فضای مجازی و ایمنی بر اساس رده های سنی

موبنا – نظارت بر فعالیت های آنلاین کودکان در سال های آغازین آشنایی با رایانه و اینترنت بسیار اهمیت دارد و لازم است تا کودکان در تمام لحظات تحت کنترل باشند. به علاوه، کودکان تنها می توانند نیم ساعت در روز را با سایت های متناسب سن خود سپری کنند. اما برای کودکان بالای هفت سال، شرایط فعالیت های اینترنتی کاملا تغییر می کند.

راهکارهایی بر اساس سن و مراحل مختلف

2 تا 4 سال:
فعالیت ها و سایت های متعدد و البته مناسبی برای این گروه سنی در فضای مجازی وجود دارد، اما در بیشتر موارد این نیاز احساس می شود که والدین و فرزندان با یکدیگر وقت خود را در سایت ها سپری کنند. در اینجا فقط مسائل ایمنی مورد توجه قرار ندارد بلکه “همراهی با فرزندان در اینترنت” راهی است تا اطمینان یابیم که فرزندانمان تجربه خوشایندی از اولین وبگردی های خود خواهند داشت و حتی کمک می کند تا پیوندی مناسب میان کودک و شخص مسن تری که با او وبگردی می کند، حاصل شود.
با شروع 3 سالگی، برخی از کودکان را می توان از مزایای -مقداری جزئی- استقلال در فضای وب بهره مند کرد از این رو آنها می توانند به کاوش و تجربه های جدید دست یابند و حتی اشتباهات مختص به خود را مرتکب شوند. البته این به مفهوم آزادی کامل کودکان در فضای اینترنت نخواهد بود. بهترین کار آن است که والدین وب سایت های مناسب برای بازدید آنها را انتخاب کرده و خروج از وب سایت ها نیز بر عهده فرزندان نباشد. البته وقتی فرزندانتان در سایت های ایمن شناخته شده هستند، لازم نیست که تمام مدت بالای سر آنها ایستاده و یا کنارشان بنشینید.
4 تا 7 سال:
در این محدوده سنی، کودکان شناسایی های جدید خود را در فضای مجازی آغاز می کنند، اما همچنان حفظ رابطه نزدیک والدین و فرزندان در فضای اینترنت بسیار مهم است. زمانی که فرزند شما در محدوده سنی مذکور قرار دارد، باید دسترسی او به اینترنت را تنها به سایت هایی که از قبل مشاهده کرده اید و نسبت به محتوای مفید آن اشراف دارید، محدود نمائید.
بسیار مهم است که کودکان شما دراین محدوده سنی تجربه های مثبتی را از سایت هایی که با آن سرو کار دارند، کسب کنند. این به مفهوم هر چه دور نگه داشتن کودکان از سایت های خطرناک نیست، بلکه اطمینان حاصل کردن از آن است که سایت های مورد بازدید، فرزندانمان را به سمت تخریب فکری سوق نمی دهد.

7 تا 10 سال:
در این محدوده سنی، کودکان با نگاهی فراخانوادگی بدنبال کسب موجودیت اجتماعی و اطلاعات بیشتر هستند. این زمانی است که فشار همسالان آغاز و تبدیل به یک مساله پیچیده برای بسیاری از بچه ها می شود. به اعتقاد “ریچارد تافت” (رواشناس)، فرزندان -در محدوده 7تا10 سال- در جستجوی استقلال بیشتر از والدین خود هستند.
در طول این سالها، باید مقداری هم به تقویت استقلال کودکان توجه داشت، اما بازهم تکرار می کنیم که این به مفهوم کنار نشستن والدین نیست. همانطور که فرزندانِ خود را به تنهایی- در این محدوده سنی- برای تماشای فیلم روانه نمی کنید، بسیار مهم است که در فضای مجازی نیز با آنها همراه باشید. برای گروه سنی مذکور قرار دادن رایانه در آشپزخانه، اتاق نشیمن و سایر نقاطی که کودکان در هنگام کار با رایانه در دسترس پدر و مادر قرار دارند، اهمیت دارد. این راهکاری است که آنها می توانند مستقل باشند اما در عین حال “تنها” هم نیستند.
