دانستنی‌های درباره کرم‌های روده

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – کرم های روده یا کرم های انگلی، ارگانیزم های ساده ای هستند که از بدن انسان تغذیه می کنند. افراد بسیاری با انواع شناخته شده کرم های روده، مانند کرم های نواری یا کرم های قلابدار آشنا هستند، اما شاید با انواع دیگر آشنایی نداشته باشند.

کرم های روده می توانند موجب علائم بسیاری در بدن انسان شوند که برخی از آنها مشابه با علائم دیگر اختلالات روده هستند. برای پیشگیری از عوارض، تشخیص سریع و درست اهمیت دارد.

پزشک ممکن است از داروهای ضد انگل یا روش های درمانی دیگر برای مقابله با کرم ها استفاده کند. در شرایطی که کرم های روده ممکن است ترسناک به نظر برسند، اما بیشتر مردم به خوبی به درمان واکنش نشان می دهند.

علائم

هر نوع از کرم های روده ممکن است موجب علائم مختلفی شوند و علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت باشند. با این وجود، برخی نشانه ها و علائم رایج شامل موارد زیر می شوند:

– بی اشتهایی

– خستگی

– شکم درد

– نفخ

– حالت تهوع

– کاهش وزن

– ناراحتی معده

در برخی موارد، فرد ممکن است بخش هایی از کرم روده را در مدفوع خود دفع کند.

در موارد نادر، کرم روده ممکن است به بروز یک انسداد در روده منجر شده و اجابت مزاج را دشوار سازد.

انواع کرم روده و چگونگی ورود آنها به بدن

انواع مختلفی از کرم های روده وجود دارند که می توانند انسان را تحت تاثیر قرار دهند. در ادامه با برخی از رایج‌ترین نمونه ها بیشتر آشنا می شویم.

کرم نواری

کرم نواری نوعی کرم پهن است که در روده زندگی می کند و خود را به دیواره آن متصل می کند. بیشتر مردم دارای کرم نواری هیچ علائمی را تجربه نمی کنند یا علائم بسیار خفیف هستند.

چند نوع مختلف از کرم نواری وجود دارند. برخی کرم های نواری در آب زندگی می کنند و نوشیدن آب آلوده ممکن است موجب ورود آنها به بدن شود. انواع دیگر کرم نواری در گوشت، مانند گوشت گاو و خوک، زندگی می کنند و مصرف گوشت های آلوده یا خام ممکن است فرد را به آنها آلوده سازد.

کرم های نواری پهن و معمولا دراز هستند که با توجه به نوع کرم می توانند بین 3 تا 10 متر درازا داشته باشند.

کرم قلابدار

کرم قلابدار به طور معمول از طریق تماس انسان با خاک آلوده وارد بدن می شود. یک سمت بدن این نوع کرم شبیه به یک سوزن یا قلاب است که دلیل نامگذاری آن را توضیح می دهد.

بنابر برآورد مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، 576 تا 740 میلیون نفر در جهان دارای یک عفونت کرم قلابدار هستند.

کرم های قلابدار در روده کوچک ساکن می شوند، جایی که در آن تخم گذاری کرده و تخم ها از طریق مدفوع دفع می شوند.

زمانی که لارو از تخم خارج می شود می تواند از طریق پوست وارد بدن فرد دیگری شود. افرادی که در تماس با مدفوع یا خاک آلوده باشند در معرض خطر ابتلا به کرم های قلابدار قرار دارند.

بیشتر افراد دارای کرم قلابدار هیچ نشانه یا علائمی را تجربه نمی کنند. برخی افراد ممکن است علائم گوارشی معمولی داشته باشند، اما این شرایط در نخستین عفونت ها رایج‌تر است.

کپلک

کپلک ها نوع دیگری از کرم های پهن هستند. کپلک ها ممکن است در حیوانات رایج‌تر باشند، اگرچه انسان ها نیز می توانند به آنها آلوده شوند.

کپلک ها کوچک هستند و شکلی برگ مانند و گرد دارند. انسان ها به طور تصادفی از طریق خوردن یا آشامیدن می توانند به این نوع از کرم های روده آلوده شوند.

زمانی که وارد بدن می شوند، کپلک های بالغ در مجاری صفرا و کبد ساکن می شوند.

برخی افراد هیچ علائمی را تجربه نمی کنند، اما دیگران ممکن است ماه ها یا حتی سال ها پس از نخستین تماس با بروز برخی علائم مواجه شوند. التهاب مجاری صفرا یا انسدادهای کامل از جمله علائم حضور کپلک ها هستند. از علائم دیگر می توان به بزرگ شدن غیر عادی کبد یا نتایج غیر عادی آزمایش کبد اشاره کرد.

کرمک

کرمک، کرمی کوچک و نازک است. کرمک ها تقریبا بی ضرر هستند و گاهی اوقات در روده بزرگ و رکتوم انسان زندگی می کنند. فرد مبتلا به کرمک می تواند به واسطه تماس مستقیم یا به استراک گذاری اشیا آلوده، آن را به فردی دیگر منتقل کند.

کرمک ها معمولا موجب خارش در اطراف مقعد می شوند که شدت آن می تواند تا اندازه ای باشد که خوابیدن را دشوار کند. علائم هنگام شب پدیدار می شوند زیرا در این زمان کرمک های ماده از مقعد به بیرون حرکت می کنند تا روی پوست اطراف آن تخمگذاری کنند.

علائم دیگر به طور معمول خفیف هستند و افراد بسیاری نیز هیچ علائمی را تجربه نمی کنند.

