ابهام در پرداخت یارانه نقدی خردادماه

به گزارش «وطن‌امروز»، مسؤولان دولت یازدهم در راستای بایکوت اطلاع‌رسانی شفاف اقتصادی، بعد از حذف سهمیه‌بندی بنزین و اطلاع ‌ندادن به مردم، یارانه نقدی خردادماه را هم واریز نکردند تا بازار شایعات داغ‌تر از قبل شود. البته سیاست عدم اطلاع‌رسانی شفاف یا تصمیم‌گیری‌های بی‌سرو صدا مدتی است شروع شده و گویا دولت بنا ندارد از این سیاست ابهام‌زا دست بردارد. دیروز در فضای رسانه‌ای اخباری منتشر شد که این فضای وهم‌آلود را مبهم‌تر کرد اما باز هم هیچ مسؤولی حاضر به پاسخگویی نشد. جالب اینکه دولتی‌ها حتی به مدیران میانی خود نیز اطلاعات درست ارائه نمی‌دهند تا جایی که مسؤولان سازمان هدفمندی نیز از زمان واریز یارانه نقدی اظهار بی‌اطلاعی کردند! در این رابطه نرگس نجفی، سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها دیروز به نسیم گفت اطلاع دقیقی از زمان واریز شدن یارانه پنجاه‌ودوم خانوارها ندارد. مسعود کاووسی، مدیر روابط عمومی این سازمان هم بدون هیچ‌گونه عذرخواهی از هموطنان درباره نامعلوم بودن وضعیت پرداخت یارانه نقدی خردادماه تنها به همین جمله بسنده کرد که اطلاعی از این موضوع ندارد. پرداخت یارانه نقدی به خانوارهای ایرانی در چند ماه اخیر همواره با تاخیر روبه‌رو بوده است به شکلی که دولت ابتدا اعلام کرده بود حدفاصل بیستم تا بیست‌ودوم خرداد ماه یارانه نقدی را پرداخت می‌کند اما به وعده خود عمل نکرد.
تصمیم دولت برای یارانه نقدی چیست؟
در حالی واریز یارانه نقدی خردادماه با تاخیر همراه شده که اکبر ایزدی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها گفته، یارانه نقدی خرداد ظرف 3-2 روز آینده تعیین تکلیف می‌شود. دولت معمولاً یارانه نقدی را طی روزهای 22 تا 23 هر ماه واریز می‌کند که این اقدام در خردادماه محقق نشده و تا دیروز که بیست و سوم خرداد بود، خبری از واریز یارانه نقدی نبود و مسؤولان سازمان هدفمندی یارانه‌ها نیز اطلاع‌رسانی شفاف ندارند. در عین حال دیروز رسانه‌های کشور از قول اکبر ایزدی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها نوشتند: یارانه نقدی خرداد ظرف 2 یا 3 روز آینده تعیین تلکیف می‌شود و به محض مشخص‌شدن زمان واریز یارانه نقدی خرداد‌، به مردم اطلاع‌‌رسانی خواهد شد. تاخیر در واریز یارانه نقدی خردادماه که 3 هفته پس از تاخیر در واریز بنزین سهمیه‌ای اتفاق افتاده است، شبهاتی ایجاد کرده که آیا قرار است تصمیم حذف سهمیه بندی بنزین، درباره یارانه نقدی هم تکرار شود و آیا بنابر گفته رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها، قرار است تکلیف جدیدی برای یارانه نقدی تعیین شود؟ البته دولت در سال جاری طبق تکلیف قانون، فرآیند حذف یارانه پُردرآمدها را با سرعت بیشتری کلید زده است که ممکن است، اقدام دولت برای حذف شمار بیشتری از پردرآمدها از فهرست یارانه‌بگیران، واریز یارانه نقدی را با تاخیر مواجه کرده باشد. طبق قانون بودجه سال 94، دولت باید سال جاری یارانه نقدی 6 میلیون نفر از پردرآمدها را حذف کند که بنابر گفته رسمی مسؤولان، این رقم تا اردیبهشت‌ماه امسال به 300 هزار نفر رسیده بود ولی قرار شد این فرآیند از خردادماه که آیین‌نامه اجرایی تبصره 20 قانون بودجه هم مصوب شده، سرعت بگیرد.