علاوه بر این، استفاده از نرم افزارهای فیلترینگ و محدود کردن کودکان به سایت های جستجو شده از طریق موتورهای جستجو ایمن(برای کودکان) نیز باید مدنظر باشد.
زمانی که فرزند شما در این مرحله(7تا10سال) قرار دارد، “زمانی” را که صرف نشستن و استفاده از رایانه می کند بیشتر از فعالیت های وی در اینترنت اهمیت دارد. به عبارت دیگر فرزند شما نباید تمام وقت خود را با رایانه سپری کرده و از دیگر فعالیت ها باز بماند. کودکان به تنوع نیاز دارند و اصلا مناسب نیست که تمام وقت خود را صرف یک نوع فعالیت کنند، حتی اگر فعالیت مذکور صرفا مطالعه کتاب باشد. در مسیر مواجه با چنین وضعیتی، حتی ممکن است نرم افزارهای “محدود کننده زمان کار با رایانه” نیز مفید واقع شوند. اهمیت تنوع فعالیت ها حتی در فضای آنلاین نیز وجود دارد و شما می بایست کودکان خود را به استفاده از سایت های مختلف و متنوع در فضای مجازی تشویق کنید، نه تنها یک یا دو سایت مورد علاقه آنها.
– این رده سنی، جایی است که استقلال بیشتر در فضای اینترنت آغاز می شود. کودکان در رده سنی مذکورتمایل زیادی برای وبگردی و تجربه های جدیدتر دارند. آنها به دوستانشان ایمیل می زنند و حتی از پیام رسان های فوری در فضای مجازی استفاده می کنند.
– در این رده سنی، هنوز هم نیاز است تا بر فعالیت های آنلاین فرزندتان نظارت داشته باشید، می توانید سابقه وبگردی او را کنترل کنید- حداقل تا زمانی که فرزندتان روش پاک کردن آنها را نیاموخته است- به یاد داشته باشید ارتباط برقرار کردن و کار با فرزند بهتر از جاسوسی درباره فعالیت های اوست!
– با فرزند خود در رابطه با مصون ماندن در فضای اینترنت صحبت کنید. به او کمک کنید تا تفکری در رابطه با تمامی جنبه های ایمنی از قبیل مواردی که “مشاهده” می کند، “ارتباط” برقرار می کند و “رفتار” می کند، داشته باشد.
– دستیابی و تنظیم قوانینی در باب “آداب شبکه مجازی”، به فرزند شما کمک می کند تا درک وسیع تری از ارتباطات دیجیتال و اینکه چه زمانی این فضا می تواند زننده و آسیب رسان باشد، کسب کند.
– فیلترهای مرورگر رایانه را روشن نگه دارید اما آگاه باشید که فرزندانمان می توانند تنظیمات آن را تغییر دهند. به علاوه موتورهای جستجو اغلب بصورت پیش فرض روی گزینه جستجوی ایمن(مخصوص کودکان) تنظیم نشده اند، از این رو مطمئن شوید که تغییرات لازم را اعمال می کنید و بصورت دوره ای نیز وضعیت تنظیمات و تغییرات اعمالی مذکور را کنترل کنید تا همه چیز درست باشد.
– به کودکان این رده سنی(سن 7 تا 10) اجازه ورود به اتاق های گفتگو یا همان چت روم ها را ندهید. بازی های آنلاین و دانلود هر چیزی بدون هماهنگی با شما ممنوع است.
– با کودکان مدرسه ای خود فعالیت و تمرین داشته باشید تا درک مناسبی از امنیت خود در اینترنت و اهداف سیاست های آموزشی داشته باشند.
10 تا 12 سال:
طی این دوره پیش از نوجوانی، بسیاری از بچه ها در جستجوی استقلال بیشتر هستند. حتی اگر حس استقلال طلبی برجسته هم نشود، در این زمان استفاده از اینترنت برای انجام تکالیف مدرسه، کشف منابع جدید برای سرگرمی، ورزش و سایر جذابیت ها آغاز می شود. رده سنی 10 تا 12 سال همچنین زمانی است که والدین نه تنها باید نگران نوع فعالیت های فرزندان خود در فضای آنلاین باشند بلکه زمان و میزان کار با اینترنت نیز اهمیت می یابد. در واقع وظیفه شما(والدین) این است که آنها را در مدیریت استقلال خود همیاری کنید. محدودیت هایی را در کیفیت و زمان آنلاین بودن فرزندان اعمال کنید و مطمئن شوید که آنها در فعالیت های دیگر ماننند ورزش، موزیک و کتابخوانی مشارکت دارند.
