زنگ‌های هشدار کبد!

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – کبد یکی از مهم‌ترین اندام های بدن انسان است که کارهای مختلفی را برای حفظ سلامت ما انجام می دهد. به عنوان یکی از بزرگترین اندام های بدن انسان، کبد مسئولیت عملکردهای متابولیک، مانند تبدیل مواد مغذی دریافتی از رژیم غذایی به شکلی قابل استفاده برای بدن و دفع مواد زائد و سموم پیش از این که موجب آسیب شوند را بر عهده دارد.

در زمان مواجهه با مشکل، کبد تلاش می کند به روش های مختلف ما را از این شرایط آگاه کند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین نشانه های به دردسر افتادن این اندام کلیدی بیشتر آشنا می شویم.

خارش پوست

التهاب مجاری صفراوی اولیه – یک بیماری مزمن که مجاری صفرا در کبد را تخریب می کند – به طور معمول دارای علائم مشهودی نیست، اما یکی از نخستین نشانه های آن خارش پوست است. خارش پوست ممکن است در نتیجه دلایل دیگر، مانند خشکی پوست نیز شکل بگیرد، اما زمانی که به شرایطی پایدار تبدیل می شود، بررسی دقیق‌تر شرایط اهمیت دارد زیرا می تواند نشانه ای از سیروز کبدی نیز باشد.

زرد شدن پوست یا چشم ها

زرد شدن بخش سفید چشم ها یا پوست می تواند ترسناک باشد، اما توضیحی آشکار دارد: این شرایط به نام زردی یا یرقان شناخته می شود و به واسطه سطوح بالای بیلی‌روبین، رنگدانه ای زرد که توسط کبد ترشح می شود، در بدن رخ می دهد. این تغییر رنگ می تواند نشانه ای از آسیب دیدگی کبد به واسطه دلایل مختلف، مانند سیروز یا هپاتیت B باشد.

افزایش وزن

اگر به ناگاه با افزایش بی دلیل وزن خود مواجه شده اید، کبد ممکن است در پس این شرایط قرار داشته باشد. افزایش وزن ناخواسته می تواند نشانه ای از سیروز کبدی باشد. سیروز کبدی بیماری است که به آرامی پیشرفت کرده و موجب جایگزینی بافت سالم کبد با بافت اسکار، مسدود شدن جریان خون در کبد و ناتوانی این اندام در ارائه عملکرد درست می شود.

کاهش وزن

کاهش وزن ناگهانی نیز می تواند یکی از نشانه های آسیب دیدگی کبد باشد. کاهش وزن ناخواسته می تواند نشانه ای از سیروز کبدی و همچنین هپاتیت C، عفونتی ویروسی که به التهاب در کبد منجر می شود، باشد.

قرمز شدن کف دست ها

قرمز شدن کف دست ها می تواند نشانه ای از بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد. این بیماری به واسطه ذخیره چربی بیش از حد در سلول های کبد رخ داده و افرادی که به ندرت الکل مصرف می کنند یا اصلا مصرف نمی کنند را تحت تاثیر قرار می دهد.

اختلال در خواب

دلایل مختلفی می توانند موجب بر هم خوردن الگوی خواب شما شوند، و بر اساس مطالعه ای که در سال 2012 در نشریه Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis منتشر شد، سیروز کبدی یکی از مواردی است که می تواند خواب شبانه را مختل کند.

مشکلات حافظه

اگر حافظه شما اخیرا به شدت دچار مشکل شده است، نارسایی کبد امکان دارد دلیل این شرایط باشد. در نارسایی کبد، این اندام نمی تواند سموم را به خوبی از خون حذف کرده و این شرایط می تواند به تجمع آنها در مغز منجر شود که به نام انسفالوپاتی کبدی شناخته می شود. متاسفانه یکی از نتایج این شرایط از دست دادن حافظه است.

احساس خستگی مداوم

احساس خستگی مداوم بدون در نظر گرفتن سطح فعالیت جسمانی، ممکن است به واسطه بیماری کبد شکل گرفته باشد. خستگی مزمن یکی از نشانه های آشکار آسیب دیدگی کبد است که بنابر مطالعه ای که در سال 2006 در نشریه Canadian Journal of Gastroenterology and Hepatology منتشر شد، می تواند به واسطه تغییرات در انتقال عصبی در مغز رخ دهد.

