رمزگشایی از جعبه سیاه صنعت بانکداری
اخبار بازار؛ نرگس‌السادات حجازیان – هزاران هزار میلیارد تومان از دارایی میلیون‌ها نفر از شهروندان در اختیار کسانی است که هرازگاهی یا به کانادا فرار می‌کنند، یا با قرار وثیقه آزاد هستند؛ و یا باید همچنان منتظر حکم دادگاه‌هایشان باشیم. البته نمی‌توان حضور مدیران پاک‌دست و کاربلد را هم نادیده گرفت، اما عملکرد اغلب بانک‌ها و بویژه بانک مرکزی در سال‌های اخیر آن‌چنان ضعیف بوده است که نمی‌توان از آن دفاع کرد. این کارنامه شکست‌خورده در دوران مدیریت سیف بر بانک مرکزی به اوج خود رسید و هنوز هم اقتصاد کشور در حال جبران دست‌گل‌های سیف و اعضای تیم‌اش است. البته در این میان کسانی هم هستند که همچون جعبه سیاه صنعت بانکداری، این روزها گوشه‌ای یافته و می‌کوشند تا آب‌ها از آسیاب می‌افتد، توجه کسی را جلب نکنند!
***
حقیقت ماجرا این است که صنعت بانکداری کشور آن‌چنان مریض و رنجور است که به‌زور دوا و درمان هم به‌سختی نفس می‌کشد. وقتی بانک مرکزی در زمان ولی‌الله سیف دسته‌گلی در حد یک فاجعه اقتصادی را به کشور تحمیل کرد، تنها کاری که روحانی انجام داد، عزل افتخارآمیز سیف و انتصاب عبدالناصر همتی در دقیقه 91 بود. خیلی‌ها هنوز نتوانسته‌اند دلیل علاقه روحانی به سیف را درک کنند!
مدیر سابق بانک مرکزی با شاهکارهای مدیریتی‌اش نظام اقتصادی کشور را به ورطه نابودی کشاند. ارزش ریال بیشترین سقوط تاریخی را تجربه کرد اما رئیس‌جمهور در آخرین لحظات بالاخره رضایت داد که سیف را به استرالیا بفرستد و همتی را تنها چند روز پس از انتصابش از چین بازگرداند تا شاید فاجعه‌ای که سیف و تیم‌اش برای کشور رقم زده بودند را جمع‌وجور کند.
بعد از برکناری سیف از ریاست بانک مرکزی، خیلی از معاونین و مشاوران او پایشان به دادگاه باز شد، اما مشخص نشد چرا خود آقای رئیس در مقام پاسخگویی برنیامد؟ مگر می‌شود احمد عراقچی معاون سابق ارزی بانک مرکزی پایش به دادگاه باز شود، اما رئیس همین فرد کلامی به زبان نیاورد؟ وقتی تخلفات ریزودرشت معاون، مشاور و… رئیس سابق بانک مرکزی انجام می‌شد، سیف کجا بوده که از هیچ‌کدام خبر ندارد؟ اگر خبر داشته پس چرا معاون متخلف را عزل نکرد؟ اصلاً تکلیف پرونده عراقچی که با قرار وثیقه آزاد است، چه شد؟
هنوز تیر و ترکش‌های عملکرد ضعیف بانک مرکزی تمام نشده که شاهد صحبت‌های در لفافه معاون اول رئیس‌جمهور درباره یارانه ارزی هستیم!
معاون اول رئیس‌جمهور در پاسخ به انتقادها به ارائه یارانه ارزی به واردکنندگان کالا می‌گوید منتقدان، خود کسانی هستند که ٢٢ میلیارد دلار از منابع ارزی کشور را «برای کاهش قیمت ارز» به دوبی و استانبول برده و مشخص نیست با آنچه کرده‌اند!
