دستاوردهای فنی مذاكرات هسته ای

حسن محمدی/ روزنامه نگار مستقر در وین
ویژگی مذاکره بده بستان است و اساسا زمانی می توان از مذاکره سخن گفت که طرفین با نگاهی مثبت به داد و ستد ناشی از مذاکره منطقی و جدی توافق و تفاهم با همدیگر را پیگیری نمایند. اگرچه جمهوری اسلامی ایران یک سری محدودیت هایی را در این مسیر پذیرفته است اما طرفین یک نکته را مدنظر داشتند که بنا نیست در مذاکره صنعت هسته ای ایران نابود شود وگرنه مذاکره ای شکل نمی گرفت. اگر بنا به توقف و یا کُند شدن مذاکرات باشد و نشاط در صنعت هسته‌ای کشورمان از بین برود چرا باید مذاکره می‌کردیم؟ درواقع تیم مذاکره کننده ایرانی با این رویکرد پای میز مذاکرات هسته ای نشست، به همین خاطر اتفاق نظری در مجموعه تیم مذاکره کننده وجود دارد، مبنی بر اینکه توافق «نهایی» توافق«خوب» است چرا که نشاط از صنعت هسته ای رخت نخواهد بست و ایران زین پس به عنوان یک بازیگر فعال در صنعت
صلح آمیز هسته ای به واردات و البته، صادرات محصولات خود مشغول است. لوزان و سپس وین، ایستگاه های پایانی ناتوانی غرب در توقف و حتی کُند کردن فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران است. تمام تلاش گروه 1+5 این است که break out  ایران برای آنچه که آنها دستیابی به بمب اتم می خوانند یک سال متوقف شود، آنها می دانند که دانش هسته ای را از ایران در هیچ زمینه ای نمی توانند بگیرند فقط در پی آن هستند که هزینه گام برداشتن به سمت اقدامات غیرصلح آمیز را برای ایران افزایش دهند. اگرچه هنوز مسیر طولانی برای بلوغ صنعت هسته ای در پیش است اما زمینه‌های این تفاهمنامه چه در مذاکرات  لوزان و چه در مذاکرات وین برای پیشبرد و توسعه جنبه های تجاری آماده شده است به همین منظور قطعا زمینه های انتقال تجارب دیگران بخصوص در ابعاد تجاری سازی صنعت هسته‌ای نیز یکی از مهمترین دستاوردهای مذاکرات خواهد بود. به عنوان مثال امروز فروش آب سنگین به عنوان یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین دستاوردهای هسته‌ای در دنیا محسوب می‌شود که حتی فروش آن نیز با محدودیت مواجه است.  برای اینکه به اهمیت آب سنگین پی ببرید کافی است یکی از قوانین ایالات متحده آمریکا را برای شما مطرح کرده و مقایسه کنم با آنچه که در کشور ما امروز در حال رخ دادن است. قوانین ایالات متحده آمریکا، کشور‌ها را از حیث دستیابی به آب سنگین به سه دسته تقسیم کرده است؛ دسته اول کشورهایی هستند که دولت آمریکا اجازه صادرات آب سنگین به آن‌ها را ندارد (ایران، عراق، سوریه و…)، دسته دوم کشورهایی که اجازه دارند فقط سالانه ۲۵کیلوگرم آب سنگین به آن‌ها صادر شود (هند، لیبی، میانمار، رژیم صهیونیستی و…) و دسته سوم کشورهای خاص هستند که آمریکا اجازه صادرات حداکثر یک تن آب سنگین در سال را به آن‌ها دارد (آلمان، ژاپن، انگلیس و…). وقتی ما فقط در یک مجتمع آب سنگین اراک توان تولید چندین برابر یک تن را در یک سال داریم، مشخص می‌شود که چرا ایالات متحده آمریکا و غربی‌ها تا این حد نسبت به نیروگاه آب سنگین اراک حساسیت دارند. اگر بنا بود منتظر بمانیم که از این کشور‌ها آب سنگین خریداری کنیم مطمئنا هیچگاه چنین اتفاقی برای میزان مورد استفاده ما رخ نمی‌داد.درواقع اگر در این مذاکرات همین موضوع برای ایران حل می شد به تنهایی یک موفقیت بود، حال آنکه امروز در همه ابعاد دیپلمات های ما امتیازات ویژه ای از گروه 1+5 گرفته اند و نه تنها در مسیر رفع تحریم‌ها گام برداشته اند بلکه در حوزه های فنی و سیاسی همزمان دستاوردهای مهمی به دست آمده است.