جنگ اعصاب دلار با روان مردم و بازار

اخبار بازار ایران – افزایش چشمگیر قیمت طلا و ارز و البته تغییرات ساعتی قیمت‌ها در روزهای اخیر موجب شده تا نگاه اکثر مردم در این ایام به بازار ارز و تغییرات قیمت دلار و سکه دوخته شود.

رکوردهای عجیب و البته تاریخی برای قیمت انواع سکه و ارز، مخصوصاً دلار درحالی در این ایام ثبت می‌شود که انتظار می‌رفت خیلی قبل‌تر از تشدید التهابات ارزی، مجلس و دولت چاره‌ای برای این بخش کلیدی اقتصاد، بیندیشند.

مروری بر اتفاقات بازار ارز در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد صدور بخشنامه‌های ضد و نقیض در تشدید نوسانات ارزی بی‌تأثیر نبوده است. چرخه عرضه و تقاضا در این ایام به هم ریخت و همین عدم تعادل باعث شد تا قیمت دلار هر ساعت یک رکورد جدید را به ثبت برساند.

چه کسی مسئول وضعیت امروز بازار طلا و ارز است؟ چرا در این ایام بخشنامه‌هایی صادر شد که عملاً باعث محدودیت طرف عرضه در بازار ارز گردید و در نتیجه فضا برای دلالان بیشتر از قبل باز شد؟

به گفته برخی فعالان بازار، مهمترین عامل در وضعیت فعلی بازار ارز، قطع معاملات توافقی و تعطیلی یکباره بازار متشکل ارزی است چراکه بازارساز به راحتی بازاری که روزانه بیش از 20 میلیون دلار معامله داشت را تعطیل کرد بدون آنکه بازار جایگزین را آماده کرده باشد!

در بازار متشکل و از طریق معاملات توافقی روزانه، معاملات سنگین ارز بین صادرکنندگان و صراف‌ها انجام می‌شد و از همین چرخه نیز عرضه ارز در بازار متعادل بود. ولی بانک مرکزی به یکباره تصمیم گرفت مرکز مبادله طلا و ارز را راه‌اندازی کند و اصطلاحاً نیازهای واقعی ارزی کشور را به این مرکز منتقل کند. تغییرات قیمت ارز از روز راه‌اندازی این مرکز تا امروز نشان داد که این سیاست در عمل نتیجه عکس داشت.

نکته بعدی در انحصاری کردن معاملات نیما بود. طبق تصمیم بانک مرکزی معاملات در سامانه نیما به سمتی رفت که فقط صرافی‌های بانکی و بانک‌ها مجاز به معامله با صادرکنندگان عمده (پتروشیمی، ایمیدرو و فولاد) بودند و همین امر باعث کمرنگ شدن بخش خصوصی شد و طبعاً عرضه ارز نیز در بازار کاهش چشمگیر داشت.

از دیگر بخشنامه‌های ضد و نقیضی که باعث التهاب در بازار ارز شد، قطع فروش ارز با کارت ملی بود. بانک مرکزی در روزی که دلار 43 هزار تومان بود اعلام کرد دیگر فروش ارز با کارت ملی نخواهیم داشت و نیازهای ارزی از مرکز مبادلات ارزی پوشش داده می‌شود اما کمتر از یک هفته و روزی که دلار در بازار آزاد 53 هزار تومان شد مجدد به صرافی‌ها اعلام کردند فروش ارز با کارت تا سقف 5 هزار یورو مجاز است! سؤال اینجاست اگر قرار بود فروش ارز با کارت ملی به صورت سهمیه‌ای به افراد ادامه داشته باشد چرا اعلام کردید که این سیاست متوقف شده است؟ چرا باعث تقویت بازار دلالی شدید؟

مورد مهم بعدی محدودیت خرید و فروش ارز در صرافی‌ها بود. هرچند بانک مرکزی دیروز با صدور بخشنامه‌ای اعلام کرد که صرافی‌ها می‌توانند خرید و فروش ارز را از سر بگیرند ولی سؤال اینجاست که چرا از ابتدا با اعمال محدودیت در صرافی‌ها، فرایند معاملات در بازار آزاد ارز را مختل کردید و بعد از افزایش سریع قیمت‌ها در بازار ارز از تصمیم اشتباه خود برگشتید! آیا امکان مشاوره و بررسی وضعیت فعلی در زمان صدور بخشنامه اول (اعمال محدودیت‌ها) وجود نداشت؟

آنچه به عنوان سیاست جدید ارزی از سوی مسئولان بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت در دو سه ماه اخیر اعلام شده با اهداف اعلامی دولت برای کنترل قیمت ارز تداخل جدی دارد و تصور افکار عمومی این است که مسئولان درحال آزمون و خطای سیاست‌هایشان هستند حال آنکه الآن به هیچ وجه زمان مناسبی برای آزمون و خطا نیست و مردم انتظار دارند دولت با تصمیم درست و به موقع برای مهار التهابات ارزی اقدام واقعی انجام دهد.

به نظر می‌رسد الآن که عطش خرید دلار در بازار و بین مردم افزایش یافته، بهتر است بانک مرکزی تجدید نظری هم در فرایند بازگشت ارز صادراتی اعمال کند. فعالان بازار توصیه می‌کنند که باید امکان فروش ارز صادراتی در صرافی‌ها به قیمت توافقی فراهم شود تا از این طریق صادرکنندگانی که ارز در اختیار دارند وارد بازار شوند. به دلیل سیاست بانک مرکزی، هم‌اکنون صادرکنندگان فقط می‌توانند ارز خود را به صرافی‌های بانکی در کانال 41 هزار تومان بفروشند، طبیعتاً زمانی که این نرخ با نرخ بازار آزاد بیش از 10 هزار تومان اختلاف دارد، تمایل برای فروش در سیستم بانکی کاهش می‌یابد.

براساس قانون نانوشته‌ای ارتباط مستقیم بین افزایش قیمت ارز با افزایش قیمت کالاها و خدمات و… در کشورمان وجود دارد؛ در این ایام حتی کالاهایی که هیچ ارتباطی با دلار ندارند و تولید داخلی هستند به بهانه افزایش قیمت ارز، با افزایش قیمت همراه شده‌اند. به همین دلیل هم، دولت و بانک مرکزی و البته مجلس باید اقدام عاجلی برای مهار التهابات ارزی انجام دهند.

اگر دولت نسبت به مهار نوسانات ارزی اقدامی انجام ندهد و تنها به بخشنامه‌های ارزی بانک مرکزی دل خوش کند به طور حتم نمی‌تواند به وعده کنترل تورم هم دست یابد چراکه پیش‌شرط اصلی کاهش تورم، کاهش نوسانات ارزی و انتظارات تورمی است.

افزایش ساعتی قیمت طلا و ارز در این ایام متأسفانه با سکوت مسئولان هم همراه شده است! تنها پاسخی که به گرانی‌های ارز در روزهای اخیر داده شده این است که «قیمت دلار واقعی نیست!» اما انتظار می‌رود که مسئولان دولت و بانک مرکزی به درستی درباره چرایی وضع فعلی توضیح دهند و راهکار خود را با مردم در میان بگذارند. نه اینکه فقط بگویند قیمت فعلی دلار در بازار آزاد واقعی نیست. آقایان حتماً می‌دانند که همین قیمت‌های غیرواقعی در این روزها سر به فلک گذاشته و جنگ اعصاب جدی‌ای برای مردم شده است.

 منبع: تسنیم