یعنی چه آقای جهانگیری! 22 میلیارد دلار بخش عمده‌ای از درآمد کل مردم این کشور است، یعنی دولت نمی‌داند چه بلایی بر سر این حجم عظیم از منابع ملت آمده؟ پس نقش بانک مرکزی و وزارت اقتصاد دقیقاً چیست؟
این‌ها را بگذارید کنار، برگردیم به داستان بانک‌های خصوصی و غیرخصوصی که وضعیت مدیریتی خیلی از آن‌ها بهتر از بانک مرکزی نیست.
برآوردها نشان می‌دهد زیان انباشته ۱۰ بانک کشور از ۴۶ هزار میلیارد تومان در پایان سال ۱۳۹۷ به بیش از ۵۵ هزار میلیارد تومان در پایان شهریورماه امسال رسیده که در بین آن‌ها وضعیت هشت بانک وخیم‌تر هم شده است.
بانک شهر با زیان انباشته‌ای به حجم ۱۳ هزار میلیارد تومان دارای بیشترین زیان انباشته در میان بانک‌ها بوده که طی 6 ماهه نخست سال ۱۳۹۸ با رشد ۱۷ درصدی این زیان مواجه شده است و بیشترین رشد زیان انباشته در میان این ۱۰ بانک مربوط به بانک اقتصاد نوین بوده که در نیمه نخست امسال با افزایش ۱۴۷ درصدی زیان انباشته مواجه شده و میزان آن در پایان شهریورماه امسال به بیش از ۱٫۶ هزار میلیارد تومان رسیده است!
در میان بانک‌های ذکرشده بانک دی به‌تنهایی زیان انباشته‌ای بیش از ۲٫۵ هزار میلیارد تومان را ایجاد کرده که حدود دو برابر سرمایه ایران‌خودرو است.
اگر خواندن و درک اعداد بالا برایتان سخت است، تعجب نکنید، اشکال از خواندن یا دانش ریاضی شما نیست، مشکل مدیریت ضعیف و پر از خطای سیستم بانکداری و در رأس همه آن‌ها بانک مرکزی است.
وقتی اختلاس‌ها چند هزارمیلیاردی است، وقتی زیان‌ها بازهم چند هزارمیلیاردی است، قاعدتاً بخش عمده‌ای از مردم که در صف دریافت 10 میلیون تومان وام هستند، نمی‌توانند درکی از زیان 1.6 هزار میلیارد تومانی بانک اقتصاد نوین داشته باشند!
نکته تأسف‌برانگیز آنجاست که بار تمام این زیان‌ها بر دوش اقتصاد کشور است. تصور می‌کنید شهروندان تورم ایجاد می‌کنند؟ یا چاپ اسکناس به دست مردم است؟
بانک‌ها کمبود نقدینگی را با استقراض از بانک مرکزی و بانک مرکزی با راهکارهای موقت و چاپ اسکانس به‌طور ظاهری جبران می‌کند و بار تمام این مصیبت‌ها بر دوش مردم است.
بانک‌ها بدون اینکه ریالی پشتوانه داشته باشند، وام‌های عجیب و قریب به فرزند فلان مسئول محتکر دارو می‌دهند و بار این تخلفات باز بر دوش مردم و اقتصاد کشور است. به همین سادگی ارزش ریال هر روز کمتر می‌شود و حقوق یک‌ونیم تا دو میلیون تومانی کارمند و کارگر نیز جوابگوی هفته اول ماه هم نیست.
اگر سازمان بازرسی کل کشور پرونده تخلفات هرکدام از این بانک‌های زیان‌ده را باز کند، پیش از آنکه ویزای کانادای مدیرعامل بعدی بانک (…) صادر شود، دستبند قانون بر دستش زده خواهد شد.
نقل‌قول معروفی از هنری فورد(کارآفرین و صنعتگر معروف قرن بیستم) وجود دارد که سال‌ها قبل درباره صنعت بانکداری این‌طور گفته است: «این خیلی خوب است که مردم ما از سیستم بانکداری سر درنمی‌آورند؛ زیرا اگر به آن پی می‌بردند پیش از طلوع خورشید فردا، همه‌چیز را دگرگون می‌کردند.»
