مردم از پرداخت الکترونیکی عوارض استقبال نکردند
اخبار بازار – موضوع اخذ عوارض آزادراهی به صورت الکترونیک از حدود 2 سال پیش دنبال شد و پنج آزادراه کشور به سیستم اخذ عوارض الکترونیک مجهز شد.
۲۸ اسفندماه سال ۹۷ بود که پرداخت عوارض آزادراه‌ها به صورت الکترونیکی و بدون توقف در آزادراه‌هایی نظیر تهران-قم، تهران-ساوه، کرج-قزوین و قزوین-زنجان عملیاتی شد.
این طرح با هدف کاهش صف خودروها در ایام پیک و تسریع در جابه‌جایی‌ها، کاهش ایستایی خودروها در محل عوارضی، کاهش استهلاک خودرو و جاده در محل اخذ عوارضی در زمان ایستایی، توسعه فناوری‌های نوین در حوزه حمل و نقل و سرعت‌بخشی، سهولت استفاده و ارتقای کیفیت در جهت شناسایی و وصول خودکار عوارض تردد در آزادراه‌های کشور آغاز شد. در این مدل، اخذ عوارضی کاملا به صورت الکترونیکی انجام می‌شود، پلاک‌ها با دوربین‌های مربوطه خوانده می‌شود و کاربر نیازی به توقف ندارد و به هیچ وجه دریافت نقدی هم وجود ندارد.
در این سیستم تشخیص تردد خودرو بر اساس دوربین‌هایی که در نقاط مختلف آزادراه‌ها نصب شده است، انجام می‌شود، ترددها ثبت شده و اطلاعات پلاک به سامانه مرکزی ارسال می‌شود، مشخصات خودروهای ترددکننده با هر سرعتی که باشد، شناسایی می‌شود، بنابراین خودروها می‌توانند با حداکثر سرعت مجاز در آزادراه تردد کنند.
در گام اول، رویه اخذ عوارض الکترونیک اینگونه بود که کاربر تا 48 ساعت پس از عبور از آزادراه، مهلت داشت با استفاده از یکی از چندین روش تعیین شده، نسبت به پرداخت عوارض آزادراهی که از آن عبور کرده است، اقدام کند.
در این روش اگر کاربر تا 48 ساعت پس از عبور، عوارض آزادراهی را پرداخت نمی‌کرد، به صورت الکترونیک جریمه می‌شد.
مدتی کوتاه پس از اجرای این روش، به دستور وزیر راه و شهرسازی، رقم جریمه بر این عدم پرداخت عوارض برداشته و مقرر شد در صورت عدم پرداخت عوارضی پس از 48 ساعت، فقط درصدی محدود به کل رقم عوارضی پرداخت نشده توسط کاربر اضافه شود و آن رقم از آن پس تا زمان پرداخت، ثابت بماند.
در این راستا برخی کاربران آزادراه‌ها با اطمینان از اینکه در صورت عدم پرداخت عوارضی، جریمه نمی‌شوند نسبت به پرداخت به‌موقع عوارض آزادراه، کم‌کاری کردند و همین امر به تدریج موجب شده است سرمایه‌گذاران آزادراهی، دریافت عوارض به صورت الکترونیک را موجب بروز ضرر و زیان برای خود بدانند.
27 آذرماه 98 بود که محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، در برنامه «تیتر امشب» در این‌باره گفت: پرداخت نکردن عوارضی آزادراه‌ها موجب می‌شود انگیزه سرمایه‌گذار‌ها را از دست بدهیم.
به هر حال پنج آزادراه به سیستم اخذ عوارض الکترونیک مجهز شد و مقرر شده بود تا پایان 98 همه آزادراه‌های کشور ببه این سیستم مجهز شوند.
روز 8 اردیبهشت 99 بود که معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی درباره عوارض آزادراهی اظهار داشت: برنامه ریزی کرده‌ایم تا پایان زمستان امسال همه گیت‌های عوارضی به سیستم اخذ عوارض الکترونیک مجهز شوند.
به گفته شهرام آدم نژاد، در این باره تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت راه و شهرسازی و پلیس راه به امضا رسید و بخشی از آن عملیاتی شده است.
اما کم‌کاری برخی کاربران در پرداخت عوارض در مهلت تعیین شده، موجب شده است استقبال سرمایه‌گذاران آزادراهی از این سیستم پرمزیت، کاهش یابد.
برای نمونه در حال حاضر در باند برگشت آزادراه تهران-شمال (مسیر شهرستانک به تهران) اخذ عوارض به صورت الکترونیک انجام نمی‌شود و نقدی است یا در آزادراه تهران-پردیس شاهد دریافت عوارض به صورت نقدی هستیم.
* ضرورت دارد اهرم‌های پرداخت به‌موقع عوارض الکترونیک فعال شود
در این‌باره منصور رفیع اکرمی، مدیرعامل سابق آزادراه تهران-پردیس، به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: در بحث ساخت آزادراه قانون‌گذار اینگونه دیده است که در کنار راه‌های موجود، این مسیر احداث شود و مردمی که عبور می‌کنند حق انتخاب دارند و این اولین شرط احداث آزادراه است.
وی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی به دنبال بست سیستم پرداخت الکترونیک عوارض در همه آزادراه‌ها است، افزود: از سوی دیگر سیستم اخذ عوارض طبق پیمایش دنبال می‌شود یعنی به میزانی که خودرو در آزادراه سیر و تردد دارد، پرداخت عوارضی به همان میزان (به صورت پیمایشی) انجام می‌شود و این هم روش مناسبی است.
