سایپا را با بدهی ۲۱ همتی و افت شدید تولید تحویل گرفتیم

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با تشریح شرایط این شرکت در زمان آغاز مسئولیت خود اعلام کرد: در اواخر آذرماه سال گذشته، سایپا با بدهی سنگین بانکی، روند کاهشی تولید، فروش‌های مازاد بر ظرفیت و تهدید لغو همکاری با شریک خارجی همراه بود که اداره آن به ما سپرده شد.

علی شیخ‌زاده، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، صبح امروز دوشنبه ۸ دی‌ماه، در نشست خبری با حضور اصحاب رسانه، به تشریح عملکرد این مجموعه در یک سال گذشته پرداخت و ضمن ارائه گزارشی از روند تولید، فروش و برنامه‌های توسعه‌ای سایپا، به مهم‌ترین چالش‌ها و سیاست‌های پیش‌روی این خودروساز اشاره کرد.

شیخ‌زاده در ابتدای سخنانش با اشاره به شرایط این شرکت در زمان آغاز مسئولیت خود اظهار کرد: دقیقاً در همین مقطع زمانی در سال گذشته و در اواخر آذر ماه بود که بنده به‌عنوان مدیرعامل جدید در مجموعه سایپا مستقر شدم و در همان ابتدا، یک ارزیابی اولیه از وضعیت شرکت انجام دادیم که نشان داد سایپا با مجموعه‌ای از مشکلات بسیار حاد و زیان انباشته مواجه است.

بدهی ۲۱ همتی و قفل شدن شبکه بانکی سایپا

وی افزود: اگر بخواهم به چهار مورد از مهم‌ترین چالش‌های آن مقطع به ترتیب اولویت اشاره کنم، نخستین مسئله بدهی سنگین و سرفصل‌ شده سایپا به شبکه بانکی بود. در آن زمان، بدهی بانکی شرکت به حدود ۲۱ همت رسیده بود که عملاً موجب قفل شدن کل سیستم بانکی برای سایپا شده بود؛ موضوعی که آثار مستقیم و بسیار مخربی بر جریان مالی یک شرکت بزرگ خودروسازی دارد.

مدیرعامل سایپا ادامه داد: دومین چالش اساسی، روند کاهشی تولید بود که به‌وضوح پیش‌بینی می‌شد در صورت تداوم شرایط، تا پایان سال به افت شدید تولید منجر شود. طبیعی است زمانی که امکان استفاده از منابع بانکی وجود نداشته باشد، این محدودیت‌ها به‌طور مستقیم خود را در خطوط تولید نشان می‌دهد.

۹۰ هزار خودروی معوق و فروش‌های فراتر از ظرفیت تولید

شیخ‌زاده با اشاره به وضعیت فروش‌های سنوات گذشته تصریح کرد: مسئله سوم، حجم بالای فروش‌های غیرمتعارفی بود که در سال‌های قبل اتفاق افتاده بود.این موضوع باعث شد سطح تعهدات معوق شرکت به عدد بی‌سابقه‌ای برسد، به‌طوری که تا پایان سال با بیش از ۹۰ هزار خودروی معوق مواجه بودیم؛ خودروهایی که عمدتاً در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و همزمان با راه‌اندازی سامانه یکپارچه، مازاد بر ظرفیت واقعی تولید، به فروش و پیش‌فروش رسیده بودند. در مجموع، حدود ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو بیش از ظرفیت تولید تعهد شده بود.

وی چهارمین چالش مهم را وضعیت همکاری با شریک تجاری خارجی عنوان کرد و گفت: در همان مقطع، شریک تجاری بزرگ ما یعنی شرکت چانگان نیز به دلیل عمل نکردن سایپا به تعهدات سال‌های قبل، در آستانه لغو قرارداد قرار داشت. این موضوع در روزهای پایانی سال میلادی مطرح شد و با توجه به مفاد قرارداد، طرف مقابل این اختیار را داشت که درخواست فسخ قرارداد را مطرح کند که این شرایط، وضعیت شرکت را وارد یک مقطع کاملاً بحرانی کرده بود.

