روایت حادثه منا از زبان سید احمد خمینی
عصر روز پنجشنبه با یک ساعت تاخیر هواپیمای حامل حجاج ایرانی در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به زمین نشست. زمان فرود به وقت تهران ٣٠: ١٥ دقیقه بود. در این هواپیما که از مدینه منوره پرواز کرده بود، دکتر سیدعلی مرعشی، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر نیز حضور داشت.
تعدادی از مسئولان وزارت بهداشت و جمعیت هلال‌احمر به منظور استقبال از رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) حاضر شده بودند؛ خبرنگاران و عکاسان رسانه‌های شنیداری، دیداری و مکتوب نیز به منظور انتشار آخرین روایات از زبان فرمانده تیم درمانی حج در سالن انتظار بال غربی فرودگاه جمع شده بودند.
انتقال بیش از ٤٠٠ مجروح به بیمارستان‌ها
دکتر سیدعلی مرعشی، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر بلافاصله پس از ورود در جمع خبرنگاران حاضر شد و به بیان آخرین جزییات خدمات ارایه شده در حج پرحادثه ٩٤ به زائران پرداخت.
به گزارش «شهروند»، مرعشی به فعالیت‌های امدادگران و کادر پزشکی و پرستاری جمعیت هلال‌احمر پس از حادثه منا اشاره کرد و گفت: «با وجود محدودیت‌هایی که بود، خودروهای آمبولانس هلال‌احمر موفق شدند بیش از ٤٠٠ مجروح را به بیمارستان‌ها منتقل کنند.» مرعشی با بیان این‌که آخرین مجروح نیز دیروز به ایران منتقل شد، تاکید کرد: «دیگر هیچ مجروح ایرانی در منا یا بیمارستان‌های کشور عربستان نیست.» او با اشاره به پراکندگی بیمارستان‌ها و تعداد زیاد مجروحان حادثه منا گفت: «همین موضوع باعث شد تعداد زیادی از مجروحان در شهرهای اطراف مانند طائف و جده بستری شوند.» دکتر مرعشی با بیان این‌که پس از حادثه در اسرع وقت مجروحان در بیمارستان‌های مختلف مکه شناسایی شدند، عنوان کرد: «جابه‌جایی بیماران مشکلی بود که کار را برای ما سخت کرد، اما امدادگران، پرستاران و کادر درمانی هلال‌احمر با توجه به شناختی که از بحران‌های مختلف داشتند، در این زمینه خوش درخشیده و به خوبی عمل کرده و کمک بزرگی برای ما بودند.»
بازرسی‌های مکرر برای یافتن مجروحان و مفقودان
مرعشی بازرسی مکرر از بیمارستان‌ها برای یافتن مجروحان یا مفقودان این حادثه را از دیگر فعالیت‌های جمعیت هلال‌احمر در روزهای پس از حادثه دانست و افزود: «هرچند جابه‌جایی زائران از بیمارستان‌ها کار را برای تیم‌های درمانی سخت می‌کرد، اما با توجه به توانمندی امدادگران جمعیت هلال‌احمر، همه این فعالیت‌ها با موفقیت به اتمام رسید.» او تعداد زائران مفقودالاثر را براساس گزارش‌های سازمان حج و زیارت ٦٩ نفر عنوان کرد و گفت: «ما تمام بیمارستان‌ها را چندین بار بازرسی کرده‌ایم و آخرین خبرها از مدیر بهداشت مکه حاکی از آن است که در هیچ بیمارستانی مجروح مجهول‌الهویه وجود ندارد.» رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر در پایان
گفت‌و گوی خود با خبرنگاران تاکید کرد: «هیچ موردی از کرونا در میان زائران ایرانی دیده نشده و جواب آزمایش همه آنها منفی بوده است.»
روایت حادثه منا از زبان نتیجه حضرت امام (ره)
در حاشیه ورود رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر به کشور، با «سید احمدخمینی» فرزند «سیدحسن‌آقا» یادگار حضرت امام روبه‌رو شدیم. سیداحمد که مورد استقبال مردم قرار گرفته بود، به شرح و روایت حادثه منا پرداخت: «١٠ دقیقه قبل از وقوع حادثه در خیابانی بودم که فاجعه منا رخ داده بود، اما در زمان حادثه، آن مسیر را ترک کرده بودم.» فرزند یادگار حضرت امام(ره) با اشاره به مدیریت غلط آل سعود در اداره حج ادامه داد: «پس از عبور ما، سعودی‌ها یکی از خیابان را بستند و باعث شکل‌گیری چنین فاجعه‌ای شدند.»
فاجعه‌ای تلخ
«سید احمد» در ادامه گفت: «ما شاهد آن فاجعه تلخ نبودیم، ولی بعد از این‌که رمی کردیم و به چادرها و خیمه‌ها بازگشتیم، خبرها را شنیدیم؛ میزان کشته‌شدگان توسط عربستان اندک عنوان می‌شد، ولی هر چه می‌گذشت، اعداد و ارقام بیشتر می‌شد.» سیداحمد به فرمایشات حضرت امام (ره) درخصوص آل سعود نیز اشاره کرد و گفت: «آل سعود تغییرناپذیرند.»