مدیرعامل سابق آزادراه تهران – پردیس ادامه داد: در همه دنیا موضوع پرداخت الکترونیکی عوارض آزادراهی در حال بسط و گسترش است، زمانی که اینجانب مدیرعامل آزادراه تهران – پردیس بودم، برای اولین‌بار پرداخت الکترونیک به صورت گسترده در این آزادراه انجام شد و زمانی که افتتاح شد، چون هم درباره فرهنگ‌سازی آن کار شده بود و هم مشوق‌هایی درنظر گرفتیم و هم پشتوانه اجرایی داشت، کار به خوبی پیش رفت، ما با ناجا توافقنامه‌ای امضا کردم، بدین مضمون که اگر کسی در پرداخت عوارض الکترونیک تا 48 ساعت کم‌کاری می‌کرد، اطلاعات خودروها به بانک اطلاعاتی مربوطه ارسال می‌شد و در ابتدا برای فردی که عوارضی را پرداخت نکرده است پیامکی مبنی بر فرصت 48 ساعته برای پرداخت عوارض ارسال می‌شد و اگر این پرداخت انجام نمی‌شد، جریمه صورت می‌گرفت.
رفیع اکرمی بیان کرد: مهم این است که این اخطار به موقع برای فرد خاطی ارسال و جریمه هم به موقع انجام شود و همین امر موجب می‌شد در آزادراهی در تهران – پردیس مشکلی از نظر پرداخت عوارض الکترونیک نداشته باشیم.
وی ادامه داد: درواقع اهرم دیگری در این باره که باید مورد توجه باشد، هماهنگی با ناجا برای امکان جریمه به موقع خاطیان است تا بدین ترتیب مشکلی برای مردمی که پرداخت الکترونیک را انتخاب می‌کنند، در آینده رخ ندهد.
مدیرعامل سابق آزادراه تهران – پردیس گفت: قطعاً اگر کاربر بداند که پس از مهلت مقرر در صورت عدم پرداخت عوارضی، رقم آن عوارضی دو برابر می‌شود و جریمه خواهد شد (که قانون و آئین‌نامه آن هم موجود است) نسبت به پرداخت به موقع اقدام خواهد کرد، در حالی که در حال حاضر فقط یک پیامک به کاربر مبنی بر پرداخت عوارض ارسال می‌شود.
* ساخت آزادراه برای سرمایه‌گذار جذاب است اگر…
رفیع اکرمی اضافه کرد: در حال حاضر طبق قانون دولت درصدی از بودجه عمرانی را به ساخت آزادراه اختصاص می‌دهد و بخشی دیگر توسط سرمایه‌گذار تأمین می‌شود، حال اگر طبق فهرست قراردادها، سودهای تضمین شده دولت به سرمایه‌گذاران برنگردد، استقبال سرمایه‌گذاران برای ساخت آزادراه را نخواهیم داشت.
وی افزود: نسبت به سرمایه‌گذاری‌های دیگری که انجام می‌شود، سرمایه‌گذاری در آزادراه جاذبه خوبی برای سرمایه‌گذاران دارد و هرکدام از این قراردادها چند درصد بالاتر از تورمی که اعلام می‌شود خواهد بود، زمانی همین آزادراه تهران – پردیس سود 22 درصد برای سرمایه‌گذار درنظر گرفته شده بود و در شرایطی که این اطمینان سود وجود دارد، بهترین حالت برای سرمایه‌گذار خواهد بود، ضمن آنکه آئین‌نامه و قانون از سرمایه‌گذار حمایت می‌کند.
مدیرعامل سابق آزادراه تهران – پردیس اضافه کرد: اگر دولت نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، بخش خصوصی رغبتی برای سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.
* پرداخت به‌موقع عوارض مشوقی برای سرمایه‌گذارهای آزادراهی
رفیع اکرمی گفت: بحث عوارض الکترونیک آزادراهی بیش از یک سال است که مطرح شده است و به خوبی از سوی مردم استقبال شد، ولی ضرورت دارد که پرداخت عوارض نیز به موقع انجام شود و این نگرانی مبنی بر بازگشت اصل سرمایه و سود برای سرمایه‌گذار رفع شود، به هر حال آئین‌نامه و قانون در این باره به سرمایه‌گذار تضمین داده است و هیچ دغدغه‌ای برای سرمایه‌گذار وجود ندارد که ضرورت دارد در این حوزه دولت و ناجا همکاری خوبی داشته باشند.
مدیرعامل سابق آزادراه تهران – پردیس بیان کرد: ضرورت دارد دولت نقش نظارتی خود را در حوزه آزادراهی افزایش دهد، ضمن آنکه در حوزه نگهداری آزادراه‌ها دقت بیشتری داشته باشد.
بنابراین گزارش هزینه های سنگین ساخت آزادراه و رقم محدود بودجه عمرانی، دولت‌ها را به سمت جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای ساخت آزادراه‌ها کرده است، بدین ترتیب آزادراهی با سرمایه‌گذاری 50 تا 100 درصدی بخش خصوصی ساخته می شود، و در مدت زمان مشخص که توسط شورای اقتصاد تعیین می‌شود، با اخذ عوارض بازگشت سرمایه دارد و پس از استهلاک سرمایه سرمایه‌گذار، آزادراه به دولت بر می‌گردد.
در این راستا لازم است مشوق‌های مناسبی برای جذب سرمایه‌گذار وجود داشته باشد تا به عنوان مثال 10 هزار میلیارد تومان نقداً برای ساخت یک آزادراه اختصاص دهد و در طول 15 سال با دریافت 5000 تومان عوارضی از هر خودرو، بازگشت سرمایه به همراه سود، داشته باشد. قطعا پرداخت به‌موقع عوارض آزادراهی در کنار مزیت‌هایی که درباره اخذ عوارض الکترونیک قید شد، مشوقی مناسب برای سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری آزادراهی خواهد بود.
منبع: فارس
