آغاز «مرگ زمین» در ایران

سید مسعود مصطفوی مدیر کل دفتر حفاظت از منابع آب کشور پیرامون مدیریت منابع آبی کشور اظهار داشت: شورای عالی آب که اکثر اعضای دولت در آن حضور دارند با محوریت مدیریت مصرف آب های زیرزمینی ۱۵ پروژه خوب در قالب طرح احیا تعریف کرده است.

وی افزود: ما امیدواریم وزارت خانه ها با هماهنگی و تعامل با دستگاه های ذی ربط و مصرف کنندگان شرایط بهبود بحران آب را به خوبی مدیریت کنند.

دچار مرگ زمین شده ایم

مدیر کل دفتر حفاظت از منابع آب کشور درباره وضعیت دخایر آب های زیرزمینی در کشور گفت: آب های زیرزمینی شرایط خوبی ندارند. بسیاری از چاه ها دچار افت سطح آب شده و تبعات آن در سراسر کشور به صورت نشست زمین که به آن «مرگ زمین» می گوییم خود را نشان داده است، اتفاقی که قابل برگشت نیست.

وی با بیان اینکه ۹۰ درصد از مرگ زمین و کاهش ذخایر آب های زیرزمینی مربوط به ۲۰ سال گذشته است، افزود: فرصت های زیادی در طول این سال ها از دسترس مردم خارج کردیم و در این زمینه مردم و مسئولان هر دو سهیم هستند.

مشکل ما کاهش سطح روان آبهاست

مصطفوی گفت: ما مشکل تامین نداریم، عمده مسئله ما کاهش سطح روان آب ها و آب های سطحی است، اگر چه سازمان هواشناسی مقدار روان آب های متاثر ار ریزش ها را ۱۸ درصد اشاره می کند اما آمار ما بیش ا ز ۲۰ درصد است. حتی در آب های سطحی بیش از ۵۵ درصد کاهش رواناب ها را مشاهده می کنیم.

مدیرکل دفتر حفاطت از منابع آب کشور ادامه داد: بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب جایگاه هایی برای دخیره آب برای تامین نیاز ها ساخته ایم اما در بلند مدت که نگاه می کنیم اگر جریانات آب های سطحی ما بیش از ۶۸ میلیارد متر مکعب است در سال جاری اردیبهشت ماه این رقم کمتر از ۳۰ میلیارد متر مکعب است.

وی با بیان اینکه تمدن ۱۰ هزار ساله ایران تنها با منابع آبی تهدید می شود، تصریح کرد: اگر چه مصرف ما در بحث شرب ۶ درصد است اما همه جامعه از این میزان مصرف برخوردار هستند، اگر آموزش مدیریت مصرف بهینه را از فرزندانمان آغاز نکنیم و ایستادن در لبه تیغ را باور نداشته باشیم، تغییر در نگرشمان انجام نمی شود.

چرا کشاورزان رایگان آب زیرزمینی مصرف می کنند

مصطفوی با بیان اینکه مجلس باید بازنگری در قوانین را بپذیرد، اظهار داشت: رایگان کردن آب های زیرزمینی برای استفاده کشاورزان بزرگترین لطمه را به ذخایر آب های زیرزمینی وارد کرد.و این پیام را به مصرف کننده ها منتقل کرد که آب بهایی ندارد. در حالی که این اقدام مغایر با اصل ۱۴۰ قانون اساسی بوده و آب را متعلق به همه ملت ایران می داند.

مدیرکل دفتر حفاظت از منابع آب کشور تاکید کرد: در بحث مدیریت منابع آب های زیرزمینی اولویت با بخش کشاورزی است در کنار آن دو موضوع راندمان و تدبیر اقتصادی آب تعیین کننده است.

در ادامه این گفتگو علی سید زاده مدیر اداره مصرف شرکت مهندسی آبفای کشور با اشاره به مدیریت منابع آبی در سال ۹۳ گفت: برای عبور از بحران آب در تابستان ۹۳ اقدامات متعددی انجام شد که در نتیجه مدیریت علمی مهندسی شبکه توزیع، مدیریت فشار، بخش مصارف و اقدامات نظارتی توانستیم از بحران آبی در تابستان ۹۳ عبور کنیم.

