عملکرد بانک توسعه صادرات ایران درجهت حمایت از تولید صادراتی

موبنا – بانکی که به عنوان بانک تخصصی در حوزه بین الملل و مبادلات ارزی درمیان بانکهای کشور شناخته می شود و در داخل کشور نیز به فعالیت خود با هدف توسعه زیر ساختها و تامین مالی طرح های تولیدی صادراتی مبادرت می ورزد.
قسمت اول این گزارش به فعالیت های اعتباری و تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی صنعتی پرداخته است که باعث رونق اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف شده و در سطح ملی و منطقه ای از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است.
رویکردهای اعتباری برای بهبود هرچه بیشتر تامین مالی صادرات
حل مشکلات صادرکنندگان و معرفی رویکردهای نوین تامین مالی صادرات از اهداف مهم این بانک است در این ارتباط بانک توسعه صادرات ایران نسبت به تدوین دستورالعمل اجرایی عقد مرابحه که یکی از عقود متداول در سطح کشورهای اسلامی است، اقدام و به تمام شعب ابلاغ شده است. انتظار می رود به زودی بخش قابل توجهی از تسهیلات صادراتی در قالب این عقد پرداخت گردد که از مزایای این اقدام تسهیل فرایند اعطای تسهیلات و امکان تامین مالی خرید خدمات بنگاه‌های اقتصادی است.
اقدام دیگر اینکه در حال حاضر یکی از منابع تامین مواد اولیه شرکت‌های صادراتی، بورس کالا می‌باشد و این نوع تامین مواد اولیه باعث حصول اطمینان از قیمت و کیفیت مواد خریداری شده می‌گردد، لذا این بانک جهت تشویق متقاضیان دریافت تسهیلات جهت تامین مواد اولیه و نیز جهت تولید کالای صادراتی، اقدام به تدوین دستورالعمل اعطای تسهیلات به منظور خرید کالا از طریق بورس کالا کرده است.
عملکرد مالی و اعتباری

