حمایت فناورانه از اعتبار مسکن

اخبار بازار؛ ندا فتاحی  – متأسفانه در ایران هیچ صنعت و صنفی از این قاعده مستثنا نبوده و یکشنبه گذشته خبر فوت ابوالقاسم رحیمی انارکی مدیرعامل بانک مسکن نیز منتشر و روز گذشته پیکر این مرحوم با تدابیر خاص به خاک سپرده شد.

قطعاً فراگیری دغدغه خرید خانه از طریق وام مسکن، منجر به توجه بیش از اندازه خیلی‌ها به مسکن و خبر فوت رحیمی انارکی شد و آنان را به چگونگی سیاست‌گذاری‌های آتی در خصوص میزان تقاضا، عرضه و تولید مسکن و تسهیلات مشغول ساخت. ده‌ها سال است که شرایط حاکم بر مباحث مسکن در کشورمان، نامطلوب ارزیابی می‌شود و مردم برای خرید خانه نیازمند تسهیلات بانکی هستند و این نیاز خود را از طریق بانک مربوطه مرتفع می‌سازند و بانک مسکن نیز در این خصوص نقشی کلیدی را در اقتصاد کشور، سیاست‌های دولت‌ها و رفاه مردم بر عهده دارد. بنابراین شخصی که بر کرسی مدیریت عاملی این بانک تکیه می‌زند، باید از جهات گوناگون دارای علم، قدرت و تجربه باشد تا بتواند چنین آشفته بازاری را مدیریت کند.

مرحوم رحیمی انارکی با توجه به اینکه سال‌ها در این حوزه در قالب اجرایی و مدیریت تجربه داشت؛ باسیاست‌های میان‌مدت و بلندمدت خود توانست به شناسایی موانع و رفع مشکلات اقدام کند. از آنجایی که وی دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت امور بانکی بود مدیر برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد، رئیس اداره برنامه‌ریزی و تشکیلات، معاون اداره برنامه‌ریزی و تشکیلات، مدیریت‌ها و ادارات تحت نظارت، مدیریت امور فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت امور حقوقی و وصول مطالبات، اداره کل امور بین‌الملل، اداره کل حسابرسی داخلی، اداره کل آمار و اطلاعات بانک مسکن را در کارنامه خود داشت و توانست در دی‌ماه سال ۹۶ با حکم مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد(وقت)، به‌عنوان مدیرعامل بانک مسکن منصوب شود.

2 سال مدیریت عاملی

با جستجو در میان اخبار اخیر منتشرشده بخش مسکن، گفتگو و مصاحبه‌های بسیاری از رحیمی انارکی خواهیم دید که مرتبط با طرح‌ها و برنامه‌های وی در سال 99 بود که متأسفانه بیماری، اجازه اجرایی کردن برخی از آنها را به وی نداد. شرط فناورانه پرداخت تسهیلات ۲.۵ برابری به سازنده‌ها از جمله برنامه و اقدامات رحیمی انارکی برای تنظیم سیاست‌های اعتباری بانک مسکن بر مبنای پشتیبانی از فناوری‌های جدید حوزه ساخت‌وساز بود که اواخر سال 98 مطرح شد و قرار اجرایی شدن را در سال 99 داشت.

رحیمی انارکی طراح اصلی راه‌اندازی و ایجاد صندوق پس‌انداز مسکن یکم بود و در نظر داشت طی ۴ دهه یک‌سوم ایرانی‌ها صاحب‌خانه شوند.

از مهم‌ترین اقدامات رحیمی انارکی در زمان مدیرعاملی بانک مسکن، دستور به تسریع در تأمین منابع و پرداخت تسهیلات به سیل‌زدگان و زلزله‌زدگان حوادث اخیر طبیعی در کشور بود و تصویب افزایش ۵۰ هزار میلیارد ریالی سرمایه بانک مسکن در سال 98 را رقم زد.

همچنین حمایت فراتسهیلاتی بانک مسکن از شرکت‌های فعال در بخش ساختمانی، افزایش بهره‌وری تسهیلات، تنظیم بسته حمایتی برای جهش تولید در سال 99 و… تنها بخشی از فعالیت و برنامه‌های انارکی در دوران مدیریت عاملی در بانک مسکن بود.

نگاه فناورانه

چندی پیش مرکز فابا، طی اقدامی، جشنواره چهره‌های ماندگار در صنعت بانکداری و پرداخت را برگزار و نام ابوالقاسم رحیمی انارکی را به جهت نوع خدمات، شیوه برنامه‌ها و ایده‌هایش برای توسعه نظام پرداخت الکترونیک در فهرست خود قرار داد. محمد مراد بیات مدیرعامل مرکز فابا به مناسبت یادبودی از رحیمی انارکی، به «امروز» گفت: وی از جمله مدیرانی بود که پله‌های ترقی را گام به گام طی کرد و دانش خود را بر اساس تجربیاتش کسب کرد تا به رأس هرم در بانک مسکن برسد.

وی ادامه داد: در صنعت بانکداری وجود چنین مدیرانی نعمت است. مدیرانی که تجربه‌های عمیق با رویکرد اجرایی دارند.

بیات با اشاره به شیوه نگرش و مدیریتی رحیمی انارکی ادامه داد: وی نگاهی رو به جلو داشت و حتی در یادداشت خود به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار صنعت بانکداری می‌توان جستجوگری را به جهت تحول از زاویه دیجیتال و بهره‌مندی از فناوری‌های روز، به‌خوبی مشاهده کرد. فناوری برایش ارزشی ذاتی داشت و شیوه مدیریت خود در بانک مسکن را نیز بر آن فضا ترسیم می‌کرد.