در حدود12 سالگی، کودکان شروع به شکل دادن استدلال ها و مهارت های خود می کنند. با افزایش مهارتها، فرزندان به سمت شکل دادن ارزش های موردنظر خود حرکت کرده و از گروه همسالان نیز الگوهای بسیاری را دریافت می کنند. در صورتی که تا پیش از این، آنها منعکس کننده ارزش ها و الگوهایی دریافتی از والدین خود بوده اند. در این رده سنی بسیار مهم است که مفهوم و اهمیت “باور” مورد توجه قرار گیرد. درک این مساله برای بچه ها واجب است که تمام مشاهدات آنها در فضای اینترنت، حقیقی و با ارزش نیست، همانطور که تمام توصیه های دوستانشان نمی تواند باارزش باشد. یک راه خوب برای نزدیکی به هدف مذکور آن است که فرزندان را به جستجو در اینترنت حول موضوعاتی چون ورزشکاران و یا موسیقیدانان محبوب، موارد مورد علاقه درسی و … تشویق کنید.
– در این رده سنی، فرزندان خیلی بیشتر از قبل به جستجو و شناسایی در دنیای دیجیتال برای سرگرمی و یا حتی برای انجام تکالیف مدرسه می پردازند..
– پسرها بیشتر به وبگردی و شناسایی سایت های بازی و سرگرمی(با محتوای خنده دار) علاقه مند هستند که البته گاهی اوقات ممکن است محتوای چنین سایت هایی برای سن آنها مناسب نباشد.
– فرزند شما ممکن است در سایت هایی که “هر کسی می تواند مطالب خود را ارسال کند”(سایت های محتوای تولیدی توسط کاربران)، به جستجو بپردازد، این دسته از سایت ها را حتما با فرزندتان مشاهده کرده و در رابطه با محتوای آنها قوانینی را وضع کنید و در نهایت از همراهی و مشاهد سایت با فرزند خود لذت ببرید.
– چنانچه فرزندتان از تولید محتوا برای سایت های مذکور(در بالا) لذت می برد، در رابطه با آنچه که تولید و جایی که ارسال می کند با او بحث کنید و اطمینان حاصل کنید که محتوای تولید شده فاقد اطلاعات شخصی باشد.
– ممکن است فرزندتان تجربه کار با شبکه های اجتماعی را آغاز کند و بخواهد یک پروفایل شخصی ایجاد کند، اما توجه داشته باشید که او(در ره سنی 10 تا12 سال) برای فیسبوک کم سن و سال است و استانداردها معمولا سن 13 سال را به عنوان شاخص حداقلی برای کار با این شبکه اجتماعی قرار می دهند.
12 تا 14 سال:
– در این گروه سنی، بچه ها بسیار اجتماعی می شوند و تمایل زیادی به گفتگوهای آنلاین(چت) دارند. با تکرار قوانینی مربوط به حفظ حریم خصوصی برای فرزندانتان، مطمئن شوید که آنها اطلاعات شخصی خود را منتشر نکرده و بدون هماهنگی شما با مخاطبان آنلاین خود(در اتاق های گفتگو) قرار ملاقات نخواهند گذاشت. همچنین تاکید بسیاری بر عدم تبادل عکس با افراد ناشناس در فضای اینترنت داشته باشید. در سن 12 تا 14 سال باید درک روشنی از این حقیقت وجود داشته باشد که افراد ناشناس در فضای اینترنت ممکن است تا واقعیت فاصله زیادی داشته باشند.
