سقفشکنی بورس تهران
اخبار بازار ایران – قله تاریخی قبلی که شاخص کل بورس تهران ثبت کرده بود به ۲۰مرداد سال۹۹ برمی‌گردد و اکنون این شاخص پس از ۳۱ماه معاملاتی با رشد روز گذشته در بیشترین مقدار تاریخی خود قرار گرفت. بازدهی شاخص کل از ابتدای سال جدید به ۱/ ۸درصد رسیده که از سایر بازارهای دارایی پیشی گرفته است. این رشد، تاییدی بر نظرسنجی آخر سال «دنیای اقتصاد» است که پیش‌بینی کرده بود بورس جاماندگی خود را جبران خواهد کرد. روز گذشته نیز کارشناسان بازار سرمایه، بازار سهام را به‌عنوان بازار پیشرو سال۱۴۰۲ معرفی کرده، اما دو عامل سیاستگذاری و قانون‌گذاری داخلی و قیمت‌گذاری دستوری را به‌عنوان مهم‌ترین موانع رشد بازار سهام دانستند. از نگاه کارشناسان، اگر سیاستگذار به جای کنترل کل‌های پولی از مسیر سرکوب قیمت محصولات شرکت‌ها به دنبال کنترل تورم باشد، واکنش منفی سهامداران بورس تهران را به دنبال خواهد داشت.
نماگر اصلی تالار شیشه‌ای بالاخره پس از ۳۱ ماه توانست سطح تاریخی ۲میلیون و ۱۰۳هزار‌واحدی را که در روز ۲۰ مرداد سال۹۹ موفق به‌ثبت آن شده‌بود را پس‌بگیرد. بعد از شکسته‌‌‌‌‌‌‌شدن این سقف تاریخی شاهد واکنش سهامداران به این موضوع بودیم و گروهی از سرمایهگذاران با توجه به بازدهی‌‌‌‌‌‌‌های کسب‌‌‌‌‌‌‌شده در روند صعودی اخیر اقدام به شناسایی سود در نمادهای مختلف کردند که این موضوع از شتاب رشد شاخص‌کل کاست و سبب تغییر روند در نماگرهای بازار شد و تا پایان ساعات معاملاتی شاهد کاسته‌‌‌‌‌‌‌شدن از ارتفاع شاخص‌های بازار بودیم.
آمار معاملاتی
شاخص‌کل بورس تهران در روز سه‌‌‌‌‌‌‌شنبه با رشد ۴۰/ ۱درصدی، به سطح بی‌‌‌‌‌‌‌سابقه ۲میلیون و ۱۱۹هزار واحد رسید. همچنین در روزی که گذشت نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌وزن با رشد ۱۱/ ۱درصد و شاخص‌کل فرابورس نیز با جهش ۱۲/ ۱درصدی همراه شد. در جریان دادوستدهای دیروز شاهد خروج پول ۲۹۰میلیارد‌تومانی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها از بازار سهام بودیم تا برای دومین روز متوالی شاهد تغییر مالکیت از پورتفوی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها به سبد حقوقی‌‌‌‌‌‌‌های بازار باشیم. ارزش معاملات خرد بازار نیز به رقم ۸هزار و ۶۷۰میلیارد‌تومان رسید.