آسکاریس

آسکاریس شبیه به کرم قلابدار است، اگرچه تنها چند اینچ درازا دارد. این کرم در خاک آلوده زندگی می کند، از این رو تنها زمانی که افراد تخم ها را می بلعند، وارد بدن می شود. پس از ورود به بدن، آسکاریس در روده ساکن می شود.

افراد مبتلا به عفونت آسکاریس اغلب علائم اندکی داشته یا هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. با این وجود، عفونت های شدید ممکن است موجب انسداد روده یا اختلال در رشد کودکان شوند.

تریشین

کرم تریشین نوع دیگری از کرم حلقوی است که به واسطه مصرف گوشت خام یا نپخته حاوی لاروهای زنده وارد بدن انسان می شود. لاروها پس از ورود به بدن در روده رشد می کنند.

پس از رشد کامل، کرم های تریشین ممکن است روده را ترک کرده و در بافت های دیگر، مانند ماهیچه ها ساکن شوند.

علائم یک عفونت تریشین متفاوت هستند. افزون بر علائم گوارشی رایج، برخی افراد ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

– لرز

– دردهای ماهیچه ای

– درد مفاصل

– تورم صورت یا چشم ها

عفونت های شدید ممکن است موجب مشکلات تنفسی یا قلبی شده یا حرکت را برای فرد دشوار سازند. موارد بسیار شدید ممکن است به مرگ نیز منجر شوند.

احتمال ابتلا به عفونت تریشین برای افرادی که گوشت حیوانات وحشی، مانند خرس، گراز، یا فوک را مصرف می کنند، بیشتر است.

عوامل خطرآفرین

مطالعه ای در سال 2016 نشان داد که بیش از 3.5 میلیارد نفر در سراسر جهان دارای یک عفونت انگلی روده هستند.

بیشتر این عفونت ها در کشورهای در حال توسعه که بهداشت به خوبی رعایت نمی شود، رخ می دهند. با این وجود، موارد عفونت با کرم های روده در کشورهای توسعه یافته نیز دیده می شوند.

برخی افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار داشته باشند که از آن جمله می توان به افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد پیر یا افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی اشاره کرد.

بارداری خطر ابتلا به کرم های روده را افزایش نمی دهد، اما کرم های روده ممکن است خطر بیشتری برای زنان باردار داشته باشند. برخی داروهای ضد انگل ممکن است در دوران بارداری مضر باشند.

تشخیص

پزشک ممکن است آزمایش های مختلفی را برای کمک به تشخیص کرم های روده تجویز کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– آزمایش های مدفوع برای بررسی نشانه های عفونت

– آزمایش های خون برای تشخیص برخی انواع انگل

– کولونوسکوپی برای بررسی وجود انگل ها در روده

– آزمایش های تصویربرداری برای بررسی اندام های دیگر و نشانه های آسیب ناشی از انگل

– آزمایش های نواری

یک آزمایش نواری شامل قرار دادن تکه ای نوار روی مقعد در هنگام خواب به منظور بررسی نشانه های تخمگذاری می شود.

هر فردی که نسبت به عفونت انگلی روده مشکوک است باید به پزشک مراجعه کند.

درمان

اگرچه ابتلا به کرم های روده ترسناک به نظر می رسد، اما درمان به طور معمول موثر و ساده است. در برخی موارد، فرد ممکن است نیازی به هیچ گزینه درمانی نداشته باشد. یک سیستم ایمنی قوی بی نیاز از دارو ممکن است برای مدیریت برخی انواع کرم نواری کافی باشد.

در موارد دیگر، پزشک از یک یا چند داروی ضد انگل برای نابودی کرم های روده استفاده خواهد کرد.

گاهی اوقات، پزشک ممکن است ابتدا شرایط فرد را زیر نظر بگیرد تا امکان برطرف شدن مشکل بی نیاز از تجویز دارو را بررسی کند. طی این دوران فرد باید هرگونه علائمی را به پزشک گزارش دهد.

برخی نشانه های و علائم ممکن است نیاز به درمان بیشتر را نشان دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– استفراغ

– تب بالا که چند روز ادامه دارد

– خستگی شدید

– کم آبی بدن

– تغییرات در رنگ مدفوع

– خون در مدفوع

پیش از تجویز دارو، پزشک باید نوع کرم روده را تشخیص دهد و بر اساس آن بهترین روش درمان انتخاب می شود.

در موارد کرم نواری، پزشک اغلب پرازیکوانتل را تجویز می کند. این دارو کرم را فلج کرده و آن را مجبور به جدا شدن از دیواره روده می کند. سپس، این دارو به حل شدن کرم کمک می کند و با عبور از دستگاه گوارش از طریق مدفوع دفع می شود.

در موارد کرم های قلابدار، پزشک داروهای دافع کرم، مانند مبندازول یا آلبندازول را تجویز می کند.

برای مقابله با کپلک ها ممکن است تریکلابندازول مفید باشد، در شرایطی که عفونت های کرمک اغلب به داروهای بدون نسخه و تجویزی خوب واکنش نشان می دهند.

عوارض

کرم های روده ممکن است خطر برخی مسائل سلامت در بدن را افزایش دهند. برخی کرم های روده ممکن است جذب پروتئین توسط بدن را دشوار ساخته یا موجب کمبود خون و آهن شوند که می تواند به کم خونی (آنمی) منجر شود.

کرم های روده ممکن است بر توانایی دفع مدفوع نیز اثرگذار باشند. این شرایط می تواند در نهایت به یک انسداد روده منجر شود که نیازمند درمان و رسیدگی فوری است.

برخی انواع کرم روده ممکن است به سیستی‌سرکوزیس در انسان منجر شوند که یک بیماری بالقوه جدی است و می تواند به چشم ها آسیب رسانده و موجب تشنج شود.

 منبع: عصرایران