نخستین سگ‌ها چه زمانی پا به کره زمین گذاشتند؟ (+عکس)
موبنا – هنگامی که طبیعت‌گران و کاشفان قرن نوزدهم میلادی برای نخستین بار سگ‌های بومی آمریکا را مشاهده کردند، از شکل ظاهری آنها با دندان‌های تیز شبیه به گرگ‌ها حیرت زده شدند. این سگ‌ها حیوانات بزرگ و قوی بودند و به جای آنکه واق واق کنند، زوزه می‌کشیدند. «جان جیمز آئودوبان» در این خصوص می‌گوید: «اگر با یکی از آنها در جنگل روبرو می‌شدم، به طور قطع از شدت ترس او را می‌کشتم. زیرا در نگاه ظاهری او شباهتی به سگ‌های امروزی ندارد».
با این وجود سگ‌های بومی آمریکایی امروزه مشاهده نمی‌شوند و میراث ژنتیکی آنها از تمام نژادهای امروزی سگ‌ها پاک شده است. در حال حاضر DNA چند حیوان باستانی ردیابی شده است که پیشینه اولین سگ‌های بومی آمریکایی را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که آنها چگونه ناپدید شدند.
«جنیفر راف» یکی از متخصصان حوزه ژنتیک انسانی در دانشگاه کانزاس که از متخصصان حوزه جمعیت‌شناسی آمریکای شمالی هم محسوب می‌شود در این خصوص گفت: «این یکی از جالب‌ترین متفاوت‌ترین تحقیقات در زمینه پیشینه حیوانات محسوب می‌شود که تاکنون در جهان انجام شده است». در این بررسی شواهدی ارایه شده است که ثابت می‌کند آمریکایی‌های نخستین هیچ گونه سگی را با خود به این قاره نیاورده بودند و سگ‌ها هزاران سال بعد به این قاره راه یافتند.
در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی محققان و باستان شناسان در دو سایت باستانی در منطقه غرب النویز که شکارچیان قدیم در آن حضور داشتند، صدف‌های حلزونی را شناسایی کردند که از یک رودخانه نزدیک جمع‌آوری شده بود. همچنین نشانه‌هایی از گوزن‌ها پیدا شد که در جنگل‌های نزدیک می‌زیسته‌اند. بررسی‌های بیشتری نشان داد که این افراد سگ‌های خود را هم دفن می‌کردند. یکی از شواهد به دست آمده در سایت باستانی «استیلوِل ۲» نمایان شد و همچنین چهار استخوان و بقایای تاریخی هم در سایت دیگر موسوم به «کاستر» به دست آمد. بررسی‌ها نشان داد سگ‌ها آن زمان مانند انسان‌ها در گودال‌های ماسه‌ای دفن می‌شدند.
سگ شناسایی شده در سایت باستانی «استیلوِل ۲» جثه‌ای مشابه سگ انگلیسی داشت و در مقابل، سگ‌هایی که در سایت باستانی «کاستر» کشف شدند جثه کوچک‌تر و لاغرتر داشتند. «آنجلا پِری» مدیر این تحقیقات که از متخصصان حیوان‌شناسی باستانی در دانشگاه دورهام انگلستان محسوب می‌شود در این خصوص گفت: «چندان هم دور از ذهن به نظر نمی‌رسد که آنها در قالب سگ‌های شکاری مورد استفاده قرار می‌گرفتند». با این وجود آیا این سگ‌ها از ابتدا در قاره آمریکا حضور داشتند ای بعدها به این سرزمین آورده شدند؟
دومین مطالعه که نتایج حاصل از آن امروز در آخرین شماره از نشریه «ساینس» به چاپ رسید پاسخ سوال مذکور را داده است. یک گروه بزرگ و بین‌المللی از محققان توالی DNA در میتوکندری یا سلول‌های پایه‌ای در مغز استخوان ۷۱ مورد سگ آمریکای شمالی و سیبری را مورد تحلیل‌های دقیق انجام دادند و در این میان سگ‌های کاستر هم بررسی شدند. تمامی این سگ‌ها بین ۱۰ هزار تا هزار سال قبل زندگی می‌کردند و دانشمندان از طریق و اجزای به دست آمده از بدن آنها توانستند DNA را استخراج کنند. زمانی که بررسی‌ها به شکل دقیق‌تر جلو رفت، دانشمندان توانستند ۱۴۵ گونه سگ مدرن و باستانی را به عنوان اجداد و بازماندگان این سگ‌ها شناسایی کنند و بررسی‌ها در پایان نشان داد سگ‌های باستانی آمریکایی یک امضای ژنتیکی منحصر به‌فرد دارند که در هیچ یک از سگ‌های دیگر روی کره زمین یافت نمی‌شود.