حل و فصل مشکل با زنجیره تأمین

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا تأکید کرد: در چنین شرایطی، ناچار بودیم برنامه‌های کوتاه‌مدت و فوری را در دستور کار قرار دهیم. اولین اقدام ما برقراری تعامل مؤثر و نزدیک با زنجیره تأمین و سازندگان بود تا بتوانیم از این مسیر، جریان تولید را حفظ کنیم.

وی افزود: خوشبختانه این رویکرد تا پایان سال به نتیجه رسید و با همکاری سازندگان و زنجیره تأمین، در سه ماه پایانی سال توانستیم به عدد تولید مناسبی دست پیدا کنیم و از عبور شرکت از شرایط بحرانی اطمینان حاصل کنیم.

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با اشاره به احیای همکاری با شریک خارجی این شرکت گفت: مذاکرات بسیار جدی و تعهدات جدیدی متناسب با مقدورات موجود با شرکت چانگان انجام شد. خوشبختانه در دی‌ماه و با کمک کانال‌های وزارت صمت و بانک مرکزی توانستیم بخشی از تعهدات را انجام دهیم، اعتماد طرف مقابل را بازگردانیم و قرارداد را احیا کنیم.

احیای قرارداد با چانگان پس از نوتیس‌های حقوقی

وی تأکید کرد: در آن مقطع چندین نوتیس حقوقی از سوی چانگان ارسال شده بود و از نظر قانونی، قرارداد کاملاً قابلیت فسخ داشت. حتی در همان زمان، در بسیاری از رسانه‌ها مطرح شد که چانگان قصد قطع همکاری با سایپا را دارد و در حال مذاکره با شرکای دیگر است، اما خوشبختانه قرارداد احیاء شد و نتیجه آن را در سال گذشته دیدیم؛ به‌طوری که حجم قابل‌توجهی از محصولات چانگان عرضه شد و امروز دو محصول این شرکت در داخل کشور تولید می‌شود و برنامه‌هایی برای افزایش عمق ساخت داخل آن‌ها در دستور کار قرار دارد.

افزایش سرمایه ۸ برابری و بازگشت سایپا به ریل منطقی

شیخ‌زاده با اشاره به اقدامات انجام‌شده در سه‌ماهه پایانی سال گذشته افزود: در آن مقطع، طبق قانون، تکلیف واگذاری بخشی از سهام تا پایان سال دوم برنامه مطرح بود. سرمایه شرکت در آن زمان حدود ۱۹.۵ همت بود و مقرر شد پیش از آغاز فرآیند واگذاری، سرمایه شرکت به‌روزرسانی شود. بر همین اساس، پیش از پایان سال ۱۴۰۳ و از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، افزایش سرمایه‌ای بیش از هشت برابر انجام شد و سرمایه شرکت به بیش از ۱۶۲ همت رسید. این اقدام موجب افزایش ارزش سهم و ارتقای ارزش بازار شرکت شد.

قیمت‌گذاری دستوری؛ ریشه زیان خودروسازان

مدیرعامل سایپا درباره برنامه‌های ابتدای سال جاری تصریح کرد: تمرکز ما از ابتدای سال بر اصلاح ترکیب تولید بود. صنعت خودروسازی با چالش قیمت‌گذاری دستوری مواجه است. اگر قیمت‌گذاری بر مبنای بهای تمام‌شده به‌علاوه سود متعارف و در زمان درست انجام شود، اساساً زیان‌دهی معنا ندارد، اما فاصله زمانی یک‌ساله در پذیرش بهای تمام‌شده، زیان را به خودروساز تحمیل می‌کند.

وی افزود: در این فاصله، تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی نهاده‌های تولید اتفاق می‌افتد، در حالی که سود تعیین‌شده پاسخگوی آن نیست. خوشبختانه مذاکرات جدی با نهادهای تصمیم‌گیر آغاز شده و اصلاح این روند در دستور کار قرار دارد.

