چالش‌های ریال در زمین دلار
اخبار بازار؛ کیمیا نجفی – در این میان عده‌ای معتقدند که اگر پیش از این دلارزدایی اتفاق افتاده بود اکنون ما شاهد چنین رویدادهایی نبودیم. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا مسئله و مشکل اصلی، نقش دلار در اقتصاد ایران است؟
این‌روزها اگر نگاهی به تجارت میان کشورها داشته باشیم سلطه دلار بر معاملات بین‌المللی را خواهیم دید، هرچند که برخی از کشورها از ضرورت دلارزدایی صحبت می‌کنند اما همچنان این ارز سلطنت خود را بر معاملات تجاری حفظ کرده است. حال در ایران عده‌ای بر این باورند که با پایان داد به سلطه دلار و جایگزین کردن ارز دیگری در معاملات بین‌المللی می‌توان به بسیاری از مشکلات اقتصادی خاتمه داد. چنین فرضیه‌ای موافقان و مخالفان بسیاری داشته و اینکه آیا دلارزدایی کلید حل مشکلات است یا خیر پرسشی است که تحلیلگران پاسخ‌های متفاوتی را برای آن مطرح می‌کنند. میثم رادپور، کارشناس بازار ارز درخصوص امکان دلارزدایی و تاثیر آن به «ابتکار» گفت: عده‌ای بر این باورند که اگر ایران دلارزدایی می‌شد اقتصاد در چنین شرایطی قرار نمی‌گرفت، این یک تحلیل نادرست از وضعیت دلار در اقتصاد ایران است. در ابتدای صحبت باید اشاره کنم که مطرح بود دلار در معاملات بین‌المللی انتخاب ما نیست، ارزی است که دنیا انتخاب کرده و این انتخاب به ما نیز تحمیل شده است.
وی افزود: بیش از 60 درصد تجارت جهانی با دلار انجام می‌شود و بسیاری از طرف‌های قرارداد معامله حاضر نیستند ارز دیگری را جایگزین آن کنند. این در حالی است که اصلا مسئله اصلی ما دلار نیست، اگر ما یورو را جایگزین می‌کردیم مگر تفاوتی ایجاد می‌شد؟
رادپور گفت: گاهی گفته می‌شود که باید ارز دیگری را جایگزین دلار کرد ما باید توجه داشته باشیم که این تلاش هزینه معاملات ما را افزایش خواهد داد و به ضرر اقتصاد خواهد بود و هیچ کمکی را به ما نخواهد کرد.
رادپور اظهار کرد: اگر مسئله سلطه ارز اختیاری بود که به جای رفتن به سراغ یوآن، روپیه و یا یورو ما با ریال معاملات خود را ادامه می‌دادیم. هیچ کشوری ارزش و اعتبار پول ما را در نظام پولی بین‌المللی قبول ندارد. با توجه به این مسائل در می‌یابیم به راحتی نمی‌شود از دلارزدایی در اقتصاد کشور صحبت کرد.
وی با اشاره به تلاش چین برای حذف دلار از اقتصاد افزود: تجارت خارجی و صادرات چین بسیار گسترده‌تر از آمریکا است اما نقش یوآن در تجار بین‌المللی کمتر از 5 درصد است. شاید بتوان از کمرنگ کردن نقش دلار در اقتصاد صحبت کرد اما نه کشوری که این روزها تحت فشار تحریم قرار داشته و از سوی دیگر نفوذ جدی در دنیا ندارد. اقتصاد ما همانند چین نیست و نمی‌توانیم این حرف را بزنیم. چین سعی دارد آهسته آهسته نقش دلار را در اقتصادش کمتر می‌کند، هرچند که این اقدام به همین سادگی نیست اما بالاخره توان تلاش در این زمینه را دارد.
این کارشناس بازار ارز با اشاره به تحریم بودن ایران ادامه داد: اکنون به طور خاص معاملات دلاری ما تحریم است و از سوی دیگر حتی با یورو و یا یوآن هم با ما همکاری نمی‌شود. مسئله نظام نقل و انتقالات ارزی ما دیگر دلار نیست و همه ارزها درگیر این مشکلات شده است. در حال حاضر می‌توان با یک بانک اروپایی همکاری کرد اما مسئله این است که آنها نمی‌خواهند با ایران کار کنند چراکه کشور ما را جزو نواحی پرخطر دسته‌بندی کرده‌اند و کار کردن با هر روشی، به هر دلیلی و با هر ارزی را نگران‌کننده می‌دانند.
تغییر چهره نظام پولی بین‌الملل
وی از تغییر قوانین در نظام پولی بین‌الملل گفت: چهره نظام پولی بین‌المللی در یک دهه گذشته عوض شده است و مشکلات تنها مختص ایران نیست، البته چون کشور تحریم است این مشکلات برای ما بیشتر به چشم می‌آید. به عنوان نمونه از این تغییرات می‌توان به واسطه‌ها برای جابه‌جایی پول اشاره کرد. در بانک‌هایی وجود دارد که نقش انتقال وجوه را در نظام پولی بین‌المللی برعهده داشتند آنها با سخت شدن قوانین کسب و کار خود را کوچک کرده و دیگر به بسیاری از نواحی سرویس نمیدهند. به دلیل سخت‌گیرانه‌تر شدن قوانین ما شاهد چنین تغییراتی در نظام پولی بین‌الملل هستیم و از سوی دیگر ضمانت اجرایی قوانین به شدت جدی شده است. به عبارتی دیگر تمام کشورها دیده‌اند که مسئله حواله سخت‌گیرانه‌تر از گذشته شده بنابراین فعالیت خود را محدود کرده‌اند. حال ما نیز در تحریم قرار داشته و یقینا فشارها را بیشتر از دیگران احساس می‌کنیم. تحریم‌های ایران آنقدر پیچیده است که بانک‌ها ترس از همکاری با ایران را دارند و سعی می‌کنند خود را از بندهای تحریم در امان نگه دارند.
دلارزدایی کار آسانی نیست
این کارشناس بازار ارز یادآور کرد: همانطور که قبلا اشاره کردم مسئله ما دلار نیست، اکنون علاوه بر دلار تمام ارزهای در بازار افزایش قیمت را تجربه می‌کنند. کافی است نگاهی به معاملات داخلی در بازارهای مختلف اقتصادی داشته باشیم آنگاه خواهیم فهمید که حتی شهروندان نیز اهرم اصلی معاملات را دلار می‌دانند. نمی‌شود به خاطر یک تصور، مردم را قانع کنند که دلار باید حذف بشود. این موضوع را نمی‌توان به سادگی در اقتصاد تغییر داد، تغییر مستلزم عوامل مختلفی است. ما برای تغییر ارز مورد استفاده در تجارت بین‌الملل باید با طرف‌های تجاری رابطه محکمی داشته باشیم. هیچ کشوری نظام پولی و بانک خود را در اختیار تصمیم ایران قرار نخواهد داد. متاسفانه درگیری‌های بین‌المللی مانع از ادامه فعالیت ایران با طرف‌های تجاری خود شده است. درست است که یک سر از مشکلاتمان به آمریکا میرسد اما این دلیل نمی‌شود که دلار و حضور آن در اقتصاد را مشکل اصلی بدانیم. ما نباید این تصور را داشته باشیم که با حذف دلار و جایگزین کردن ارز دیگری مشکلاتمان حل خواهد شد افرادی که این حرف را می‌زنند قطعا درک درسته از نظام پولی بین‌المللی ندارند.
منبع: ابتکار
