد پديده‌اي تحت عنوان شکاف ديجيتالي شده است. شکاف ديجيتالي به عنوان يکي از معضلات سيستم جهاني جامعه اطلاعاتي باعث کندي تعاملات اطلاعاتي در اين سطح مي‌شود و رشد و پيشرفت را به تاخير مي‌اندازد. براي خارج شدن از ورطه شکاف ديجيتالي که کشورهاي جهان سوم با آن مواجه هستند