افت تولید به‌دلیل توقف دو محصول پرتیراژ

شیخ‌زاده با اشاره به وضعیت تولید افزود: در شش‌ماهه نخست امسال با افت تولید مواجه شدیم که علت اصلی آن خروج دو محصول وانت ۱۵۱ و نیسان آبی از چرخه تولید به دلیل عدم پاس کردن استانداردها بود. این موضوع باعث شد حدود ۳۰ هزار دستگاه افت تولید در نیمه اول سال تجربه کنیم.

وی ادامه داد: خوشبختانه از اواسط تابستان، با عرضه خودروهای جایگزین دارای استاندارد کامل، تولید مجدداً به مدار بازگشت و امروز این خودروها در سبد محصولات شرکت قرار دارند.

۴۰ هزار شاهین بدون فروش و فشار شدید نقدینگی

مدیرعامل سایپا در تشریح فشار نقدینگی شرکت گفت: بخشی از محصولات در سال‌های گذشته فروش و پیش‌فروش شده و منابع آن همان زمان مصرف شده است. این خودروها عملاً از چرخه فروش فعلی خارج شده‌اند. به‌طور مشخص، در یک سال گذشته حتی یک دستگاه خودروی شاهین فروخته نشده، در حالی که حدود ۴۰ هزار دستگاه از این خودرو تولید و تحویل شده است.

وی توضیح داد: بهای تمام‌شده هر دستگاه شاهین حدود ۹۰۰ میلیون تومان است و این مسئله فشار بسیار سنگینی بر تأمین منابع شرکت وارد کرده است.

تأمین ۱۰ همت منابع از محل واگذاری دارایی‌های مازاد

شیخ‌زاده با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای تأمین نقدینگی گفت: ادامه فروش‌های آینده‌محور یا اتکاء به تسهیلات بانکی با نرخ‌های بالا، زیان شرکت را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، واگذاری اموال و دارایی‌های مازاد را در دستور کار قرار دادیم.

وی افزود: از مردادماه تاکنون حدود ۹ تا ۱۰ همت از محل واگذاری دارایی‌های مازاد تأمین منابع انجام شده است؛ منابعی بدون بهره که مستقیماً وارد چرخه تولید شده و به حرکت زنجیره تولید کمک کرده است.

 مدیرعامل سایپا با اشاره به پیش‌فروش محصولات سال آینده خاطرنشان کرد: در صنعت خودروسازی عرف است که تا پایان سال، خودروسازان حدود ۲۵۰ هزار دستگاه از تولید سال آینده را پیش‌فروش می‌کنند، اما در سایپا تاکنون تنها ۵۹ هزار دستگاه پیش‌فروش انجام شده است. این یعنی برای سال آینده، شرکت امکان فروش و جذب نقدینگی بسیار بالایی دارد و سال آتی می‌تواند سال بسیار موفقی برای سایپا باشد. این اقدام، در کنار فرآیند واگذاری شرکت به بخش خصوصی، فرصت بسیار خوبی برای خریداران سهام خواهد بود.

چابک‌سازی گروه سایپا

شیخ‌زاده در ادامه به اقدامات چابک‌سازی اشاره کرد و گفت: پیش از واگذاری شرکت به بخش خصوصی، بیش از ۳۰ شرکت تابعه در گروه صنعتی سایپا حذف یا کاهش یافتند. این اقدام باعث کاهش هزینه‌ها و کوتاه شدن فرآیندهای بروکراسی شد و هنوز این روند ادامه دارد. برای مدیریت گروه نیز ساختار جدیدی در سطح هیئت مدیره تعریف شده است که تعطیل‌پذیر نیست و پیش از ورود بخش خصوصی اجرایی خواهد شد.