فاجعه ای برای یک جامعه انسانی
«سید احمد» صحنه دردناک حادثه منا را داغ دل بازماندگان دانست و گفت: «بسیاری از خانواده‌ها را مشاهده کردم که تا صبح در کوچه نشسته بودند تا فرزند، پدر یا همسرشان برگردد. ما با چند نفر از آنها همراه بودیم و می‌دیدیم که حتی تا رمی جمرات سوم هم امیدوار بودند که آشنایانشان بازگردند.» او به تلاش‌های هلال‌احمر ایران نیز اشاره کرد و گفت: «سعودی‌ها تیم اداره‌کننده حج کشورمان را محدود کرده بود و خیلی هم این موضوع برایشان اهمیت نداشت، انگار نه انگار که فاجعه‌ای برای یک جامعه انسانی رخ داده است.»
بی‌نظمی در اداره حج
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد صادق صالحی‌منش، استاندار اسبق قم هم یکی دیگر از چهره‌هایی بود که در میان حجاج مشاهده کردیم. او هم به «شهروند» گفت: «حادثه منا اصلا مدیریت نشد؛ از وقتی که ما از چادرهای ایران به سمت خیابان اصلی ورودی‌های منا حرکت کردیم، بی‌نظمی در اداره حج مشاهده می‌شد.» حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدصادق صالحی‌منش ادامه داد: «متاسفانه نه پلیسی بود و نه هماهنگی لازمی صورت گرفته بود، در صورتی که ما سال‌های قبل با تعداد زیادی پلیس مواجه بودیم. در سال‌های قبل پلیس‌های عربستانی اجازه نمی‌دادند حجاج اشیای غیرضروری همراه داشته باشند و تنها اجازه داشتن کیسه سنگ و آب را می‌دادند؛ اما آن‌روز بی‌برنامگی عجیبی حاکم بود. تعداد پلیس‌ها به‌شدت کم بود و جایی هم که نیروهای پلیس حاضر بودند، ظرفیت مدیریت بحران را نداشتند.»
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدصادق صالحی‌منش در ادامه گفت‌وگوی خود با «شهروند» گفت: «لذا متاسفانه با توجه به بسته بودن در اصلی که اصلا مشخص نشد به چه علتی بسته شده بود، جمعیت هجوم آورده و آن حادثه تلخ اتفاق افتاد.» صالحی‌منش با بیان این‌که امسال عربستان سهمیه حجاج را به شدت کاهش داده بود و حج تمتع به میزان یک حج عمره شده بود، گفت: «مهم‌ترین علت حادثه، کمبود نیرو و مدیریت ناصحیح سعودی‌ها بود.» او خدمات جمعیت هلال‌احمر را در مجموع خوب دانست و گفت: «باید در این بحران‌ها تحقیق و تفحص صورت بگیرد تا بتوانیم در سال‌های بعد با عملکرد موفق‌تری حاضر شویم.»
در میان استقبال‌کنندگان
اما آن سوی سالن انتظار آدم‌هایی بودند که با حلقه‌های گل به استقبال حجاج سفر کرده آمده بودند. جمع‌شان که به عدد ١٠ می‌رسید، شروع می‌کردند به شعار دادن: «مرگ بر آل‌سعود». «یوسف» یکی از افرادی بود که برای استقبال از برادرانش به فرودگاه آمده بود. او بیشتر از دیگران اشتیاق به شعار دادن داشت؛ در میان سیل جمعیت دست‌هایش را که مشت کرده بود گرفتم و به سمت در خروجی رفتیم و هم‌صحبت شدیم. با آن‌که با جمع استقبال‌کنندگان فاصله گرفته بودیم، اما صدای شعارهای جمعیت هنوز به گوش می‌رسید. «یوسف» به «شهروند» گفت: «آل سعود باعث کشته شدن بسیاری از حجاج شده است. من از مسئولان جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم که پیگیر خون ریخته شده حجاج باشند.»
رضایت‌مندی حجاج از عملکرد هلال‌احمر
«عزت‌الله طالبی»، ٦١ ساله، یکی دیگر از حجاجی بود که با او درخصوص خدمات ارایه شده تیم درمانی هلال‌احمر هم‌صحبت شدیم؛ او با بیان این‌که من چندین بار به مرکز درمانی هلال‌احمر مراجعه کردم، گفت: «خدمات آنها خیلی خوب بود. انصافا از هیچ تلاشی برای خدمت‌رسانی به زائران دریغ نمی‌کردند.» طالبی در ادامه با اشاره به حادثه منا گفت: «تیم درمانی هلال‌احمر پس از وقوع حادثه خدمات خود را به زائران با تلاش بیشتر ادامه داد و حتی برای همدردی با بازماندگان نیز تلاش بسیاری داشت.»