محرک‌های رسیدن به قله تاریخی
معمولا قله‌‌‌‌‌‌‌ها و سقف‌های تاریخی ثبت‌‌‌‌‌‌‌شده در بازارهای مالی، محدوده‌‌‌‌‌‌‌های مهم و حساسی هستند که برای سال‌ها در اذهان سرمایهگذاران باقی می‌‌‌‌‌‌‌مانند و برای فتح مجدد این سطوح نیازمند تغییر و تقویت متغیرهای کلان تاثیرگذار بر آن بازار خاص هستیم. شاخص‌کل بورس تهران نیز بالاخره پس از تجربه کش‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌قوس‌های فراوان و فراز و فرودهای متوالی پس از ۳۱ ماه توانست سطح تاریخی ۲میلیون و ۱۰۰هزار‌واحدی را پس‌بگیرد، اما سوالی که ممکن است در این اثنا به ذهن مخاطب متبادر شود این است که در ماه‌های اخیر چه محرک‌‌‌‌‌‌‌ها و کاتالیزورهایی سبب شدند تا بازار سهام بعد از ماه‌ها این محدوده تاریخی را مجددا فتح کند. در پاسخ به سوال فوق می‌توان عوامل مختلفی را ذکر کرد، اما مهم‌ترین عاملی که مجددا تب خرید سهام در تالار شیشه‌ای را داغ کرد رشد قیمت دلار در بازار غیررسمی بود که افسار جریان تقاضا را روانه بورس تهران کرد. با توجه به اینکه سایر بازارهای موازی بورس به‌سرعت خود را با قیمت دلار و تورم عمومی جامعه همگام کرده بودند، بورس تنها بازاری بود که دچار نوعی جاماندگی نسبت به سایر بازارهای موازی شده‌بود و قیمت‌های بازار سهام عقب‌‌‌‌‌‌‌ماندگی محسوسی نسبت به قیمت دلار و تورم سالانه مخابره می‌کردند. بارها در گزارش‌های دو ماه پایانی سال‌گذشته در گزارش‌های «دنیای‌اقتصاد» به مساله جاماندگی قیمتی در بازار سهام اشاره شد و حتی گزارش بررسی عملکرد سالانه بورس تهران در سال۱۴۰۱ با عنوان دومین سال جاماندگی بورس از بازارها نامگذاری شد.
همه این عوامل راوی این نکته بود که اگر بازار سهام از قیدوبند ریسک‌های پیرامونی نهاد قانون‌گذار رها شود، به‌سرعت در راستای جبران این عقب‌‌‌‌‌‌‌ماندگی تلاش خواهد کرد. در چنین شرایطی که دلار در بازار غیررسمی رشد ۸۰ درصدی را از ابتدای آبان تا ابتدای بهمن به‌ثبت رساند، قله‌‌‌‌‌‌‌های تاریخی برای سرمایهگذاران، اهمیت کمتری پیدا کرد و معامله‌گران به سقف‌های تاریخی به دید ارقام اسمی نگاه‌کردند. درنظرسنجی پایان سال «دنیای‌اقتصاد» نیز که در روز ۲۷اسفند سال‌گذشته منتشر شد، کارشناسان بازار سرمایه معتقد بودند که در سال۱۴۰۲ بازار سهام در قیاس با سایر بازارهای موازی عملکرد بهتری خواهد داشت. افزون بر این در گزارش یادشده ذکر شد که در سال‌جاری مهم‌ترین محرک بازار سهام تغییر ات نرخ دلار خواهد بود. البته شایان ذکر است که مقطع فعلی با سال۹۹ تفاوت‌‌‌‌‌‌‌های بنیادینی دارد. زمانی‌که بازار در سال۹۹ سقف ۲میلیون و ۱۰۰هزار‌واحدی را ثبت کرد، دلار در کانال ۲۱هزار‌تومان قرار داشت، درحالی‌که اکنون بازار با دلاری که در کانال ۵۰هزار‌تومان در حال نوسان است به این سطح رسیده‌است. نسبت قیمت به درآمد گذشته‌‌‌‌‌‌‌نگر بازار سهام نیز در سال۹۹ ارقام عجیب و غریبی را تجربه می‌کرد، درحالی‌که این پارامتر آماری که می‌توان از آن به‌عنوان معیاری برای برای سنجش حباب در کلیت بازار سهام استفاده کرد، در حال‌حاضر ارقام منطقی را مخابره می‌کند.