مدیرعامل سایپا به توسعه محصولات اشاره کرد و افزود: در یک سال گذشته، حداقل چهار محصول جدید در حوزه سواری عرضه یا در حال عرضه است. پارس نو، محصول فیس‌لیفت شده و محبوب بازار، پس از شش تا هفت سال توقف، امسال عرضه شد. محصول آریا با مطلوبیت فنی بالا از ابتدای سال آینده به بازار خواهد آمد و هم جوانان و هم خانواده‌ها را جذب می‌کند. محصول سی نیز نو و مشتری‌پسند بوده و بازخورد مثبت قابل توجهی داشته است. آریای هیبرید نیز با فاصله زمانی یک ساله از نیمه دوم سال آینده برنامه‌ریزی شده و کاملاً داخلی است و کاهش مصرف سوخت قابل توجهی دارد.

وی در حوزه خودروهای تجاری تصریح کرد: سایپا دیزل در سال گذشته افزایش تولید ۴۰۰ درصدی داشت و دو محصول جدید نیز به بازار عرضه کرد. علاوه بر این، اتوبوس برقی شرکت زانیار رونمایی و عرضه شده است و اکنون در حال تحلیل و ارزیابی است.

پوست‌اندازی خانواده موتور

شیخ‌زاده به مهم‌ترین دستاوردهای سایپا در سال گذشته اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات تاریخی، خانواده موتور خودروها بود که از دهه ۸۰ تغییری نکرده بود. اکنون یک خانواده موتور کاملاً به‌روز و جدید طراحی و تولید شده است. این خانواده موتور شامل سه نسخه است؛ موتور پایش (موتور تنفس طبیعی با قدرت ۱۲۰ اسب بخار) و دو نسخه دیگر با داخلی‌سازی ۶۰ تا ۸۰ درصد روی محصولات مختلف سایپا. این پوست‌اندازی موتور، یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای شرکت در دهه‌های اخیر است و از اواخر سال آینده این موتورها در محصولات سایپا مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

شیخ‌زاده با اشاره به اثرات موتور جدید و اقدامات توسعه‌ای سایپا افزود: با ورود خانواده موتور جدید و اقدامات انجام شده، مصرف سوخت خودروها به حدود ۵.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر خواهد رسید. تصور کنید در مقیاس کل کشور، کاهش مصرف بنزین و کاهش آلایندگی شهری تا ۲۰ درصد می‌تواند اتفاق بیفتد که اثر بسیار قابل توجهی بر اقتصاد و محیط زیست خواهد داشت.

صبوری و همکاری زنجیره تامین

وی ادامه داد: هرچند مشکلات نقدینگی همچنان وجود دارد و برخی بخش‌ها کاهش تولید را تجربه کرده‌اند، اما زنجیره تامین بالغ بر هزار سازنده و تامین‌کننده با صبوری و حس ملی خود کمک کرده‌اند تا فشارها کاهش یابد. پرسنل، مدیران و مهندسان سایپا نیز در یک سال بسیار سخت گذشته، همکاری و تلاش فوق‌العاده‌ای داشته‌اند که قدردان آن هستیم.

مقابله با اخبار نادرست

مدیرعامل سایپا با اشاره به اهمیت حفظ ارزش ملی شرکت گفت: سایپا یک سرمایه بزرگ ملی است و هیچ کس اجازه تعطیلی آن را ندارد. مشکلاتی پیش می‌آید، اما با درایت و صبوری حل خواهد شد. از اصحاب رسانه و عموم مردم تقاضا دارم که اجازه ندهند اطلاعات نادرست و اخبار جعلی موجب تخریب ارزش شرکت شود، به خصوص در دوره واگذاری، چرا که چنین اقداماتی می‌تواند تصمیمات درست را تحت تاثیر قرار دهد.

شیخ‌زاده در پایان تاکید کرد: سال‌های گذشته مشکلاتی وجود داشت، اما همین مسائل شرکت را قوی‌تر کرده است. امیدوارم این توضیحات بخشی از پرسش‌ها و ابهامات را روشن کرده باشد و همکاران ما برای پاسخ به هر سوال دیگری در خدمت رسانه‌ها هستند.