وی افزود: صرفا برای عبور از بحران آبی نباید نگاه به وزارت نیرو باشد، ما در این زمینه نیازمند وحدت ما بین همه دستگاه ها هستیم در حمایت از طرح های تصویب شده و لایحه ها، تعرفه ها و موارد قانونی، وزارت جهاد کشاورزی، دانشگاهیان و مهندسان مردم و بدنه دولت (وزارت نیرو) همه دخیل هستند.

مدیر اداره مصرف شرکت مهندسی آبفای کشور با بیان اینکه منابع آبی در ایران مجانی توزیع می شود، گفت: همکاری دولت و مجلس، هدایت بخشی از اعتبارات و افزایش تعرفه آب برای مدیریت منابع آبی در سال جاری مهم است. اقدامات متعدد برای فرهنگ سازی انجام شده است هر ساله باید اعتبار مناسبی برای خرید ابزار کاهنده مصرف آب فراهم شود. اما با تعرفه پایین نمی توانیم به وضعیت کشورهای توسعه یافته در این زمینه برسیم.

سید زاده اضافه کرد: وقتی مصرف کننده ما ارزش آب را نداند چه لزومی دارد با قیمت قبض آب ۶ هزار تومانی به سمت خرید شیرهای کاهنده مصرف برود که قیمت آن ۸۰ هزار تومان است.به نظر می آید با فزایش تعرفه های آب نه قیمت آب که با حامل های انرژ اشتباه گرفته شود می شود مصرف آب را مدیریت کرد.

مدیر اداره مصرف شرکت مهندسی آبفای کشور گفت: یک متر مکعب آب با قیمت ۱۰۰ تومان تمام می شود اما این مقدار با قیمت ۳۰۰ تومان به مصرف کنندگان به فروش می رسد، بنابراین با افزایش تعرفه آب مدیریت منابع مالی شرکت آب و فاضلاب به سمت بازسازی شبکه ها می رود.

وی همچنین گفت: وب سایت آب نما اداره آب و فاضلاب کشور انواع روش های صرفه جویی در آب را و مقدار استفاده شده آب های مجازی(آب موجود در کالاها) را توضیح می دهد. که در فرهنگ سازی بسیار موثر خواهد بود.

۴۲ هزار کیلومتر شبکه آبی کشور فرسوده است

سید زاده از ۴۲ هزار کیلومتر شبکه آبی فرسوده در بخش شهری خبر داد و گفت: اصلاح هر کدام از این شبکه ها به ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد. مدیر اداره مصرف شرکت مهندسی آبفای کشور با بیان اینکه قوانین در باره مدیریت و مصرف آب بازدارنده نیست، افزود: ما باید از تجربه کشورهای توسعه یافته استفاده کنیم. با وجود منابع آبی زیاد قوانین سفت و سختی دارند اما در ایران ابزار مناسبی برای قطع آب مشترکین پر مصرف در اختیار ما نیست.

وی از مجلس شورای اسلامی در خواست کرد تا طرح دو فوریتی بهینه سازی مصرف آب برگرفته از تجارب سایر کشورها را که هنوز در کمیسون های مجلس در حال بررسی است با وضع قوانین بازدارنده پشتوانه قانونی را در اختیار ما بگذارند تا مشترکین پر مصرف را مدیریت کنیم.

در پایان این گفتگو هم محمدتقی توکلی رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قوانین زیادی پیرامون مدیریت منابع آبی وجود دارد، اظهار داشت: تکالیف بی شماری در برنامه ۴ و ۵ توسعه کشور پیرامون مدیریت منابع آبی داریم که اگر به موقع انجام می دادیم بخش مهمی از بحران آب حل می شد.

وی ادامه داد: در بخش توسعه پایدار منابع آب قانون، در پروژه های غیر سازه ای در دشت ها اقدامات حفاظتی، داریم. جلوگیری از برداشت های غیر مجاز که عمده مشکل آبی کشور است در بیلان وزارت نیرو اثر خود را نشان نمی دهد و ما با سو استفاده در برداشت های مجاز مواجه هستیم.

توکلی گفت: یکی از مسائلی که وجود دارد تحویل حجمی آب است تا هر کسی هر چه اراده می کند برداشت نکند. با توجه به گستره ساختاری در کشور مثل شرکت های آب منطقه ای خیلی راحت می شود قوانین را اجرایی کرد و مانع از شکل گیری بحران آب شد. ما در سطح حوزه های آبریز با به هم ریختگی مدیریتی مواجه هستیم که این باعث زیاده خواهی و افزایش مصرف شده است.