عرضه کالای قاچاق در فروشگاه‌های آنلاین بانه‌ای

اخبار بازار – عباس هاشمی دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران  هفته گذشته از احتمال توقف فعالیت واحدهای تولیدی لوازم خانگی در صورت تدوام شرایط فعلی خبر داد.

هاشمی با بیان اینکه قطعات و مواد اولیه لوازم خانگی باید ارز نیمایی دریافت کنند، اظهار داشت: در سال جاری تنها ۲۵ درصد نیاز این صنعت از طریق سامانه نیما و مابقی از ارز اشخاص تأمین شده است؛ با این حال بر اساس بخشنامه اخیر بانک مرکزی، تمام ارز حاصل از صادرات باید در سامانه نیما عرضه شده و واحدهای تولیدی باید در صف انتظار تأمین ارز از سامانه نیما قرار بگیرند.

محدودیت تأمین و تخصیص ارز به اقلام وارداتی مورد نیاز برای تولید لوازم خانگی، تنها یکی از مشکلات فعالان این صنعت است؛ به نظر می‌رسد، اگر چاره‌ای در این خصوص اندیشیده نشود، همین سهم اندک تولیدات داخل از بازار هم تقدیم قاچاقچیان خواهد شد.

بر اساس اظهارات کارشناسان بازار لوازم خانگی، حجم قابل توجهی از این بازار از طریق کالا‌های قاچاق تأمین می‌شود؛ به طوریکه نه تنها این کالاها در مغازه‌ها و بازار لوازم خانگی به فروش می‌رسد بلکه سایت‌های فروش آنلاین نیز در عرضه لوازم خانگی قاچاق نقش فعالی دارند.

براساس آمار ارائه شده از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گردش مالی لوازم خانگی در سال ۹۷، چیزی در حدود ۳,۳ میلیارد دلار تخمین زده شده که سهم قاچاق از این رقم، ۲.۲ میلیارد دلار بوده است.

همچنین مطابق مستندات وزارت صنعت، قاچاق لوازم خانگی، بیش از ۸۰ هزار فرصت شغلی را از بین برده است.

با وجود اینکه فعالان بازار لوازم خانگی بر لزوم برخورد با عرضه کالا‌های قاچاق تأکید دارند، اما تاکنون قوانین و مصوبات مربوط به جلوگیری از قاچاق لوازم خانگی به طور جدی اجرایی نشده است.

به گفته رسول جمشیدی کارشناس صنعت لوازم خانگی، «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز» و «وزارت صمت» اقدامات لازم جهت مقابله با عرضه لوازم خانگی قاچاق را انجام نداده‌اند و به همین دلیل، ریسک قاچاق این گروه کالایی به صفر رسیده است.

مقابله با قاچاق لوازم خانگی، از حرف تا عمل

بر اساس اظهارات حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن تولید کنندگان لوازم خانگی طی 10 سال گذشته طرح‌هایی مانند “شبنم” و “ایران کد” برای شناسایی کالای با اصالت و قاچاق اجرایی شد اما موفق نبود؛ به طور مثال برچسب‌های شبنم به راحتی در بازار فروخته می‌شد و هر کسی می‌توانست آن را به محصولات خود بزند.

بر همین اساس در شهریور سال 1395، هیات دولت مصوبه اجرای طرح شناسه و کدرهگیری کالا موضوع ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مطرح کرد. از سال 96 تاکنون دستورالعمل‌ها و امور اجرایی این آیین‌نامه بررسی و ابلاغ شده است؛ در نهایت طبق ابلاغیه وزارت صمت، تولیدکنندگان و فروشندگان موظف به نصب شناسه کالا بر روی محصولات تولیدی و کالاهای موجود در انبارها شدند.

به گزارش فارس، با توجه به ماده 5 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و همچنین به منظور ساماندهی بازار لوازم خانگی و لزوم دسترسی به اطلاعات مورد نیاز از جمله میزان واقعی تولید داخل، سهم بازار تولیدکنندگان و واردکنندگان، تعیین شبکه فروش و ایجاد شفافیت در میزان موجودی و مصرف این گروه کالایی، تمامی فعالیت‌های زنجیره تامین لوازم خانگی باید در سامانه جامع تجارت ثبت شود.

به همین منظور «شناسه‌دار کردن لوازم خانگی» و «کد رهگیری» در دستورکار دستگاه‌های اجرایی قرار گرفت. بر این اساس، ابتدا به انواع لوازم خانگی، یک کد 13 رقمی تحت عنوان شناسه کالا تخصیص داده می‌شود تا کالایی که قرار است در زنجیره تأمین و تولید کالا دست به دست شود، قابل شناسایی باشد.

در مرحله بعدی اما به هر قلم کالا، یک کد یکتا تحت عنوان شناسه رهگیری تخصیص داده می‌شود تا بتوان هر کالا را به صورت تک‌شماری و سریالی، شناسایی و رهگیری کرد.

به گفته حمیدرضا دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شناسه رهگیری در کنار شناسه کالا ابزارهای مکمل برای تشخیص کالای قاچاق هستند.

همچنین بر اساس اظهارت وی، سامانه مکملی به نام سامانه جامع گارانتی که در کنار سامانه جامع تجارت و سامانه شناسه کالا، ایجاد شده تا تشخیص کالای تقلبی توسط مصرف‌کننده نهایی امکان‌پذیر شود.

16 هزار کالا در صنعت لوازم خانگی شناسه دریافت کردند

به گفته رسول جمشیدی کارشناس صنعت لوازم خانگی، طرح شناسه کالا به عنوان پیش‌نیاز مبارزه با کالای قاچاق اجرا شد. پیش از اجرای این طرح، تنها ۵۰۰ تا ۶۰۰ کالا از لوازم خانگی داخلی دارای شناسه کالا بودند که پس از اجرا، تعداد کالای دارای شناسه به ۱۶ هزار عدد رسید.