– محدوده سنی 12 تا 14 سال، دورانی است که کودکان نسبت به مسائل جنسی علاقه نشان می دهند. این کاملا برای آنها طبیعی است که در رابطه با جنس مخالف (و حتی همجنسان خود) کنجکاو شوند و عجیب نیست اگر که بخواهند به تصاویر و موضوعات جنسی دسترسی داشته باشند. طی این دوره اکتشافی اولیه، برای بچه ها بسیار مهم است که بدانند والدین آنها در اطرافشان هستند و از فعالیت های آنها آگاهی دارند. لازم نیست که تمام مدت در اتاقی باشید که فرزندانتان مشغول به وبگردی هستند اما آنها باید بدانند که والدین و سایر اعضا خانواده در هر زمان به اتاق مذکور درسترسی دارند و می توانند در رابطه با فعالیت های آنلاین آنها پرسش هایی را مطرح کنند.
– اگر فرزندانتان به اکتشاف سایت ها با محتوای جنسی علاقه مند هستند، مضطرب نباشید. اینکه چگونه وضعیت موجود را مدیریت خواهید کرد بستگی به دیدگاه شما پیرامون چنین مسائلی دارد. توجه داشته باشید که زمان تغییر کرده و از این رو بچه ها با محتوا و موضوعاتی در اینترنت مواجه می شوند که به مراتب صریح تر و جذاب تر از تجربه های شما(والدین) از مجلات در زمان گذشته است.
– اگر بچه ها در جستجوی اینترنتی جدیت بیشتر به خرج دهند، احتمالا به سایت ها و گروههای خبری دست می یابند که با انتشار محتوا و ترویج توهمات جنسی موجب پریشانی و هراس آنها و حتی خود شما خواهند شد. این احتمالا قوی ترین استدلال برای فیلترینگ اینترنت است و البته استدلالی محکم برای حضور نزدیک والدین در فعالیت های آنلاین فرزندان، ترویج ارزش های خانواه و ایجاد فضایی از اعتماد و صداقت بین والدین و فرزندان است.
– اکثر کودکان در این سن به دانلود نرم افزار بازی از اینترنت و استفاده از آن بصورت آنلاین و یا آفلاین علاقه مند می شوند. برخی از این بازی ها ممکن است دارای محتوایی نامناسب از منظر والدین باشند، از این رو باید بدانید که فرزندتان با رایانه خود چه فعالیت هایی را انجام می دهد، حتی در مواقعی که به فضای مجازی متصل نیستند. نرم افزارهای مانیتورینگ در این زمینه مفید هستند.
– محدوده سنی 12 تا 14 سال، دوره ای است که اکثر والدین آن را به عنوان زمانی مناسب برای صحبت در رابطه با مسائل جنسی-با فرزندان خود- انتخاب می کنند. مطمئنا ایده خوبی خواهد بود اگر به “واکنش” های خود در برابر کشف ناگهانی مشاهدات نامناسب فرزندتان در اینترنت هم کمی فکر کنید.
– شما می توانید از فیلترینگ و مانیتورینگ فعالیت های اینترنتی فرزندان خود در این رده سنی استفاده کنید، اما ممکن است با مقاومت های نیز مواجه شوید. نکته مهم آن است که با فرزندان خود صادق باشید و آنها درک روشنی از نوع و علت اقدامات پیشگیرانه شما داشته باشند. برای مثال، اگر از نرم افزار فیلترینگ استفاده می کنید، باید فرزندتان را در جریان دلایل اقدام خود در راستای پیشگیری از مواجه وی با محتوای نامناسب قرار دهید. همانطور که مانع حضور فرزند خود در برخی مکان ها -در دنیای واقعی -می شوید، از امتیاز سرپرستی خود بهره برده و مانع دستیابی فرزندانتان به مکان هایی مشخص و البته نامناسب در فضای مجازی شوید.

14 تا 17 سال:
این دوره سنی یکی از هیجان انگیزترین و پرچالش ترین دوره ها در زندگی فرزندان و حتی والدین به شمار می رود. نوجوان شما بلوغ جسمی، احساسی و فکری را آغاز می کند و مشتاق است تا استقلال هر چه بیشتر از والدین را تجربه کند. برخی از والدین این استقلال طلبی را به عنوان زمانی برای رها کردن فرزندان خود تلقی می کنند اما تغییرات رفتاری فرزندان در این دوره به مفهوم ترک وظایف سرپرستی از جانب والدین نیست. در این رده سنی، فرزندان در دوره ای مهم و پیچیده از دوران زندگی خود قرار دارند و استقلال وهدایت را به همراه هم باید تجربه کنند.