مدیرعامل مرکز فابا تبادل دانش و همفکری را از دیگر خصایص مرحوم رحیمی انارکی برشمرد و گفت: در تمامی جلسات نمایشگاه تراکنش حضوری فعال داشت و برای علاقمندان فرصت صرف و پیشنهاد‌های سازنده ارائه می‌کرد. همواره رویی گشاده داشت و در کنار مطالعات بسیار، انتقادات سازنده ارائه می‌داد.

بیات با مدنظر قرار دادن برخی پیشنهاد‌های کاربردی از سوی وی افزود: همگان می‌توانند از مفاهیم صحبت کنند و مفاهیم در دسترس قرار دارد. ولی چیزی که به آن نیاز داریم نقشه راهی است که ما را به نقطه مطلوب برساند و نقشه راهی که با امکانات موجود بتوان پیاده‌سازی و اجرا کرد. رحیمی انارکی در این زمینه به‌طور دقیق و کارشناسانه توانست روشنگری و مسیری اجرایی را ترسیم کند.

وی ادامه داد: کمتر کسی می‌تواند مقدمات اجرایی و چگونگی آغاز مسیر را بگویید و اغلب در مفاهیم خلاصه می‌شوند اما ایشان در این زمینه نظریات کاربردی ارائه می‌دادند و دغدغه‌ها را به‌خوبی می‌شناختند.

مدیرعامل مرکز فابا یادآور شد: مرحوم رحیمی انارکی خواهان شکل‌گیری گفتگو و تبادل نظر میان 3 گروه بود.

وی ادامه داد: گروه اول که نسل پیشکسوتان صنعت بانکداری بود و تجربیات آنها حتی اگر هم با شکست روبه‌رو شده بود؛ برایش بار ارزشی داشت. گروه دوم نیز نسل ایده پردازان استارت آپ و جوانان بود که انگیزه و انرژی داشتند و گروه سوم که حلقه وصل گروه اول و دوم یعنی مدیران میانی بودند و می‌توانستند امورات را تسهیل و اجرایی کنند.

بیات در خاتمه گفت: ایشان از نظر رفتاری هرگز تشریفاتی نبوده و با نسل‌های مختلف به گفت‌وگو و تبادل نظر می‌پرداخت. سلامت حرفه‌ای داشت و با اخلاق خوش، منجر به ایجاد انگیزه می‌شد.

رویکرد اعتباری

معاونت اداره برنامه‌ریزی و تشکیلات یکی از سمت‌هایی بود که مرحوم رحیمی انارکی آن را بر عهده داشت به طوری که تجربیات وی در این بازه تصدی، منجر به تولد نگرش تازه ایشان در برنامه‌ها و سیاست‌هایش شد. رحیمی انارکی به مباحث اعتباری و تخصیص بودجه برای اقشار گوناگون، توجه خاص داشت و میزان تسهیلات ارائه شده در 2 سال مدیرعاملی وی به چندین برابر رسید. این شیوه ارائه تسهیلات منجر به افزایش تقاضا در بخش مسکن شد و تحریک تقاضا را افزایش داد. افشین پروین پور کارشناس سیاست‌گذاری مسکن در خصوص شیوه مدیریتی و برنامه‌ریزی مرحوم رحیمی انارکی به «امروز» گفت: ایشان را از سال 85 می‌شناختم. من آن زمان مدیر مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت بوده و روی حوزه سیاست‌گذاری مسکن کار می‌کردم. طی یک هم‌اندیشی که آن زمان در دانشگاه برگزار شد، افزایش خرید وام مسکن را مطرح کردم که آیا این مساله منجر به رکود و یا رونق مسکن می‌شود؟

وی ادامه داد: در آن زمان کشور و بخش مسکن، تورم‌های دوره‌ای را تجربه می‌کرد و مبلغ تسهیلات وام مسکن 18 میلیون تومان بود.

افشین پور با اشاره به سیاست رحیمی انارکی افزود: ایشان آن زمان مدافع طرح بودند و از آنجایی که میزان وام خرید منجر به افزایش تقاضا می‌شد؛ باید برای تولید هم چاره‌اندیشی می‌کردیم. این مساله‌ای بود که من و ایشان درباره‌اش بحث و گفتگو داشتیم.

این سیاست‌گذار حوزه مسکن ادامه داد: پرداخت وام خرید، در مقابل تولید و عرضه بود و سمت تقاضا را تحریک می‌کرد و سؤالات بسیاری مطرح می‌شد که با توجه به نرخ تورم، میزان نقدینگی، قیمت مواد اولیه و… این میزان اعتبار می‌تواند به تولید کمک کند و افزایش تقاضا منجر به افرایش تولید می‌شود؟

پروین پور با مد نظر قرار دادن سایر برنامه‌ها و طرح‌های مورد گفتگو با مرحوم رحیمی انارکی گفت: همچنین من مایل بودم که یک سامانه اطلاعاتی تشکیل شود تا سرمایه‌گذاران سوداگر شناسایی و دستشان از بازار مسکن محدود و کوتاه شود. که البته این طرح به مرحله اجرا نرسید. البته تفکر حمایت از اعتبارات همواره در ایشان به منظور تحریک تقاضا، در بسیاری از طرح‌ها دیده می‌شد که اتفاقات خاصی را در بخش مسکن رقم زد.