بازی‌خوانی «تیک‌آف» بورس

اخبار بازار ایران – شاخص کل بورس از ابتدای شهریور ۵/ ۷درصد رشد داشته و در این مدت جمعا ۷۴۲میلیارد تومان سرمایه به بورس و فرابورس وارد شده است. این در حالی است که تداوم رکودی که از ۱۷اردیبهشت ماه در بازار آغاز شده بود تا انتهای مردادماه به حدی فرسایشی شد که کارشناسان آن را با مرداد سال۹۹ قیاس می‌کردند. به نظر می‌رسد تغییر برخی از سیاست‌ها درخصوص خوراک پتروشیمی‌ها و همچنین قیمت‌گذاری خودرو که در گذشته منجر به رکود در بازار سرمایه شده بود، اکنون اعتماد را تا حدودی به بورس بازگردانده و صف‌های خرید را رونق بخشیده است.

درپی بازگشت روزهای مثبت و افزایش حجم و ارزش معاملات به بازار سرمایه خوش‌بینی‌ها نسبت به آغاز روند مثبت و رشد شارپی بورس قوت گرفته است؛ اما با وجود تثبیت نرخ دلار آزاد و نیمایی دوم و همچنین کاهش انتظارات تورمی به‌عنوان دو محرک مهم بازار سرمایه از یکسو و باقی ماندن نرخ سود حداکثری ۲۵درصد برای سپرده‌های بانکی از سوی دیگر اکثر کارشناسان تحرکات اخیر را تنها مقدمه‌ای برای آغاز روندی متعادل در بازار سرمایه و پایانی برای رکود شدید بورس تا انتهای سال می‌دانند و احتمال می‌دهند این مهم به کمک شناسایی سود شرکت‌ها در گزارش‌های ۶ و ۹ماهه تحقق یابد. گمانه‌زنی‌ها درخصوص تصاحب کانال سه‌میلیون واحدی برای شاخص کل دست‌کم تا انتهای سال جاری کمرنگ است.

اما با وجود این، گزینه رشد شارپی در بازار سرمایه به شرط افزایش قیمت دلار همچنان روی میز هست و در صورت هرگونه تغییر در سیاست‌ خارجی احتمال تغییر در سیاست‌های کلی اقتصاد و همچنین وضعیت بازار سرمایه نیز وجود دارد. بنابراین با وجود سد بزرگ دلار و تورم، تیک‌آف بورس به سمت عدد بزرگ سه‌میلیون واحد که در ابتدای سال دست‌یافتنی به نظر می‌رسید، این روزها با وجود ثبت رشدهای قابل توجه توسط شاخص، گزینه قوی به نظر نمی‌رسد.

پس از روند فرسایشی بازار سرمایه که سه ماه و نیم به‌طول انجامید، اکنون بازار سهام شهریورماه سبزی را آغاز کرده است، به‌طوری‌که برای چهارمین روز متوالی نماگر اصلی بازار، رشد‌‌‌‌‌‌های قابل‌توجهی را به‌ثبت رسانده و بازدهی شاخص‌کل از ابتدای شهریور نیز به 5/ 7‌درصد رسیده است.

به‌نظر می‌رسد ارزنده‌بودن قیمت‌ها از دیدگاه بنیادی و چشم‌‌‌‌‌‌انداز مثبت احتمالی که پیش‌روی بازار است، موجبات رونق نسبی بازار را فراهم آورده است. حواشی و اخباری که از بازار خودرو منتشر شده‌است و اخبار مربوط به وزیر اقتصاد و تصمیمات دولت درخصوص فرموله‌کردن نرخ خوراک و نرخ سوخت سبب شده‌است تا بازار به وضعیت نرمال برگردد. علاوه‌بر این، انتشار آمار تورمی نیز نشان می‌دهد که رشد سطح عمومی قیمت‌ها بالاتر از انتظار و هدف سیاستگذار بوده‌است.

عبور تورم ماهانه از مرز روانی 2درصد نیز این سناریو را در بازار تقویت کرده است که با احتمال بسیار بالایی انتظارات تورمی در نیمه دوم سال‌افزایش یابد. موارد فوق‌الذکر سبب شده‌است تا بازار سرمایه از فضای رکودی خارج‌شده و شرایط بهتری را تجربه کند.