در این دوره سنی، نوجوانان مستعد حضور در فعالیت های مخاطره آمیز آنلاین و آفلاین هستند. با آنکه احتمال سو استفاده از یک نوجوان در اتاق های گفتگو(چت روم) بوسیله اشخاصی که با آنها ارتباط برقرار می کند، بسیار کمتر از سایر گروههای سنی (قبلی) است اما این امکان وجود دارد که نوجوان شما، اشخاصی را در فضای آنلاین ملاقات کند و از این مللاقات احساس خوبی داشته باشد و در نهایت این رابطه را وارد دنیای حقیقی کند. نوجوانان باید بدانند هر کسی را که در فضای مجازی ملاقات می کنند لزوما همانطور که خود را معرفی می کند، نیست و این نکته ای بسیار مهم است.
اگرچه گاهی اوقات انتقال آموزه های ایمنی به نوجوانان دشوار است، اما آنها معمولا نیاز به محافظت از خود در برابر کسانی که به دنبال سو استفاده هستند را می دانند. این درک باید برای نوجوانان فراهم شود که تحت کنترل بودن آنها به مفهوم هوشیاری و آمادگی در برابر اشخاص آسیب رسان است.
همانطور که اشاره شده بزرگترین خطر را می توان ملاقات دوستان فضای مجازی در دنیای واقعی درنظر گرفت. اما در هر صورت اگر نوجوان شما با دوستی از فضای مجازی در دنیای واقعی ملاقات کرد باید توجه داشت که این ملاقات در یک مکان عمومی برگزار شود.
والدین همواره توجه کنند که خودشان در دوران نوجوانی چه تمایلات و علاقه هایی داشته اند تا بدین وسیله انتظاراتی معقول در رابطه با فرزندان داشته و از واکنش بیش از اندازه در هنگام خطاها به دور باشند.
اگر نوجوان به شما اعتماد کرده و دررابطه با چیزی ترسناک یا نامناسب که در اینترنت با آن مواجه شده، توضیحاتی را ارائه داد، هرگز مانع دسترسی وی به اینترنت نشوید. بلکه همراه او باشید و با هم تمرین کنید تا در آینده چنین تجربیاتی مجددا روی ندهد. به خاطر داشته باشید که نوجوانان شما بزودی به دوره بزرگسالی می رسند و نیاز دارند تا نوع رفتار مناسب و قضاوت عادلانه را بیاموزند و در نهایت به برداشتی شخصی در رابطه با وبگردی و حتی زندگی در شرایط ایمن برسند.
– کاملا متناسب با این رده سنی است که فعالیت هایی مانند ارسال ایمیل، پیام رسان های فوری، وبگردی، دانلود و بازی را در فضای اینترنت تجربه کنند.
– توسعه اساسی فعالیت های اینرتنتی در این رده سنی مربوط به زمانی است که بچه ها استقلال و حریم خصوصی می خواهند. آنها هویت های مختلف را تجربه کرده و مرزهای گذشته را به چالش می کشند.
– مهارت های تفکر و اخلاق گرایی فرزند خود را در محدوده نگرانی های پیشگیرانه، احساسات و نیازهای دیگران پروش دهید.
– به فرزندانتان کمک کنید تا مفاهیمی چون دانلود غیرقانونی و عواقب چنین اشتباهاتی را برای خود و دیگران بیاموزند
– “اعتماد” در اینجا مساله ای بسیار مهم است. پس از آنکه به فرزندان خود آموزش های لازم در رابطه با مبدل شدن به یک “شهروند دیجیتال مسئول” را ارائه کردید، به نیاز فرزند خود برای برخورداری از حریم خصوصی احترام بگذارید.
– داشتن رفتاری فراتر از حد انتظار و محدودیت هایی بیش از استاندارها موجب از میان رفتن فضای اعتماد میان شما و فرزندانتان خواهد شد.