حذف امضاهای طلایی در حوزه تعاون

جنابعالی، رویکرد جوانگرایی، شفاف‌سازی و مبارزه با فساد سیستماتیک در سازمان‌ها، صندوق‌ها و شرکت‌های تابع در مجموعه وزارتخانه  از سوی وزیر را چطور ارزیابی می‌کنید ؟

دو مؤلفه‌ی شفافیت و جوانگرایی به نوعی می‌توانند در راستای یکدیگر عمل کنند، یعنی وقتی افرادی که جوان هستند در مسندهای مدیریتی می‌نشینند، به دلایل مختلف برای توسعه شفافیت و مبارزه فساد انگیزه دارند.

اما چرا توسعه شفافیت ضرورت این روزهای ایران می‌باشد؟ اولا توسعه شفافیت منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود. چون وقتی سیستم شفاف می‌شود، زمینه فساد از بین می‌رود و به نوعی واکسیناسیونی است برای بدنه این ساختار اجرایی. زیرا دیگر دوران مبارزه با فساد به صورت اینکه افراد را مراقب یکدیگر بگذاریم، گذشته است. در سال‌های اخیر شاهد هستیم که این نوع مبارزه جواب نمی‌دهد.  اگر جواب می‌داد ما در این سال‌ها با تعدد و تشدید آن مواجه نمی‌شدیم و با این حجم از نگرانی در مورد وجود داشتن فساد صحبت نمی‌کردیم. قطعا با حضور جوانان، افزایش بهره‌وری در زمینه مبارزه با فساد خواهیم داشت.

دوم اینکه، توسعه شفافیت منجر به افزایش اعتماد عمومی به سیستم و دستگاه‌های اجرایی می‌شود. با افزایش اعتماد عمومی، سیاست‌هایی که دولت می‌خواهد در جامعه دنبال کند با سرعت بیشتر و رونق بهتری صورت می‌پذیرد و متقابلا مردم هم به راه حل‌های دولت و دستگاه‌های اجرایی اعتماد بهتری خواهند داشت.

ما در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، توسعه شفافیت را با جدیت دنبال کردیم؛ در گام نخست، فهرست هیأت مدیره‌ها و تمامی کسانی که وام ارزان قیمت در اشتغال روستایی گرفتند را منتشر کردیم. برای اولین‌بار مطالبات شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی شناسایی شد و مواردی که نیاز بود به دادگاه معرفی شوند به ارزش پانزده هزار میلیارد تومان برای بررسی به دادگاه معرفی شدند.

در صندوق بازنشستگی کشوری هم تا کنون 5200 میلیارد تومان مطالبات شناسایی شده که اگر بتوانیم به کمک دستگاه قضایی این مطالبات را وصول کنیم، بخش قابل توجهی از مشکلات تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی مرتفع خواهد شد.

در بخش تعاون هم همین مسیر را دنبال کرده‌ایم.

در حوزه خودتان در موضوع شفاف‌سازی چه اقداماتی صورت گرفته؟

ما در گام نخست در بحث شفافیت یک سامانه جامع هوشمند را طراحی نمودیم. به دنبال این هستیم که این سامانه جامع و هوشمند با کمک دولت، ذینفع‌ها و مجلس به کدال بخش تعاون تبدیل بشود، هم برای اعضا و هم برای عموم مردم. برای اینکه مردم بتوانند برای سرمایه‌گذاری به آن رجوع بکنند و به این ترتیب زمینه مشارکت توسعه یابد. به علاوه این سامانه نظامی خودکنترلی برای نظارت اعضا بر روی فعالیت مدیرها و هئیت مدیره‌ها ایجاد می‌کند. گام دیگری که برداشتیم این بوده که در راستای توسعه شفافیت‌سازی‌، تمامی قراردادهایی که صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری از بدو تاسیس تا الآن منعقد کرده را در سایت منتشر کردیم. کار مهم دیگر این است که در بودجه‌ی شکل‌گیری توانمند‌سازی، تعداد اهداف نظارت و حسابرسی‌مان را در سال 98، 12 برابر افزایش داده‌ایم که در صورت تخصیص بودجه و انجام این امر، افزایش اعتماد عموم مردم و افزایش بهره‌وری و سرمایه‌گذاری به بخش تعاون را در بر خواهد داشت.