۱. بانک توسعه صادرات ایران که در تهیه صورتهای مالی مطابق با استاندارهای بین المللی مورد پذیرش بانک مرکزی تعامل و همکاری ویژه با نهادهای نظارتی (دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و بانک مرکزی) داشته است، دارای سرمایه پایه و کفایت سرمایه مناسب است.
۲. این بانک به تکالیف خود در اجرای مواد ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید ( فروش بخش قابل واگذاری اموال مازاد و تملیکی) عمل کرده و با فعالیت موثر در بازار بین بانکی با همکاری بانک مرکزی به ایجاد ارتباط موثر با کارگزاران بانکی پس از اتصال به سامانه سوئیفت مبادرت ورزیده است.
۳. منابع بانک توسعه صادرات برای تامین مالی صادرات شامل منابع ریالی و ارزی بانک، منابع صندوق توسعه ملی در قالب قرارداد عاملیت ارزی، قرارداد سپرده‌گذاری ارزی و ریالی، منابع تلفیقی(ریالی) بانک و صندوق توسعه ملی و منابع بانک مرکزی در قالب سپرده‌های ریالی و ارزی است.
۴. در حال حاضر قراردادهایی بین صندوق توسعه ملی و بانک توسعه صادرات منعقد شده است که نرخ هایی بین ۱۱درصد تا ۱۶ درصد را شامل می شود و برای سرمایه گذاری در بخش های صنعت و معدن، مناطق برخوردار ، غیربرخوردار و دانش بنیان متفاوت است.
۵. بررسی ها نشان می دهد، جمع قراردادهای سپرده‌گذاری ریالی فعال در پایان تیرماه سال جاری مبلغ ۱۷،۲۰۰ میلیارد ریال و قرارداد عاملیت ارزی به مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.
۶. در حوزه تخصیص یارانه سود نیز می توان به انعقاد قرارداد به مبلغ ۹۰۰ میلیارد ریال یارانه سود تسهیلات صادراتی از محل تفاهم‌نامه با سازمان توسعه تجارت ایران که از مبلغ فوق به میزان ۳۳۳ میلیارد ریال طی سال ۱۳۹۶ به حساب بانک واریز و به مشتریان معرفی شده از سوی آن سازمان پرداخت شد، اشاره کرد.
نگاه ویژه به شرکتهای دانش بنیان، شرکتهای دارویی و بنگاههای کوچک
بانک توسعه صادرات ایران علاوه بر نقش مشورتی خود به عنوان اگزیم بانک، با فعالان بخش صادرات به منظور توسعه صادرات غیرنفتی، همواره تامین مالی در حوزه های مختلف اعم از ارز و ریال، کالا و خدمات فنی مهندسی، کوتاه مدت و بلند مدت، اعتبار خریدار و اعتبار فروشنده را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و با عنایت به اهمیت و نقش نظام بانکی در شرایط فعلی کشور و در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی، با اهتمام مضاعف در خصوص فعال‌سازی ظرفیت‌های تولیدی، صادراتی موجود و افزایش و ارتقای توان رقابت‌پذیری آن‌ها در عرصه بین‌المللی اقدام نموده است.
در این راستا، با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری و با توجه به سیاست‌های کلان در نظرگرفته شده در سطح کشور در جهت حمایت و پشتیبانی از شرکت‌های دانش بنیان، این بانک در طی سال ۱۳۹۶ مبلغ ۹۴۰ میلیارد ریال و در ۴ ماهه سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۲۹۵ میلیارد ریال به شرکت‌های دانش بنیان تسهیلات اعطا نموده است.
همچنین تلاش در جهت تامین منابع لازم جهت حمایت از شرکتهای دانش بنیان صادراتی (۲۰۰ شرکت معرفی شده از طرف معاونت محترم علمی فناوری ریاست جمهوری) نیز از جمله فعالیتهایی است در دستور کار این بانک قرار دارد.
همچنین با توجه به اهمیت شرکت‌های دارویی در نظام سلامت کشور، تامین مالی این شرکت‌ها به وی‍ژه آن گروه که محصولات صادراتی با ارزش افزوده بالاتری تولید می کنند ، وجهه همت بانک قرار گرفته است به طوری که طی سال ۱۳۹۶ ، ۸۱۷ میلیارد ریال و در ۴ ماهه سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۷۶ میلیارد ریال به شرکت‌های دارویی تسهیلات اعطا گردیده است.
در زمینه مساعدت‌های بانک با واحدهای تولیدی با هدف حفظ تولید داخلی و اشتغال واحدهای فعال و همچنین احیای واحدهای غیرفعال، بانک توسعه صادارت ایران ضمن بررسی کارشناسی وضعیت واحدهای تولیدی دارای مشکل نقدینگی با اعمال حمایت‌های قانونی از جمله اعطای مهلت مناسب برای بازپرداخت بدهی‌های غیرجاری، بخشش جرایم تاخیر و اعطای تسهیلات سرمایه درگردش تحت نظارت مستقیم بانک، سعی رونق تولید و اشتغال جلوگیری از بروز بحران‌های مالی و حتی کارگری در واحدهای تولیدی دارد.
بانک توسعه صادرات در راستای حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط که از محورهای اقتصاد مقاومتی می‌باشد طی سال ۱۳۹۶، مبلغ ۶.۳۰۶ میلیارد ریال و در ۴ ماهه سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۱.۳۵۶ میلیارد ریال به این شرکت‌ها تسهیلات اعطا کرده است.
طرح‌های عمده‌ در حال اجرا تا پایان تیرماه سال جاری:

