نخستین نقشه ژنتیکی دقیق مومیایی‌های مصر باستان (+عکس)
موبنا – دانشمندان برای نخستین بار اطلاعات کامل هسته ژنوم مومیایی‌های مصری را استخراج کردند. نتیجه حاصل از تلاش جدید این دانشمندان بینش‌های جالب و هیجان انگیز در مورد چگونگی ترکیب تمدن‌های مختلف باستانی و ایجاد یک نقشه جامع و بزرگ برای مطالعه DNA انسان را فراهم کرد.
گروه بین‌المللی دانشمندان به سرپرستی محققانی از دانشگاه توبینگِن و موسسه مکس پلانک 151 نمونه مومیایی شده که در سایت ابوسیر الملک در مصر میانه و در امتداد رود نیل کشف شده بودند را مورد مطالعه قرار دادند. این نمونه‌ها مربوط به دوره 1400 تا 400 سال قبل از میلاد مسیح می‌شدند و دانشمندان برای استخراج DNA آنها روش جدیدی را مورد استفاده قرار دادند که به آنها امکان داد به صورت کاملا موفقیت‌آمیز مجموعه داده‌های کامل ژنوم از سه فرد و ژنوم‌های میتوکندری از 90 نفر دیگر را در اختیار بگیرند و آزمایش‌های مورد نظر خود را روی آنها تکمیل کنند.
«ورِنا شونمن» مدیر این تحقیقات در این خصوص گفت: «ما تصمیم داشتیم با آزمایش‌های خود به این نتیجه برسیم که فتح اسکندر و سایر قدرت‌های خارجی مصر چه تاثیری بر جمعیت مصر باستان گذاشته است و نژاد آنها را چگونه تغییر داده است».
به عنوان مثال در سال 323 قبل از میلاد مسیح اسکندر و ارتش او از مصر عبور کردند. نکته جالبی که گروه تحقیقاتی به آن دست یافتند این بود که آنها هیچ اثر ژنتیکی بر میراث این کشور برجا نگذاشتند و البته طی این اتفاق تمام پادشاهان خارجی که در دوره زمانی 1300 سال وارد مصر شدند، مورد بررسی قرار گرفت.
«ولفگانگ هاک» مدیر گروه تحقیقاتی موسسه مکس پلانک در این زمینه توضیح داد: «سیستم ژنتیک مربوط به جامعه ابوسیر الملک در طول 1300 سالی که ما آن را مورد برسی قرار دادیم تغییر عمده‌ای را پیش رو نداشته است. این مسئله نشان می‌دهد که جمعیت آن زمان به طور ژنتیکی تحت تاثیر عوامل بیرونی قرار نگرفته است».
دانشمندان به این نتیجه رسیدند که مصریان باستان از نظر ژنتیکی مشابهت‌های زیادی با مردم آناتولی و اروپای نئولیتیک داشتند و بررسی‌ها همچنین نشان داد توالی ژنتیکی بسیار نزدیک بین مردم مصر باستان و مناطق لوانت وجود داشته است که هم اکنون از آن با نام ترکیه و لبنان یاد می‌شود.
این میراث ژنتیکی با مصریان مدرنی که توالی DNA آنها حدود 8 درصد جمعیت صحرای جنوب آفریقا را تشکیل می‌دهد، متفاوت است. این داده‌ها یک چشم‌انداز بزرگ برای بررسی‌های بعدی را ارایه کرده است و دانشمندان بر اساس یافته‌های اولیه خود به این نتیجه رسیده‌اند که نژاد مصریان باستان با همتایان آنها در آفریقای جنوبی ترکیب شده است. همچنین مشخص شده است که جریان ژنتیکی در جمعیت‌های مدرن مصر به نسبت اخیر در 1500 سال گذشته تغییرات بیشتری را شامل شده است.
این مطالعه نشان داد تجارت برده‌ای که از طریق فرعون‌های مصری انجام می‌شد در این زمینه اثرگذار بوده است که طی آن 7 میلیون برده از صحرای جنوب آفریقا به شما آفریقا آورده شده‌اند و این روند طی هزاران سال تا قرن نوزدهم ادامه داشته است و بنابراین احتمال می‌رود که این اتفاق یک خط ژنتیکی تاثیرگذار را در مصر ایجاد کرده باشد.
هم اکنون محققان امیدوارند یک روش قابل اعتماد برای مطالعه DNA را به کار بگیرند تا بر اساس آن مابقی نمونه‌های مصر باستان به دقت تحلیل شود و تمام مومیایی‌هایی که در این منطقه کشف شده‌اند، هویت مشخص پیدا کنند. این اتفاق نه تنها نقشه دقیق‌تری از تاریخچه انسان مشخص می‌کند، بلکه درک عمیق‌تر در مورد جنبش‌های ژنتیکی در تمدن‌های باستانی را هم نمایان می‌سازد.
نتایج حاصل از این مطالعات در آخرین شماره از نشریه بین المللی «ارتباطات طبیعی» به چاپ رسیده است.