دکتر پِری که گزارش نهایی برای نشریه ساینس را هم نوشته است در این خصوص گفت: «آنها گروه اختصاصی خود را تشکیل می‌دهند و داستان متفاوت خود را دارند. سگ‌های آمریکای شمالی را نمی‌توان جزء هیچ گروه دیگری از سگ‌ها در کره زمین دانست». این مسئله به آن معنی خواهد بود که، سگ‌های گرگی که آئودوبان در نوشته‌های خود به آنها اشاره کرده است نسبت به سگ‌های اروپایی که همان زمان زندگی می‌کردند کاملا متفاوت بوده‌اند.
این «سگ‌های اولیه» که گروه تحقیقاتی از آنها با این عنوان یاد می‌کند شباهت‌هایی به سگ‌هایی دارند که استخوان‌ها و بقایای بدن آنها با قدمت ۹ هزار ساله در جزیره ژوکوف روسیه، یعنی صدها کیلومتر شمالی‌تر از مرکز سیبری کشف شده است. با مطرح کردن فرضیه سرعت جهش ژنتیکی نسبتا ثابت و استفاده از آن به عنوان یک «ساعت ملکولی»، گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسیده است که به احتمال قوی دو گروه سگ‌ها حدود ۱۶ هزار سال قبل اجداد و نیاکان مشابه داشتند. با این وجود هنوز به طور دقیق مشخص نشده است از چه زمان و به چه شکل سگ‌ها حیات خود را روی کره زمین آغاز کردند، ولی احتمال می‌رود نخستین سگ‌ها در همین دوره زمانی پدیدار شدند.
با توجه به یافته‌های باستان شناسی، داده‌های به آمده نشان می‌دهد که نخستین سگ‌ها احتمالا هزاران سال پس از آغاز نخستین انسان‌ها از سیبری به آمریکا آورده شدند. این مطلب را «لائورنت فرانتز» یکی از متخصصان حوزه ژنتیک تکمیلی در دانشگاه آکسفورد بریتانیا مطرح کرد. او بر این باور است که انسان‌ها احتمالا ۱۶ هزار سال قبل در منطقه‌ای که از آن با نام «بِرینگ» یاد می‌شود سکونت داشتند. پل زمینی «بِرینگ» که آمریکایی های اولیه از آن استفاده کردند سیبری و آلاسکا را به یکدیگر متصل می‌کرده است. این پل حدود ۱۱ هزار سال قبل به طور کامل از بین رفته است و در آن زمان سگ‌ها از همین طریق وارد قاره آمریکا شده‌اند.
به احتمال قوی سگ‌ها به مدت طولانی با ساکنان منطقه آلاسکا می‌زیسته‌اند و در کنار آنها سکونت داشته‌اند. در این میان ممکن است تعداد اندکی از مردمان آلاسکا همراه با سگ‌های خود وارد آمریکای شمالی شده باشند و سرانجام در مناطقی مانند «کاستر» و «سیتوِل ۲» سکونت کرده باشند. دکتر راف می‌گوید: «انسان‌های آن زمان برای پیدا کردن منطقه مناسب زندگی بسیار نقل مکان می‌کردند». زمانی که آنها متوجه شدند سگ‌ها تا چه اندازه می‌توانند برای دنبال کردن شکار، حمل و نقل، نگهبانی از اردوگاه‌ها و حفاظت از انسان کاربردی باشند، تصمیم گرفتند سگ‌ها را هم در این سفرها با خود ببرند.