بی اشتهایی

آیا دیگر همانند گذشته تمایلی به خوردن غذا ندارید؟ از دست دادن اشتها یکی دیگر از نشانه های شایع آسیب کبد است و عدم احساس گرسنگی چیزیست که باید زنگ هشدار را برای شما به صدا درآورد.

بزرگ شدن پستان ها

بزرگ شدن پستان ها یکی از نشانه های هشدار دهنده بیماری کبد چرب غیر الکلی در مردان است. رشد بافت اضافه پستان به واسطه عدم تعادل در هورمون های استروژن و تستوسترون رخ می دهد.

تغییر شخصیت

تجربه تغییرات در شخصیت می تواند ترسناک باشد و گاهی ممکن است این شرایط برای دیگران نسبت به خود فرد مشهودتر باشد. همانند تاثیر انسفالوپاتی کبدی بر از دست رفتن حافظه، سمومی که در مغز جمع می شوند می تواند عملکرد روانی را تحت تاثیر قرار داده و فرد به گونه ای متفاوت نسبت به گذشته رفتار کند.

کبودی

با افزایش سن، کبود شدن بدن راحت‌تر رخ می دهد زیرا پوست نازک‌تر می شود. اما اگر دلیلی برای کبودی هایی که روی بدن خود مشاهده می کنید، نمی یابید، ممکن است این نشانه ای از آسیب کبدی باشد. بیماری کبد می تواند موجب تکرر بیشتر کبودی ها شود.

تورم پاها

بیماری کبد می تواند به دلایل مختلفی، مانند مصرف الکل و چاقی شکل بگیرد و یکی از نشانه های هشدار دهنده آن چیزی است که شاید انتظار آن را نداشته باشید: تورم پاها. اگر با تورم در پاهای خود مواجه هستید و دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد، برای بررسی دقیق به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند نشانه ای از بروز مشکلی جدی باشد.

احساس سردرگمی

انسفالوپاتی کبدی به واسطه نارسایی کبد می تواند در توانایی درک انسان نیز اختلال ایجاد کند. این شرایط می تواند به احساس سردرگمی درباره چیزهایی که در حالت عادی برای شما مساله‌ساز نبوده اند، منجر شود.

درد بدن

اگر دلیلی برای احساس درد در بدن خود نمی یابید، یکی از دلایل احتمالی این شرایط می تواند التهاب مجاری صفراوی باشد که افزون بر خارش پوست می تواند به احساس درد در استخوان ها، ماهیچه ها یا مفاصل نیز منجر شود.

مواجهه با نفخ

اگر یک وعده غذایی بزرگ دلیل احساس نفخ در شما نیست، این شرایط ممکن است به واسطه تجمع مایع در شکم که به نام آسیت یا آب‌آوردگی شکم شناخته می شود، شکل گرفته باشد. از آنجایی که تورم شکم یکی از نشانه های هشدار دهنده آسیب کبد است، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.

ادرار تیره

رنگ تیره ادرار می تواند موجب نگرانی فرد شده و البته یکی از نشانه های آشکار آسیب دیدگی کبد باشد. در شرایطی که سطوح بیش از حد بیلی‌روبین در بدن موجب زرد شدن پوست و چشم می شود، این ماده می تواند موجب تغییر رنگ ادرار نیز شود زیرا کلیه ها تلاش می کنند آن را از طریق ادرار دفع کنند.

ناتوانی در تمرکز

هر فردی در طول زندگی خود گاهی اوقات با ناتوانی در تمرکز مواجه می شود زیرا مغز به خوبی عمل نمی کند. اما اگر به طور منظم با دشواری در حفظ تمرکز مواجه هستید، این می تواند نشانه ای از بروز مشکل در کبد باشد.

لرز دائمی

لرز دائمی که استفاده از چند پتو نیز بهبودی در آن حاصل نمی کند می تواند نشانه ای از کلستاز (Cholestasis) طی بیماری کبد باشد. این شرایط به واسطه کاهش جریان صفرا یا توقف کامل آن از کبد رخ می دهد.

خشکی چشم یا خشکی دهان

دلایل مختلفی، از جمله سن یا داروهای مصرفی، می توانند موجب خشکی چشم یا دهان شوند، اما این شرایط می تواند به واسطه دلیل جدی‌تر نیز شکل گرفته باشد. التهاب مجاری صفراوی اولیه یکی از دلایل شناخته شده خشکی چشم یا دهان و همچنین از علائم اولیه بیماری کبد است.

 منبع: عصرایران