تجربه اولین سقفشکنی از سال۹۶
در اواسط دی ماه سال۹۲ شاخص‌کل بورس تهران به میانه‌‌‌‌‌‌‌های کانال ۸۹هزار‌واحدی رسید. رشد بازار سرمایه در این سال‌که با تاخیر به جهش ارزی سال۹۱ واکنش نشان داده بود رخ‌داد و نماگر اصلی بازار سهام در این سال‌نهایتا در کانال ۷۹هزار‌واحدی و با ثبت بازدهی ۱۰۸درصدی به‌کار خود پایان داد. بازار سهام تا اواسط دی‌ماه با جهش‌‌‌‌‌‌‌های فوق‌‌‌‌‌‌‌العاده‌‌‌‌‌‌‌ای همراه شد و پس از آن بازار وارد مدار نزولی شد. پس از تجربه سقف ۸۹هزار‌واحدی در نیمه دی ماه سال۹۲، بازار سهام در ۳ سال‌معاملاتی متوالی در بازپس‌‌‌‌‌‌‌گیری این قله ناکام بود. شاخص بورس در سال۹۳، افت ۲۱درصدی را ثبت کرد. بازار در سال۹۴ با رشد ۲۸درصدی همراه شد و سال۹۵ را نیز با افت اندک ۴درصدی به اتمام رساند. نهایتا در آذر سال۹۶ شاخص‌کل بورس تهران توانست بعد از ۴۷ ماه قله تاریخی قبلی تجربه‌‌‌‌‌‌‌شده در دی ۹۲ را مجددا فتح کند. عواملی مانند فروکش‌‌‌‌‌‌‌کردن انتظارات تورمی به دلیل توافق برجام و بالابودن نرخ سپرده‌‌‌‌‌‌‌های بانکی در آن مقطع ازعواملی بودند که سبب شدند جریان تقاضا از صحنه بورس تهران دوری گزیند.
در مرداد سال۹۹ نیز شاخص‌کل بورس تهران در جریان کانالشکنیهای متوالی موفق شد به ابرکانال تاریخی ۲میلیون‌واحدی برسد. این شاخص در روز ۱۹مرداد سطح تاریخی ۲میلیون و ۷۸هزار‌واحدی را ثبت کرد و در روز ۲۰مرداد نیز تا سطح ۲میلیون و ۱۰۳هزار‌واحدی پیشروی کرد، اما فشار فروش در آن روز سبب عقبنشینی قیمت‌ها شد و شاخص در آن روز در سطح ۲میلیون و ۶۵هزار واحد کار خود را به اتمام رساند. با توجه به اینکه رشد حبابی بازار در آن مقطع نوعی بیش‌‌‌‌‌‌‌واکنشی به انتظارات تورمی موجود در آن مقطع بود، از این روز ریزش تاریخی شاخص‌کل بورس تهران آغاز شد و در سال۹۹ شاهد عقبنشینی شاخص‌کل تا محدوده یک‌میلیون و ۱۳۵هزار واحد در اواسط بهمن ماه بودیم که ۴۶درصد پایین‌تر از سقف تاریخی تجربه‌‌‌‌‌‌‌شده شاخص‌کل در ۲۰مرداد بود.
شاخص‌کل در سال۱۴۰۰ هیچ‌گاه نتوانست از کانال یک‌میلیون و ۶۰۰هزار‌واحدی عبور کند. در ماه پایانی سال۱۴۰۱ اما بورس تهران عزم خود را برای بازپس‌‌‌‌‌‌‌گیری کانال‌های پیشرو جزم کرد و شاهد کانالشکنیهای متوالی شاخص‌کل بورس بودیم. شاخص‌کل سرانجام سال۱۴۰۱ را در محدوده یک‌میلیون و ۹۶۰هزار‌واحدی به اتمام رساند تا خود را نزدیک‌تر از هر زمانی به فتح قله تاریخی ببیند. روند خوب شکل‌گرفته در اسفند سال۱۴۰۱ در سال‌جدید نیز تداوم یافت تا نهایتا شاخص‌کل بورس تهران در روز گذشته و پس از ۳۱ ماه بتواند این محدوده مهم و روانی را فتح کند. نکته قابل‌توجه در مقطع فعلی این است که این‌بار مدت زمان لازم برای دستیابی مجدد به یک قله تاریخی نسبت به آذر سال۹۶ زمان کمتری بود. همچنین در سالی که گذشت شاخص‌کل هم‌‌‌‌‌‌‌وزن و شاخص‌کل فرابورس نیز موفق شدند سقف‌های تاریخی خود را جا‌‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌‌جا کنند تا اکنون هر سه شاخص اصلی بازار سهام در تاریخی‌‌‌‌‌‌‌ترین مقادیر خود قرار داشته باشند.
منبع: دنیای اقتصاد