 بازگشت رونق به بورس؟

بازار سرمایه پس از افت بیش از 23درصدی از نیمه اردیبهشت تا پایان مرداد، اکنون 4 روز است که بازدهی بسیار چشمگیری را به‌ثبت رسانده است. بازدهی 5/ 7درصدی از ابتدای شهریور در حالی رقم خورد که قبل از آغاز روند صعودی، فضای کلی بازار در اوج ناامیدی قرار داشت. اخباری درخصوص توافق ایران و آمریکا مربوط به کاهش تحریم‌های فروش نفت ایران و همچنین وعده انتشار اخبار مثبت از سوی خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز بازار شنبه را به‌طور هیجانی با رشد 46هزار‌واحدی همراه کرد.

بر اساس اخبار منتشر‌شده، به‌نظر می‌رسد اصلاحاتی در نحوه محاسبه قیمت نرخ خوراک پتروشیمی‌ها صورت خواهد‌گرفت. فرموله‌شدن نرخ خوراک بر اساس 4هاب که دو هاب هلند و انگلستان، مصرف‌کننده و دو هاب آمریکا و کانادا که تولیدکننده هستند، منطق قیمت‌گذاری را مطلوب‌‌‌‌‌‌تر نشان می‌دهد.

بر اساس این فرمول احتمالا نرخ خوراک بین 12 تا 14‌سنت باشد که با دلار 28هزار و 500تومانی، حدود 3هزار و 500 تا 4هزار‌تومان و با دلار 40هزار‌تومانی، بین 5هزار تا 5هزار و 500تومان خواهد بود.

همچنین نرخ گاز سوخت نیز از 50درصد نرخ خوراک فراتر نخواهد رفت. در صورتی‌که این خبر به مرحله اجرا برسد، شرایط سودآوری برای پتروشیمی‌ها مطلوب‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود. همان‌طور که در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» نیز اشاره شد، ارزندگی قیمت‌ها در کنار محرک‌های تقویت‌‌‌‌‌‌کننده بازار می‌توانند رشد قیمتی قابل‌توجهی را به‌همراه داشته باشند، به‌طوری‌که صنعت خودرو در چند روز اخیر، یکی از پر بازده‌‌‌‌‌‌ترین صنایع بازار بوده و شاخص خودروسازی، رشد بیش از 15درصدی را در چهار روز معاملاتی اخیر به‌ثبت رسانده است.

مطابق با تجربه‌‌‌‌‌‌های گذشته، بازار سرمایه همواره در اوج ناامیدی و ارزندگی قیمت‌ها به روند صعودی بازار باز می‌‌‌‌‌‌گردد، اما تغییر رویکرد‌‌‌‌‌‌ها در سیاستگذاری کلان کشور نیز بر بازگشت بازار به مدار صعودی موثر بوده و می‌تواند بازار را از اوج ناامیدی به نهایت امیدواری مانند آنچه در سقف‌های تاریخی قبلی به‌وقوع پیوسته‌است، برساند، اما متغیرهای کلان بازار سرمایه و انتظارات از رشد بازار، باید در تابلوی معاملات نیز کاملا مشهود باشد.

نگاهی به روند ارزش معاملات در چند روز اخیر نشان می‌دهد که این شاخص تابلوخوانی از اول شهریور نسبت به میانگین هفته قبل رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده‌است.  علاوه‌بر این حجم معاملات نیز در چند روز اخیر به طرز شگفت‌انگیزی اعداد بسیار بالایی را به‌ثبت می‌رساند، به‌طوری‌که حجم معاملات در روز یکشنبه به حدود 12میلیارد برگه سهم و در روز گذشته به 21میلیارد برگه سهم رسیده است.

نگاهی به روند p/ e بازار نیز نشان می‌دهد که طی روزهایی که ناامیدی در بازار به اوج خود نزدیک شده، نسبت قیمت به سود نیز به محدوده 21/ 7 رسیده است.

همچنین نسبت قیمت به سود آینده‌نگر بازار نیز حدود 4/ 6واحد بوده‌است. از آنجا‌که این نسبت در بازار در محدوده 6 تا 8 واحد است، با تعدیل احتمالی نرخ خوراک ارزندگی بازار دوچندان خواهد شد.