بر اساس اظهارات وی در حال حاضر در سایت‌های خرید اینترنتی مجاز، هر کالایی که شامل 8 قلم لوازم خانگی از جمله کولر، یخچال، فریزر، تلویزیون، ماشین لباسشویی، ماکروویو، جاروبرقی و پکیج باشد، باید شناسه کالای‌ آن مشخص و قابل استعلام باشد و این مسئله به تمامی اتحادیه‌های مربوطه ابلاغ شده است.

صدور یک میلیون و 400 هزار کد رهگیری کالا

این کارشناس بازار لوازم خانگی افزود: در حال حاضر تمامی شرکت‌های تولیدکننده داخلی لوازم خانگی، ملزم به نصب شناسه کالا شده‌اند. پس از اجرای این طرح،  باید اجرای کامل طرح کد رهگیری را پیگیری کرد که در این باره هم تاکنون نزدیک به یک میلیون و 400 هزار کد رهگیری صادر شده؛ مزیت مهم کد رهگیری، شناسایی دقیق تعداد کالاهای تولیدشده و موجود در بازار است.

عرضه لوازم خانگی فاقد شناسه در سایت‌های فروش آنلاین

براساس اظهارات حمیدرضا غزنوی سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی، در حال‌حاضر حدود ۹۰ درصد بازار لوازم خانگی، قاچاق بوده و مردم نیز به این کالاها به راحتی و حتی از طریق فضای مجازی دسترسی دارند.

بابک ثقفی، مدیرعامل یک شرکت تولید لوازم خانگی در این زمینه می‌گوید: «سایت‌های فروش لوازم خانگی مربوط به بانه که فروش آنلاین دارند و پیامک هم به مشتری ارسال می‌کنند، عملاً کالای قاچاق به فروش می‌رسانند؛ حتی این کالاها توسط برخی شرکت‌ها بیمه هم می‌شوند. این جای سؤال است که چگونه این سایت‌ها با وجود فروش محرز کالای قاچاق، دارای درگاه پرداخت الکترونیکی و نماد اعتماد الکترونیکی نیز هستند؟»

اما از سوی دیگر، حمیدرضا دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معتقد است یکی از اقدامات این ستاد، برخورد با سایت‌های غیرمجاز و فروشنده کالا‌های قاچاق در فضای مجازی بوده است. با این وجود هنوز هم با یک جست‌و‌جوی ساده در اینترنت می‌توان بسیاری سایت‌های فروش غیرقانونی با عرضه کالا‌های متنوع قاچاق را پیدا کرد که به صورت آشکار از طریق درگاه پرداخت بانکی اقدام به فروش لوازم خانگی قاچاق می‌کنند.

طرح برخورد با متخلفان بازار لوازم خانگی به کجا رسید؟

به گفته حمیدرضا دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در خردادماه سال ۹۶، یک بازه زمانی مقرر شد تا ثبت سفارش واردات لوازم‌خانگی به اخذ شناسه کالا منوط شود، پس از این تاریخ، کلیه تولیدکنندگان نیز مطابق با دستورالعمل ابلاغی از سوی وزارت صمت، موظف به اخذ شناسه کالا از «سامانه جامع تجارت» و همچنین «سامانه شناسه کالا» شدند؛ در نهایت در اردیبهشت ۹۸، تمامی کالاهای موجود در انبارها و کالاهای در سطح عرضه مشمول دریافت شناسه کالا شدند.

به گفته وی، بر اساس دستورالعمل آئین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مهلت قانونی اجرای کامل طرح شناسه کالا مدت‌ها پیش به اتمام رسیده است و قاعدتاً این زمان تمدید نخواهد شد.

به گزارش فارس، متاسفانه اجرای طرح شناسه کالا و همچنین برخورد با عرضه لوازم خانگی قاچاق بارها به تاخیر افتاده است؛ به گفته علی مؤیدی خرم‌آبادی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، طرح شناسه کالا از ۲۸ اردیبهشت‌ماه سالجاری برای گروه لوازم خانگی لازم‌الاجرا شده است.

بر اساس این طرح، با لوازم خانگی فاقد شناسه کالا در سطح عرضه باید در حکم کالای قاچاق برخورد شود. پیش از این نیز ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از اجرایی شدن طرح برخورد با اجناس فاقد شناسه کالا در بهمن‌ماه سال گذشته خبر داده بود که به دلیل شیوع ویروس کرونا اجرای آن به تعویق افتاد.

در جدیدترین تاریخ اعلام شده برای برخورد با توزیع کنندگان کالای قاچاق و فاقد شناسه، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، روز 31 خرداد سالجاری را مشخص کرد.

همچنین دهقانی‌نیا در اظهارات اخیر خود در 15 تیرماه، از برخورد قریب الوقوع با لوازم خانگی فاقد کد رهگیری در بازار و فروشگاه‌های آنلاین خبر داد، به گفته دهقانی‌نیا، هماهنگی‌ها برای مقابله با لوازم خانگی فاقد کد رهگیری در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، انجام شده و قرار است سازمان حمایت از مصرف کنندگان، بازرسی‌های خود در سطح بازار را آغاز کند. باید منتظر ماند و دید آیا این زمان اعلام شده هم تنها در یک مصاحبه خلاصه می‌شود و یا در نهایت واقعا قرار است با فروش محرز لوازم خانگی قاچاق برخورد قاطع صورت گیرد؟

 منبع: فارس