پس از رفع تحریم‌ها، بانک توسعه صادرات ایران، اولویت فعالیت‌های برون مرزی خود را در احیای روابط کارگزاری، انعقاد قراردادهای فاینانس با بانکهای خارجی و صدور حوالجات، ضمانت نامه ها و گشایش اعتبارات اسنادی قرار داد تا صادرکنندگان برای انجام پروژه‌های بین المللی خود با فراغ بال بیشتری در فضای رقابت بین‌المللی حضور یابند.
این تلاشها به گونه ای بود که رشد قابل توجهی در فعالیت های بین المللی بانک بوجود آمد. به گونه ای که موسسه بین المللی کاپیتال اینتلیجنس (Capital Intelligence) در آخرین گزارش خود در تیرماه ۱۳۹۷ درباره این بانک گفته است که از زمان لغو تحریمها در ژانویه ۲۰۱۶ روند رو به رشدی در فعالیتهای بانک توسعه صادرات ایران مشاهده می شود. همچنین این موسسه در توصیف عملکرد مثبت اگزیم بانک ایران از تعابیر مدل مطلوب کسب و کار، بهبود نسبت کفایت سرمایه و نسبت های نقدینگی مطلوب استفاده می کند.
قسمت دوم گزارش هفته دولت به نحوه تعامل این بانک با مشتریان نیازمند به تسهیلات و خدمات در حوزه تجارت بین الملل و چگونگی صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشورها خواهد پرداخت.
ارتباطات بانکی با بانکهای خارجی
بانک توسعه صادرات پس از انعقاد توافق برجام توانست با ۱۳۸ بانک خارجی و شعب و بانکهای تابعه بانکهای ایرانی در خارج از کشور ارتباط کارگزاری برقرار کند که در حال حاضر این بانک دارای حساب فعال با ۳۸ بانک به ارزهای مختلف ، روابط کارگزاری فعال، با بیش از ۹۰ بانک است.
همچنین در حال حاضر امکان صدور حواله، برات، ضمانت نامه و گشایش اعتبارات اسنادی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در این بانک وجود دارد. ارزهای ممکن جهت انجام مبادلات بین‌المللی شامل یورو، ریال عمان، وون کره جنوبی، ین ژاپن، روپیه هندوستان، روبل روسیه، یوان چین و لیر ترکیه است و بانکهایی که بانک توسعه صادرات با آنها ارتباط برقرار کرده است در کشورهایی چون ایتالیا، اسپانیا، آلمان، فرانسه، بلژیک، اتریش، روسیه، ترکیه، چین، ژاپن، کره جنوبی، هند ، عراق و عمان و برخی کشورهای آفریقایی از جمله الجزایر، تونس و اوگاندا، الجزایر، غنا و…قراردارند.
درباره تعداد کشور و روابط با کارگزاران فعال قبل و بعد ازخروج آمریکا از برجام باید گفت روابط با کارگزاران فعال تا قبل از این رخداد با ۴۵ کشور بالغ بر ۸۹ کشور اروپایی، آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی بوده است.
پرداخت تسهیلات در قالب اعتبار خریدار
پرداخت تسهیلات در قالب اعتبار خریدار که در حال حاضر به طور فعال شامل خط اعتباری یک میلیارد دلاری (ویژه) جهت تامین مالی صادرات کالا و خدمات ایرانی ، خط سوم انتقال برق (ارمنستان) به مبلغ ۸۳ میلیون یورو ، احداث تصفیه خانه آب سودان ۷۲ میلیون دلار و میربیزینس بانک مسکو (صدور کالا) انجام شده است.
پرداخت تسهیلات در قالب اعتبار خریدار در مرحله بازپرداخت برای طرح برق رسانی روستایی در سریلانکا به مبلغ ۳۲ میلیون یورو، سد و نیروگاه اومااویا در سریلانکا و احداث شبکه مخابراتی تتراپک قراردارد.
فاینانس و تامین مالی واردات در قالب ریفاینانس
انعقاد قرارداد فاینانس ۸ میلیارد یورویی با اگزیم بانک کره جنوبی، انعقاد قرارداد ۱ میلیارد یورویی با اوبر بانک اتریش، انعقاد قرارداد ۱۰ میلیارد یورویی با موسسه سیتیک تراست چینCITIC Trust ، انعقاد قرارداد با اگزیم بانک روسیه به مبلغ نامحدود، ازجمله قراردادهایی هستند که در چارچوب دریافت خطوط اعتباری فاینانس (کوتاه مدت) قرار دارند.
همچنین در حوزه تامین مالی واردات در قالب ریفاینانس امضای قرارداد با بانکهای تجارت پاریس، اگزیم بانک کره جنوبی ،‌بانک ایران و اروپا و اکو بانک ترکیه جمعاً به مبلغ ۱۹۰ میلیون دلار را می توان نام برد.
بانک توسـعه صادرات ایران اقدام به جذب خطوط ریفاینانس از بانکهای خارجی جهت تسهیل واردات در راستای تولید و صدور کالاها و خدمات نموده است .
بر اساس سیاستهای اخیر بانک مرکزی تسهیلات ریفاینانس جهت تامین مالی واردات کالاهای ضروری، اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی (ریفاینانس شش ماهه) و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی (ریفاینانس یک ساله) قابل استفاده است.
ارقام قراردادهای ریفاینانس در بین سالهای ۹۶ تا ۹۷ ، مبلغ ۱۲۶ میلیون دلار است.
طرح های عمده سرمایه گذاری خارج از کشور

