شوکه‌کننده! این مکمل‌های به ظاهر بی‌خطر کبدتان را نابود می‌کنند! (زردچوبه و چای سبز در صدر لیست)
اگر شما هم جزو میلیون‌ها نفری هستید که برای بهبود سلامتی خود به مکمل‌های گیاهی روی آورده‌اید، خبر بدی برایتان داریم! تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مصرف برخی از محبوب‌ترین این مکمل‌ها، از جمله زردچوبه و چای سبز، می‌تواند سلامت کبد شما را به طور جدی به خطر بیندازد و حتی منجر به بستری شدن در بیمارستان شود.
اخبار بازار ایران؛ فرحناز زرین‌تیغ – بیش از ۱۵ میلیون آمریکایی ممکن است ناخواسته با مصرف مکمل‌های گیاهی محبوب، سلامت کبد خود را به خطر بیندازند. پژوهش‌های تازه ابعاد نگران‌کننده‌ای از آسیب‌های ناشی از مصرف این مکمل‌ها را آشکار کرده است. محققان دانشگاه میشیگان با بررسی داده‌های مربوط به نزدیک به ۱۰ هزار نفر در بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ دریافتند که حدود ۴.۷ درصد از بزرگسالان آمریکایی در ۳۰ روز گذشته از یکی از شش مکمل گیاهی بالقوه سمی استفاده کرده‌اند. این مکمل‌ها شامل زردچوبه، چای سبز، آشواگاندا (گیاه ضد استرس)، گارسینیا کامبوجیا (کمک‌کننده کاهش وزن)، کوهوش سیاه و برنج مخمر قرمز بودند.
نکته قابل توجه این است که بیشتر مصرف‌کنندگان این مکمل‌ها، بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه برای اهداف مختلفی مانند بهبود درد مفاصل (زردچوبه)، افزایش انرژی (عصاره چای سبز)، کاهش وزن (گارسینیا کامبوجیا)، مدیریت گرگرفتگی (کوهوش سیاه) و سلامت قلب (برنج مخمر قرمز) از آن‌ها استفاده می‌کردند. لازم به ذکر است که در این مطالعه، منظور از چای سبز به طور خاص عصاره چای سبز بوده و نوشیدن خود چای سبز با سمیت کبدی مرتبط دانسته نشده است، هرچند توصیه می‌شود مصرف آن به ۸ فنجان در روز محدود شود.
اگرچه خبر سمیت کبدی ناشی از این مکمل‌ها موضوع تازه‌ای نیست و پیش از این نیز گزارش‌هایی مبنی بر افزایش آن منتشر شده بود، اما محققان پزشکی نگران این هستند که مردم از خطر جدی مصرف بیش از حد این مکمل‌ها که می‌تواند منجر به مراجعه به اورژانس و بستری شدن در بیمارستان شود، آگاه نیستند. آمار بستری شدن در بیمارستان‌ها به دلیل مصرف این مکمل‌ها در بازه زمانی ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ از ۷ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافته است.
به گفته آلیسا لیخیتسوپ، استادیار متخصص گوارش که سرپرستی این تحقیق را بر عهده داشته، «مصرف مکمل‌های گیاهی و غذایی سهم رو به رشدی در موارد سمیت کبدی ناشی از دارو دارد.» سمیت کبدی ناشی از دارو می‌تواند منجر به آسیب حاد یا مزمن کبد شود و علائمی مانند زردی پوست، خستگی، حالت تهوع، بثورات پوستی، خارش و درد در ناحیه فوقانی و راست شکم را به دنبال داشته باشد. در حالی که این عارضه با قطع مصرف عامل سمی قابل درمان است، در صورت عدم درمان یا تشخیص دیرهنگام می‌تواند عواقب جدی از جمله نیاز به پیوند کبد یا حتی مرگ را به همراه داشته باشد.
در حالی که بستری شدن در بیمارستان به دلیل مصرف نادرست مکمل‌های گیاهی رو به افزایش است، محققان خواستار منع مصرف این مکمل‌ها نیستند، بلکه از مصرف‌کنندگان می‌خواهند که نسبت به مواد تشکیل‌دهنده و دوز مصرفی آن‌ها، به ویژه در صورت مصرف ترکیبی یا همزمان با سایر داروهای درمان بیماری‌های مزمن، هوشیار باشند.
محققان در این مطالعه تاکید می‌کنند: «با توجه به عدم نظارت نظارتی کافی بر تولید و آزمایش محصولات گیاهی، توصیه می‌شود که پزشکان هنگام ارزیابی بیمارانی که علائم غیرقابل توضیح یا ناهنجاری‌های آزمایش کبدی دارند، سابقه کامل دارویی و مصرف مکمل‌های گیاهی و غذایی آن‌ها را جویا شوند. با در نظر گرفتن محبوبیت گسترده و رو به رشد محصولات گیاهی، ما از مقامات دولتی می‌خواهیم که نظارت نظارتی بر نحوه تولید، بازاریابی، آزمایش و نظارت بر محصولات گیاهی در بین عموم مردم را افزایش دهند.»
آن‌ها همچنین اشاره می‌کنند که فرآیندهای نظارتی پیرامون این مکمل‌ها به اندازه داروهای تجویزی سختگیرانه نیست و آزمایش‌های شیمیایی محصولات نشان داده است که بین آنچه روی بسته‌بندی تبلیغ می‌شود و دوز موجود در قرص، ناسازگاری‌هایی وجود دارد. علاوه بر این، آزمایش‌های بالینی در مورد اثربخشی این مکمل‌ها شواهد محکمی از مزایای آن‌ها در مقایسه با خطراتشان در صورت مصرف در دوزهای بالاتر ارائه نکرده است. میزان بی‌خطر مصرف هر مکمل البته به داروهای تجویزی که فرد ممکن است مصرف کند، و همچنین سلامت پایه کبد و سایر شرایط پزشکی او بستگی دارد. به همین دلیل، توصیه‌های مربوط به دوزهای بی‌خطر باید به صورت فردی ارائه شود.
محققان افزودند: «ایمنی و اثربخشی مکمل‌های گیاهی و غذایی به دلیل عدم وجود الزامات نظارتی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای انجام آزمایش‌های فارماکوکینتیک انسانی یا آزمایش‌های بالینی آینده‌نگر قبل از بازاریابی، به خوبی ثابت نشده است.»
در سال ۲۰۲۳، سازمان تنظیم مقررات کالاهای درمانی استرالیا (TGA) که معادل FDA در این کشور است، هشداری صادر کرد که خطر آسیب کبدی ناشی از مصرف زردچوبه و/یا کورکومین را برجسته می‌کرد. در حالی که آن‌ها هشدار دادند که آسیب جدی نادر است، خطر آن بسته به جذب زیستی فرد و سلامت کبد متفاوت است. TGA همچنین افزود: «به نظر نمی‌رسد خطر آسیب کبدی مربوط به Curcuma longa (زردچوبه) باشد، زمانی که در مقادیر معمول غذایی به عنوان غذا مصرف شود»، که خبر خوبی برای کسانی است که از این ادویه نارنجی محبوب در آشپزی استفاده می‌کنند.