حاجیه خانم نورالهی ٧٦ ساله هم با اشاره به تلاش جمعیت هلال‌احمر در طول حج گفت: «پزشکان این جمعیت به‌طور مکرر در کاروان‌ها حاضر می‌شدند و نکات لازم را ارایه می‌دادند.» فاطمه علیشاهی هم سومین نفری بود که با او درخصوص خدمات درمانی جمعیت هلال‌احمر گفت‌وگو کردیم. او به «شهروند» گفت: «خدمات هلال‌احمر عالی بود. آنها بسیار رسیدگی می‌کردند؛ رسیدگی‌شان هم تنها شامل حال بیماران نبود و حتی افرادی که سالم بودند هم خدمات پیشگیرانه و آموزشی می‌دیدند.»
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر: نیروهای سعودی آموزش کافی برای مواجهه با بحران را ندیده بودند
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر با بیان این‌که نیروهای سعودی آموزش کافی برای مواجهه با شرایط بحرانی را ندیده بودند، تاکید کرد: «پیام قاطع رهبر معظم انقلاب در همکاری سعودی‌ها و همچنین حضور نمایندگان ایرانی (دکتر‌هاشمی، وزیر بهداشت؛ دکتر ضیایی، رئیس جمعیت هلال‌احمر و حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت امور خارجه) در تسریع روند شناسایی و تحویل اجساد بسیار تاثیرگذار بود.»
دکتر سیدعلی مرعشی در برنامه تلویزیونی شبکه خبر درخصوص زمان وقوع فاجعه منا و حضور تیم مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر، گفت: «در زمان وقوع حادثه تمامی کادر پزشکی هلال‌احمر در بیمارستان هلال‌احمر واقع در منا حضور داشتند و تنها تعدادی از پزشکان به همراه زائران بیمار و تعدادی هم که بایستی مناسک حج را به جای می‌آوردند در کانون وقوع فاجعه منا حضور داشتند و از طریق تماس تلفنی همکاران از وقوع این حادثه مطلع شدیم.» او ادامه داد: «در فاصله کمتر از ٢ دقیقه، تیم امدادی به محل وقوع حادثه اعزام شد؛ اما طی تماس تلفنی تیم اعزامی و این‌که تعداد زیادی از افراد زیر دست و پا مانده‌اند و میزان مجروحان بسیار زیاد است، بلافاصله ٧ تیم پزشکی و امدادی متشکل از ٤٢ نفر به همراه مقداری آب آشامیدنی به منا اعزام شدند.»
دکتر مرعشی با بیان این‌که در مدت زمان کوتاهی وجود نیروهای امنیتی سعودی باعث شد تا تمامی مسیرهای منتهی به محل وقوع فاجعه کنترل شود، افزود: «این کنترل‌ها باعث شد تا امدادرسانی به مجروحان و جان‌باختگان کند شود و به نوعی نیروهای سعودی اجازه امدادرسانی به مجروحان را نمی‌دادند.»
دکتر مرعشی به جلوگیری نیروهای سعودی برای امدادرسانی به مجروحان اشاره کرد و گفت: «اگر جلوگیری سعودی‌ها در زمینه امدادرسانی به مصدومان نبود، شاید بسیاری از زائران در فاجعه منا کشته نمی‌شدند؛ چرا که در دمای بیش از ٤٠ درجه سانتیگراد مدت زمان بسیار طولانی زائران تشنه بودن و این تشنگی مفرط باعث بیهوشی آنها شده بود.» او بیان کرد: «متاسفانه عدم امکان رسیدگی به مجروحان از سوی دولت سعودی ادامه داشت و آخرین اجساد در ساعت ٠٠: ٠١ بامداد روز پس از حادثه جمع‌آوری شد.»
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر با اشاره به این‌که نیروهای سعودی آموزش کامل و کافی را برای مواجهه با بحران و شرایط بحرانی ندیده بودند و نیروهای حاضر در صحنه تنها کنترل امنیت را برعهده داشتند، گفت: «حتی برای شناسایی جان‌باختگان ایرانی نیروهای ما درحال عکاسی بودند، اما نیروهای سعودی دوربین‌ها را هم ضبط کردند.» مرعشی با تاکید بر این‌که ١١٠ نفر از مجروحان فاجعه منا در بیمارستان هلال‌احمر بستری شدند و مابقی مجروحان نیز به بیمارستان‌های سعودی و بیمارستان هلال‌احمر ایران در مکه منتقل شدند، به ظرفیت ٤٠٠ تختخوابی ٤ بیمارستان سعودی موجود در منا اشاره کرد و یادآور شد: «بیمارستان‌های منا گنجایش مجروحان را نداشت و تیم‌های پزشکی منا هم تیم بحران نیستند، بنابراین امکان ارایه خدمات مطلوب به بیماران در منا وجود نداشت و تنها می‌توانست پاسخگوی بیماری‌های سطحی زائران باشد.»
176/
