قطع رابطه ریاض و اقمار آن با ایران

وزارت خارجه عربستان سعودی با احضار سفیر ایران در ریاض دستور اخراج او و هیات دیپلماتیک همراهش را ابلاغ کرد و 48 ساعت به آنها فرصت داد تا آن کشور را ترک کنند. از سوی دیگر برخی منابع خبری نیز روز گذشته مدعی شدند دیپلمات‌های عربستان سعودی خاک ایران را ترک و وارد امارات شدند.

قطع روابط بحرین و سودان

البته تنش در روابط تهران و ریاض، روابط ایران با برخی دیگر از کشورهایی که سیاست خارجی مستقلی ندارند و دنباله‌روی سعودی هستند را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است و به فاصله تنها چند ساعت پس از این تصمیم عربستان، بحرین و سودان نیز اعلام کردند که روابط دیپلماتیک‌شان با ایران را قطع خواهند کرد. همچنین به گزارش خبرگزاری فارس، امارات متحده عربی از کاهش سطح روابط خود با ایران خبر داد. به گزارش دیلی استار، بحرین به دیپلمات‌های ایرانی 48 ساعت فرصت داده تا خاک این کشور را ترک کنند.

البته ساعاتی پس از انتشار این خبر، سفارت بحرین در تهران درباره اعلام رژیم این کشور برای قطع رابطه دیپلماتیک با ایران گفت که هنوز هیچ دستوری به ما داده نشده است. رئیس‌جمهوری سودان نیز روز دوشنبه اعلام کرد که سفیر ایران و هیات دیپلماتیک ایران را اخراج کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از شبکه خبری الجزیره و اسکای نیوز، دولت سودان به جانشین ولیعهد عربستان اعلام کرده است که سفیر ایران در خارطوم را اخراج کرده است. همزمان کشورهایی چون کویت،‌ قطر و جیبوتی نیز با انتشار بیانیه‌هایی جداگانه حمله معترضان به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن کشور در مشهد را محکوم کردند.

گزارش ریاض به شورای امنیت

همچنین وزارت امور خارجه عربستان اعلام کرد که به شورای امنیت سازمان ملل، شورای همکاری خلیج (فارس)، اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در رابطه با ماجرای تعرض به سفارتش در تهران گزارش داده است. به گزارش «ایسنا» عادل الجبیر در این کنفرانس خبری مدعی شد که نیروهای ایرانی هیچ تلاشی برای جلوگیری از تجاوز به ساختمان سفارت و کنسولگری انجام ندادند و حمله به سفارت، نقض آشکار قوانین بین‌المللی است و این موضوع به شورای امنیت گزارش شده است.

الجبیر با بیان اینکه آماده مقابله با ایران به هنگام تهدید امنیت خود هستیم، افزود: «ریاض به سیستم قضایی دیگر کشورها احترام می‌گذارد و هیچ‌گونه دخالتی را نیز در سیستم قضایی خود نمی‌پذیرد.» همچنین شبکه خبری العربیه اعلام کرده اتحادیه عرب روز یکشنبه آتی به درخواست عربستان نشست فوق‌العاده‌ای برگزار خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از العربیه این نشست در واکنش به آنچه «اقدام ایران در نقض معاهدات بین‌المللی خوانده شده» برگزار می‌شود.

از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه ایران در واکنش به این حادثه گفت: «عربستان سعودی با اعلام تصمیم به قطع رابطه با تهران نمی‌تواند بر خطای بزرگ اعدام رجل دینی سرپوش گذارد.» امیرعبداللهیان با بیان اینکه ایران یکی از امن‌ترین کشورهای منطقه است و همه دیپلمات‌ها در امنیت کامل به وظایف خود ادامه می‌دهند، افزود: «عربستان سعودی پیش از این نیز با خطای راهبردی و اتخاذ رویکردهای شتابزده و نسنجیده ناامنی‌ها در منطقه را تشدید کرد و باعث رشد تروریسم و افراط‌گرایی شد.»

دستوری برای خروج نیروهای بعثه صادر نشده

در شرایطی که برخی مسوولان ایران، حضور زائران ایرانی خانه خدا در مناسک سال آتی را در هاله‌ای از ابهام توصیف می‌کنند، شواهد و قرائن حاکی از دایر بودن اعزام ایرانیان به حج تمتع در سال 95 دارد. به گزارش تابناک در بیانیه‌ای که از سوی سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت منتشر شده به نقل از حجت‌الاسلام شهسواری، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان حج و زیارت آمده است: «فعلا چیزی درباره خروج افراد سازمان یا بعثه به ما گفته نشده و وزارت خارجه کشورمان در این باره مکاتبه‌ای نداشته است.»

گفت‌وگوی تلفنی ظریف و کری

به‌دنبال تحولاتی که میان تهران و ریاض رخ داد، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا طی تماس تلفنی با محمد جواد ظریف با او گفت‌وگو کرد. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، دو طرف محتویات این گفت‌وگو را منتشر نکردند، اما به وضوح مشخص است که این اقدام تلاشی بوده است از جانب کری تا از ایرانی‌ها بخواهد که با اتخاذ اقدامات تلافی‌جویانه علیه عربستان به تنش‌ها دامن نزنند.

رایزنی موگرینی و الجبیر

همزمان فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان گفت‌و‌گو ی تلفنی داشت و از او خواست تا از هر اقدامی که آتش خشونت در منطقه و حتی فراتر از آن را شعله‌ور می‌کند، پرهیز کند.