• پروژه احداث سد و نیروگاه در تاجیکستان به مبلغ ۲۴۳ میلیون دلار
• احداث خط تولید سمند در سنگال به مبلغ ۵۰ میلیون دلار
• احداث مرکز تجاری چند منظوره در شهر مینسک بلاروس به مبلغ ۶۰ میلیون دلار
• پروژه تجهیزات برقی در ارمنستان به مبلغ ۸۳ میلیون یورو

رشدهای قابل توجه فعالیت های ارزی بانک در سال ۹۶:

• اعتبار اسنادی داخلی با ۹۶ درصد
• اعتبار اسنادی صادراتی ۵۲ درصد
• اعتبار اسنادی وارداتی با ۲۵ درصد
• حوالجات ارزی ۴۵ درصد
• ضمانت نامه های ارزی با ۳۷ درصد

تسهیلات پرداخت شده از محل منابع ۲۰۰ میلیون دلار بابت اجرای ۳۴ پروژه در کشور عراق
به دنبال مصوبه هیأت وزیران در سال ۹۴ در راستای حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشور عراق با توجه به مشکلات پیش‌آمده برای پیمانکاران ایرانی شاغل در آن کشور با تصویب مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار تسهیلات ارزی موافقت کرد. در این راستا، بانک توسعه صادرات ایران طی ۴۶ فقره مصوبه جمعاً به مبلغ ۱۷۷ میلیون یورو تسهیلات ارزی جهت شرکت‌های پیمانکار ایرانی شاغل در پروژه های خدمات فنی و مهندسی عراق با پوشش کامل اصل و سود تسهیلات توسط صندوق ضمانت صادرات ایران، در ارکان اعتباری این بانک تصویب و پس از تخصیص سپرده‌های مربوطه توسط بانک مرکزی، به مبلغ ۱۷۰ میلیون یورو با سررسید حداکثر یک سال به شرکت های واجد شرایط پرداخت کرده است.
بررسی ها نشان می دهد تعداد ۲۰ شرکت در اقلیم کردستان عراق به میزان ۷۲ میلیون یورو و تعداد ۱۲شرکت در منطقه جنوب عراق بالغ بر ۹۷ میلیون یورو توانسته اند از تسهیلات پرداخت شده از محل منابع یاد شده استفاده کنند.
درپایان خاطرنشان می شود با اقدامات پیشگیرانه برنامه ریزی شده، بانک توسعه صادرات ایران حتی در صورت برگشت تحریمها، با تکیه بر توانمندی و عزم کارکنان برای بروز خلاقیت درحوزه بانکداری بین المللی و تلاش برای تکمیل و تنوع خدمات بانکی جدید، آمادگی دارد نقش ویژه ای را در توسعه صادرات کالا، ارائه خدمات به مشتریان خارجی و حمایت تمام قد از صادرکنندگان کشورمان ایفا کند، به گونه ای که تاثیر تحریم ها کاهش یافته و هزینه های صادرکنندگان افزایش نیابد.