در این مسیر با حاشیه‌هایی مواجه خواهید شد، برنامه شما برای پرهیز از درگیر شدن با این حواشی چیست؟

معتقدم توسعه شفاف‌سازی جز ضرورت‌های یک برنامه کلان توسعه‌ای است. این را از نزدیک لمس کردم که وقتی می‌خواهیم کار توسعه‌ای انجام بدهیم و همزمان کارهایی را در راستای رونق این امر انجام بدهیم، با فشارهایی مواجه می‌شویم، تماس‌هایی گرفته می‌شود و سفارش‌هایی می‌شود. معتقدم توسعه شفافیت به معنای افشاگری نیست و ما دوست داریم فرآیندها و کریدرهایی ایجاد بکنیم که فعالیت‌هایی که بین بخش دولتی و غیر دولتی در تعاون انجام می‌گیرد، به صورت شفاف در منظر عموم قرار بگیرد و در این مدت کم و بیش دچار فشار هم شدیم، ولی من معتقدم به انجامش می‌ارزد.

چندی پیش رئیس جمهور در یکی از سخنرانی‌هایشان گفتند راه مبارزه با فساد بگیر و ببند نیست، راهکار پیشنهادی شما چیست، آیا نظارت عمومی کفایت می‌کند؟

معتقدم جایی که فساد رخ می‌دهد طبیعتاً باید دادگاه عادلی برخورد کند.  اگر همه دستگاه‌ها کمک کنند تا ما کاری کنیم که زمینه فساد از بین برود شاید دیگر نیازی به این گونه برخوردها نباشد. اما وقتی فساد رخ می‌دهد، قوه قضاییه باید برخورد کند.  به نظر من همان طور که در صحبت‌های رئیس جمهور هم بود، ما باید فرآیندها را بازنگری کنیم؛ برای اینکه زمینه فساد از بین برود که بهترین روش همین توسعه شفافیت و دولت الکترونیک است. به این معنا که در فرآیندهایی که افراد در بخش دولتی و غیر دولتی مخاطب هم قرار می‌گیرند زمینه‌ای ایجاد بشود که افراد یکدیگر را نبینند و زمینه امضا طلایی از بین برود. به این ترتیب خود به خود این اتفاق می‌افتد و دیگر دچار حجم بزرگی از فساد نخواهیم بود که لازم باشد برخورد بزرگتری هم با آن داشته باشیم.  ما در معاونت تعاون نیز در مسیر حذف امضاهای طلایی هستیم.

ارزیابی شما از وضعیت موجود وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چیست؟

برای بخش تعاون در اسناد بالا دستی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توجه به اصل 44، دورنمای بزرگی ترسیم و تعیین شده است. واقعیت این است که در ادوار گذشته در دولت‌های مختلف و مجلس، روی کاغذ قوانینی خوبی تصویب کرده‌اند. اما چون زمینه اجرایی خوب و ضمانت اجرایی برای این قوانین وجود نداشته است، به همین خاطر این بخش نتوانسته از آن‌ها استفاده کند و با نقطه بیست و پنج درصدی که قانون تعیین کرده فاصله قابل توجهی داریم. من باور دارم که ما باید برای رسیدن به سرعت مناسب برنامه‌ریزی کنیم. اگرچه آهسته و پیوسته باشد. مهم پیوستگی است. ما در این مدت دو رویکرد جدی را دنبال کردیم؛ یکی توسعه نوآوری و دیگری توسعه شفافیت. در حوزه توسعه شفافیت توانستیم گام‌های خوبی بردداریم که اشاره کردم. اگر سازمان ثبت و نهادهای دیگر همکاری کنند این سامانه یک اتفاق تاریخی در بخش تعاون خواهد شد و بخش تعاون از لحاظ روانی نظارت و عملکرد اجزا و سهامدارن و عملکرد مدیران از بخش خصوصی هم جلوتر می‌رود و این یک اتفاق مثبت است.

از دستگاه‌هایی که با ما همکاری کرده‌اند تشکر می‌کنیم و دستگاه‌هایی را هم که با همکاری خوبی نداشته‌اند را رسانه‌ای خواهیم کرد و اخبارش را در اختیار مردم خواهیم گذاشت. چون معتقدیم ما این کار را برای مردم انجام می‌دهیم. قطعا وظایف حاکمیتی و نظارتی خود را به کسی نخواهیم داد ولی اموری که تصدی‌گری می‌باشند را حتماً واگذار می‌کنیم.

