توپولوف 144؛ کنکورد روسی! (+تصاویر)

مجله آنلاین موبنا – کنکورد به عنوان یک هواپیمای مافوق صورت با سرعتی دو برابر سرعت صوت پرواز و  قدرتش را از 4 موتور پس سوز توربوجت تأمین می‌کرد. بال‌های مثلثی و دماغه تیز و زاویه دار مهمترین وجه تمایز این پرنده از سایر هواپیماهای مسافربری حتی تا به امروز، بوده است اما حادثه سقوط در 25 ژوئیه سال 2000 و مرگ تمام سرنشینان آن پایانی بر فعالیت آن بود زیرا وجود نقص فنی در طراحی موتور آن رسماً تأیید شد و از نظر هزینه اصلاح آن مقرون به صرفه نبود.

تصاویری از کنکورد را مشاهده می‌کنید:

اما مبحث امروز ما به غول آهنی فرانسوی-بریتانیایی اختصاص ندارد بلکه می‌خواهیم از پرنده دیگری بگوئیم که شاید کمتر برایتان شناخته شده، باشد اما در کنار کنکورد یکی از دو هواپیمای مافوق صوت مخصوص پروازهای تجاری بوده است.

توپولوف تی او- 144 توسط شرکت توپولوف روسیه تولید شد. این موفقیتی برای صنعت هوانوردی روس‌ها در دهه 60 میلادی بود زیرا تا پیش از آن تمامی تلاش‌های بوئینگ، مک دانل داگلاس و لاکهید مارتین برای تولید محصولی مشابه ناکام ماند.

توپولوف تی او- 144

روس‌ها برای تولید این مدل از توپولوف عجله زیادی داشتند تا هر چه زودتر فاصله خود را با تولیدکنندگان کنکورد کاهش دهند اما اساس طراحی تی او- 144 نیز ماجرای جالبی دارد و تا حدود زیادی ما را یاد روش چینی‌ها در تولید خودرو می‌اندازد!

با یک جستجوی ساده در گوگل، سابقه تی او- 144 و مقایسه تصاویر، ما را به بمب افکن استراتژیک اکس بی- 70 آمریکا می‌رساند. اکس بی- 70 توسط شرکت نورث امریکن در اواخر دهه 50 میلادی توسط نورث امریکن تولید شد. هر چند این هواپیما به دلیل هزینه‌های بالای تولید هیچگاه وارد ارتش امریکا نشد اما دو نمونه تحقیقاتی که از آن تولید شد هم سر و صدای زیادی را براه انداخت. این پرنده بیش از 3 ماخ سرعت داشت و در ارتقاع 71 هزارپایی پرواز می‌کرد که عملاً هدف گیری آن برای پدافند زمینی و جنگنده‌ها در آن زمان غیر ممکن بود. شوروی با جاسوسی در این برنامه نظامی موفق شد تا اطلاعات لازم برای تولید توپولوف-144 را بدست آورد.

تصاویری از اکس بی- 70

دردسرهای تی او- 144

همانطور که عنوان شد این پرنده نیز همانند کنکورد یک پرژه ناموفق نام گرفت. در آن زمان شوروی بیشتر منابع مالی و فنی خود را به رقابت‌های فضایی اختصاص داده بود  و از طرفی موشک‌های بالستیک نیز جذابیت‌های خاص خود را برای روس‌ها داشت از این رو طراحان بدنبال ارائه یک هواپیمای مافوق صورت و دارای صرفه اقتصادی بودند.

16 فروند از این هواپیما در فاصله سال‌های 1969 تا 1982 تولید شد اما هملا از سال 1977 یک بازنشسته تمام عیار بود. پس از سانحه هوایی دوم(که در ادامه بدان اشاره می‌شود)، آئروفلوت* برنامه پروازهای تجاری آنرا کاملاً لغو کرد.

روس‌ها از 4 موتور برای توپولوف 144 استفاده کردند اما معجونی از مشککلات طراحی در بدنه و بخش فنی شکل گرفت. نخستین سانحه در سال 1973 اتفاق افتاد و در نمایشگاه هوایی پاریس چند ثانیه پس از پرواز در هوا تکه تکه شد و تمامی خدمه آن از بین رفتند. دومین تی او -144 هم در ساال 1978سقوط کرد و تمام خدمه آن کشته شدند.

این حوادث و عدم ارائه توجیه قابل پذیرش در رابطه با سقوط‌ها به علاوه هزینه‌های سنگین تولید این پرنده عملاً موجب شد تا به یک پروژه ناموفق تبدیل شود و این کپی روسی از ایکس بی- 70 و کنکورد تنها به یک داستان جذاب در صنعت هوانوردی جهان مبدل شود.

مشخصات توپولوف-144

ظرفیت مسافران: 140 نفر

طول هواپیما: 65.7 متر

عرض بال: 28.8 متر

خدمه پرواز: 3 نفر

سرعت: 2 ماخ

سقف پرواز: 20 هزار متر

* آئور فلوت بزرگترین شرکت هواپیمایی روسیه است که به 129 مقصد در نقاط مختلف جهان پرواز دارد. سابقه تأسیس این کمپانی به 1923 میلادی باز می‌گردد. شمار ناوگان آن نیز 162 فروند گزارش شده است.