دعوت تهران و ریاض به خویشتنداری

روز گذشته واکنش‌های متفاوتی نسبت به اعدام شیخ نمر و قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی از سوی کشورهای جهان شاهد بودیم. از یکسو نبیل عربی، دبیرکل اتحادیه عرب در واکنش به اعدام شیخ نمر رهبر شیعیان عربستان اعلام کرد این اتحادیه در کنار عربستان سعودی است و از این کشور در مبارزه با تروریسم حمایت می‎کند و از سوی دیگر وزارت امور خارجه روسیه از تنش در روابط میان ایران و عربستان ابراز تاسف کرد. به گزارش خبرگزاری اینترفکس، یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه روسیه گفت که مسکو امیدوار است این تنش بر کارگروه وین برای حل بحران سوریه تاثیری نداشته باشد.

بنابر گزارش خبرگزاری دولتی روسیه، یک دیپلمات ارشد روس اعلام کرده که مسکو حاضر است برای از بین بردن اختلافات میان عربستان و ایران پادرمیانی کند.همزمان کشورهای اروپایی نیز تهران و ریاض را به گفت‌وگو و خویشتنداری دعوت کردند؛ در این راستا سباستین کورتز وزیر امور خارجه اتریش با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود، ضمن اعلام گفت‌وگوی تلفنی با همتایان ایرانی و عربستانی خود گفت که در این رایزنی‌ها بر اهمیت حفظ خویشتنداری و گفت‌و‌گو میان ایران و عربستان تاکید کرده است. او در ادامه، مجازات اعدام در عربستان را محکوم کرد.

همچنین آلمان از عربستان سعودی و ایران خواست تا با یکدیگر گفت‌وگو کرده و همه گزینه‌ها را برای ارتقای روابط دوجانبه باز نگه دارند. لو فول، سخنگوی دولت فرانسه نیز روز گذشته در اولین نشست کابینه این کشور با اشاره به تنش‌های ایجاد شده در روابط تهران و ریاض کاهش این اختلافات را خواستار شد.همزمان دولت جدید کانادا از اقدام عربستان در اعدام شیخ نمر باقر النمر و 46 نفر دیگر به شدت انتقاد کرد.

منافع عربستان در تداوم تنش است

حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز گذشته بخش عمده‌ای از نشست هفتگی خود را به بحث عربستان و قطع روابط اختصاص داد و در این رابطه تاکید کرد‌: «عربستان سعودی نه تنها منافعش بلکه حیاتش را در ادامه تنش و درگیری می‌داند. » به گزارش «ایسنا» جابری انصاری با بیان اینکه دیپلمات‌های ایرانی هنوز از عربستان خارج نشده‌اند، افزود:« به آنها 48 ساعت فرصت داده شده و در حال حاضر در حال انجام ترتیبات لازم برای انتقال محترمانه آنها به داخل کشور هستیم.»

او با اشاره به اقدام عربستان در قطع روابط دیپلماتیک با ایران تاکید کرد که ایران در مسیر سیاست تنش آفرینی عربستان حرکت نمی‌کند. سخنگوی وزارت خارجه در خصوص اقدامات پیشگیرانه ایران برای جلوگیری از اتفاقاتی همچون واقعه اخیر در مورد سفارت عربستان گفت که ایران و وزارت خارجه خود را متعهد به رعایت تعهدات بین‌المللی بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی در راستای حفظ امنیت مکان‌های دیپلماتیک و دیپلمات‌ها می‌دانند و در این رابطه فعالیت و تلاش می‌کند. همچنین در رابطه با اتفاقات اخیر هم وزارت خارجه و هم دیگر نهادهای قانونی کشور از جمله نهادهای انتظامی و قضایی تدابیر لازم را برای کنترل حادثه اتفاق افتاده و برخورد قانونی با متخلفانی که از حدود قانونی خارج شده‌اند اتخاذ کرده‌اند.

در ادامه جابری انصاری به حمایت عربستان از گروه‌های تروریستی و تکفیری اشاره کرد و گفت: «به‌نظر می‌رسد عربستان سعودی تلاش دارد که مجموعه مشکلات داخلی خود را از طریق فرافکنی و صادر کردن آن به محیط خارج از عربستان حل کند و برخورد تند با خواسته‌های اصلاحی و آزادی خواهانه که آخرین مورد آن سخن گفتن با زبان اعدام و گردن زدن مخالفان داخلی عربستان از جمله شهید نمر بود همه بیانگر این موضوع است که عربستان در حالی که خود را گرفتار انواع بحران‌های داخلی و خارجی می‌داند سیاست افزایش تنش و درگیری در منطقه را دنبال می‌کند.»

اقدامات عجولانه سعودی‌ها

حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز در مطلبی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد نسبت به اقدامات عربستان واکنش نشان داد و نوشت: «اقدام عربستان سعودی در قطع یکباره روابط سیاسی با ایران از مجموعه اقدامات عجولانه‌‌‌ای که در دوره اخیر از سوی رهبران جدید این کشور اتخاذ شده است، جدا نیست.» بعیدی نژاد ادامه داد: «اینکه حمله به سفارت عربستان در تهران اشتباه بود، جای شک و تردیدی نیست و همه مقامات رسمی کشور آن را محکوم کردند. اما به شهادت جهانیان که از ایران تجلیل نیز کردند، دولت ایران مسئولانه عمل کرد و سریع وارد عمل شد و با متخلفان برخورد کرد و امنیت سفارت و کنسولگری عربستان در مشهد را تامین کرد.»

176/