اصلاح یارانه با حذف ثروتمندان یا شناسایی کم‌درآمدها؟
واریز نکردن یارانه نقدی خردادماه و تعلل دولت در این زمینه نشان می‌دهد باز هم مسؤولان قرار است تصمیمی در این زمینه بگیرند که محتمل‌ترین آن حذف یارانه نقدی تعداد قابل توجهی از افراد است. این در حالی است که هنوز دولت درباره معیارهای حذف افراد از لیست‌ یارانه‌بگیران اطلاعی نداده است. خیلی‌ها اعتقاد دارند دولت نمی‌تواند ثروتمندان را با خطای کم شناسایی کند. البته ربیعی، وزیر رفاه چند هفته پیش با پیش‌بینی این موضوع از مردم خواسته بود در صورت بروز خطا در حذف افراد آن را تحمل کنند. نخستین ماه سال جاری بود که با عدم پرداخت یارانه به عده‌ای زمزمه آغاز حذف پردرآمدها از لیست یارانه‌بگیران شکل گرفت، اگر چه اکثر کارشناسان و اقتصاددانان بر لزوم اصلاح روند پرداخت یارانه‌ای که هزینه‌های سنگینی را روی دست دولت گذاشته بود تاکید داشتند اما همه افراد با این آغاز پرحاشیه و البته روش اصلاح موافق نیستند. پس از گذشت دومین ماهی که عده‌ای به عنوان پردرآمدها یا ثروتمندان از لیست یارانه‌بگیران حذف شدند، مشخص شد وضعیت اشتغال، خودرو، معاملات و دارایی تمام اعضای خانوار از جمله ملاک‌هایی بوده‌ که برای شناسایی بی‌نیازان از دریافت یارانه مورد استفاده قرار گرفته‌ است.
وزیر اقتصاد که همواره در پاسخ به سوالات یارانه‌ای، وزارت رفاه را مسؤول ساماندهی یارانه‌بگیران و البته حذف‌های صورت‌گرفته اخیر می‌داند به عنوان یک کارشناس اقتصادی پیشنهاد دیگری را برای نجات دولت از هزینه‌های هنگفت پرداخت یارانه مطرح کرد. روشی که طیب‌نیا آن را نسبت به روش فعلی اجراشده کم‌خطاتر و کارآمدتر می‌داند، شناسایی دهک‌های پایین است بدین ترتیب که به جای شناسایی تدریجی افراد ثروتمند، دولت به شناسایی افراد محرومی بپردازد که برخلاف ثروتمندان نامشان پیش‌تر در نهادهایی چون کمیته امداد و سازمان تامین اجتماعی ثبت شده ‌است.
در واقع پیشنهاد وزیر اقتصاد این است که از ابزارهای سازمان تامین اجتماعی و کمیته امداد برای شناسایی افراد کم‌درآمد در نقاط مختلف کشور استفاده شود تا از این طریق بخش قابل ملاحظه‌ای از این افراد مستحق دریافت یارانه نقدی شناخته شده و سپس با حذف سایرین تنها دولت به این افراد یارانه بپردازد. به اعتقاد طیب‌نیا، مزیت این روش نسبت به روشی که امروز در حال اجراست، این است که شناسایی فقرا با استفاده از ابزارهای نهادهای حمایتی امری ساده‌تر و کم‌خطا‌تر نسبت به شناسایی ثروتمندانی است که سامانه اطلاعاتی دقیقی در باره‌شان وجود ندارد. عدم واریز یارانه خرداد ماه تا روز 24 خرداد و عدم اطلاع‌رسانی شفاف در این باره نشان می‌دهد به احتمال فراوان دولت در بین دوراهی قرار گرفته و برای اجرای یک تصمیم مردد است. از یک طرف آن تصمیم باید اجرا شود و از طرف دیگر تبعات پیش‌بینی نشده‌ای در انتظار دولت است. باید دید آیا ژنرال‌های دولت یازدهم می‌توانند یک تصمیم صحیح اتخاذ کنند یا مانند موضوع سهمیه‌بندی بنزین، کاری می‌کنند که موجب کلافگی و سردرگمی مردم شوند.