بازار مشتقه نیز که نشان‌دهنده انتظارات معامله‌گران از بازار است، رونق بسیار خوبی گرفته‌است، به‌طوری‌که ارزش معاملات در بازار اختیار معامله طی روز گذشته 187میلیارد‌تومان بوده‌است. همچنین طی روز شنبه نیز ارزش معاملات در این بازار، حدود 225میلیارد‌تومان بوده‌است که از اوایل تیر ماه بی‌‌‌‌‌‌سابقه است. همچنین نمادهای پرارزش اختیار معامله بازار نیز بازدهی بالایی را در چهار روز اخیر به‌ثبت رسانده است.

 نماد «ضخود8018» از ابتدای شهریور ماه حدود 69درصد، «ضسپا6005» نیز با رشد 121درصدی به معاملات خود پایان دادند. «ضستا6008» نیز با ثبت بازدهی 538درصدی طی روزهای اخیر یکی از نمادهای جنجالی بازار اختیار معامله بود. هرچند در ریزش‌‌‌‌‌‌های اخیر بازار همه تقصیر‌‌‌‌‌‌ها بر گردن اختیار معامله‌‌‌‌‌‌ها افتاد و محدودیت‌هایی نیز بر میزان فروش اختیارمعامله گذاشته شد، اما اینک که اختیارمعامله‌‌‌‌‌‌ها بازدهی‌‌‌‌‌‌های شگفتی‌‌‌‌‌‌آوری را به‌ثبت می‌‌‌‌‌‌رسانند، صدای انتقاد کسی از بازار اختیارمعامله به گوش نمی‌رسد.

به‌نظر می‌رسد بازار اختیارمعامله اکنون می‌تواند فرصت‌های مناسبی را پیش‌روی سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران قرار دهد و اتخاذ استراتژی‌های مناسب می‌تواند در رشد بازار، سودآوری سبد سرمایه‌گذاری را دوچندان کند.

 روند صعودی تداوم دارد؟

تحولات اخیر بازار سرمایه و تغییر رویکرد سیاستگذاری به‌خصوص در بازار خودرو و نرخ خوراک، چشم‌انداز مثبتی را برای بازار ترسیم کرده و امیدها را نسبت به رشد بازار افزایش داده‌است، به‌طوری‌که ارزش معاملات نیز همچنان اعداد بسیار بالایی را به‌ثبت می‌رساند، به‌طوری‌که ارزش معاملات خرد بورس، 3هزار و 900میلیارد ‌تومان و ارزش معاملات فرابورس نیز به 2هزار و 155میلیارد‌ تومان رسیده و مجموع ارزش معاملات کل به بیش از 6هزار‌میلیارد‌تومان افزایش یافته‌است.

روند میانگین متحرک ارزش معاملات نیز حکایت از آن دارد که میانگین متحرک 5روزه، از میانگین متحرک 20‌روزه عبور کرده و گارد بازار تقریبا به حال صعودی بازگشته است.

هرچند در ساعات پایانی معاملات روز دوشنبه ترمز رشد شاخص‌کل کشیده شد و رشد قیمت آخرین معامله نسبت به پایانی کم‌‌‌‌‌‌تر شد. اکنون بورس نسبت به اخبار منفی بسیار حساس شده و می‌تواند دوباره به فاز‌رکودی بازگردد، در صورتی‌که تصمیمات سیاستگذار در راستای ثبات اقتصادی و بهبود فضای سیاست خارجی باشد، احتمالا بازار با محرک نرخ خوراک که مطابق با اظهارات وزیر اقتصاد فرموله شده و نحوه تعیین آن منطقی‌‌‌‌‌‌تر شده‌است، می‌تواند دوباره روزهای سبزی را تجربه کند.

همچنین متغیرهای فعلی اقتصاد کلان حکایت از آن دارند که شاخص‌کل بورس تهران در محدوده یک‌میلیون و 800هزار واحد تا 2میلیون و 500هزار واحد دارای ارزندگی نسبی است، اما این موضوع در گرو عزم جدی سیاستگذار در گام برداشتن به‌سوی حمایت از بازار سرمایه است.

منبع: دنیای اقتصاد