در بحث‌های توسعه‌ای هم کارهای خوبی انجام دادیم. بخش تعاون به یک فکر و اندیشه‌ی جدید نیاز دارد. تعاونی‌های موجود تعاونی‌هایی هستند که سهم خوبی از اقتصاد دریافت می‌کنند اما به صورت سنتی اداره می‌شوند. ما به توسعه تعاونی‌های دانش‌بنیان و نوآور نیاز داریم که در این راستا هم چند کار جدی انجام داده ایم.

در آغاز در بحث توسعه نوآوری در بخش تعاون، مرکز نوآوری را با دو رویکرد طراحی کردیم : 1. افزایش بهره‌وری و نفوذ دادن تکنولوژی در تعاونی‌های موجود 2. حمایت از توسعه تعاونی‌های دانش‌بنیان و نوبنیان به معنای طرح‌های نو آورانه

همچنین یک صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر تشکیل دادیم و برای اجرایش پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم.  به هرحال تعاونی‌ها از طرف دیگر به نوعی محمل جمع کردن سرمایه‌های خرد و اندک مردم هستند برای یک کار بزرگ که این یکی از اهداف تشکیل تعاونی است. ما باید به سمت تأمین مالی‌های نوین برویم و کمک کنیم که این تأمین مالی خرد رخ بدهد. بحث تأمین مالی خرد تضمین شده را راه انداختیم که کاری کنیم که پول مردم مستقیم وارد تولید شود. با ضمانت دولت یعنی بخاطر افول سرمایه اجتماعی، ضمانت دولت را آوردیم به جای اینکه مردم پول در بانک بگذراند مستقیم در کار تولیدی و خدماتی و نوآورانه پول بگذراند و اصل سرمایه‌شان را تضمین می‌کنیم.  از طرف دیگرهم در تثبیت اشتغال و فعالیت‌های موجه بخش تعاون در حوزه تولید، توزیع و خدماتی، طرح‌های خوبی برای آنها آماده کردیم، از جمله طرح تاب. به هر حال دنبال تخصیص بوده و هستیم. از محل تبصره ۱۸ این کار را انجام دادیم و معطل نماندیم.  اولویت‌دهی به پرداخت تسهیلات ارزان قیمت در تعاونی را داریم در قالب تاکید این موضوع در تفاهم‌نامه مختلف که دستگاه‌های مختلف با سازمان برنامه دارند، دنبال می‌کنیم. این مجموعه اتفاقاتی بود که تا الان دنبال کردیم. یعنی مسیر خوبی هم که حوزه شفافیت هم حوزه نوآوری و سوم در زمینه اینکه ما می‌خواهیم توسعه بخش را با جدیت بیشتری دنبال کنیم نیاز داریم نهادهای مالی بخش تعاون تقویت بشوند؛ هم بانک توسعه تعاون و هم صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری که هر دو در بودجه ۹۸ چنین موضوعی براشون دیده شده و امیدوارم که به امید خدا بتوانیم این کار رو انجام بدیم.

با توجه به شایسته‌سالاری و جوانگرایی در وزارت تعاون،  آیا به نظر شما این اتفاق به صورت خوبی افتاده یا نه؟

من فکر می‌کنم اتفاقات خوبی در سطح شورای معاونت و معاونت شورای سیاست‌گذاری وزارتخانه افتاد؛ میانگین سنی شورای معاونین و مشاورین یا همان شورای سیاست‌گذاری وزارتخانه قریب به ۸ سال کاهش پیدا کرده است. آقای وزیر دستوراتی را دادند در مورد اینکه هیئت مدیره در بخش‌های مختلف مدیریت میانی شرکت‌های زیرمجموعه هم جوانگرایی رخ بدهد. به نظر من با روند خوب کار دنبال میشود. طبعا یک سری مقاومت‌هایی هست چون جوان‌ها هم انگیزه دارند هم بر پاکدستی خیلی اصرار دارند؛ در کنار تجربه بزرگترهایی که به هر حال در جاهای مختلف هستند، می‌تواند ترکیب خوبی از انگیزه و تجربه شکل بگیرد.