«رشد اقتصادی» روی نمودار کرونا
اخبار بازار؛ کیمیا نجفی – اخیرا صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید خود از تاثیر منفی ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی گفته و تاکید کرده است که همه‌گیری جهانی کرونا بیش از آنچه این نهاد پیشتر گمان می‌کرد بر اقتصاد جهانی تاثیر منفی گذاشته است. به گفته این نهاد بین‌المللی هیچ اقتصادی از پیامدهای این ویروس در امان نخواهد ماند و به جز چین، تمامی اقتصادهای بزرگ جهان امسال کوچک خواهند شد. به عنوان نمونه رشد اقتصادی پیش‌بینی شده در سال جاری برای ژاپن منفی ۵.۸ درصد، برای منطقه یورو رشد اقتصادی منفی ۱۰.۲ درصد و رشد اقتصادی در سال جاری برای کانادا منفی ۸.۴ درصد پیش‌بینی شده است. این نهاد بین‌المللی همچنین رشد اقتصادی امسال ایران را منفی ۶ درصد پیش‌بینی کرد. این در حالی است که عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی اخیرا در یادداشت اینستاگرامی خود نوشت: «پیش‌بینی رشد اقتصادی منفی ۶ درصد توسط صندوق بین‌المللی پول برای سال ۹۹ ایران، در بدبینانه‌ترین سناریوهای پیش‌بینی بانک مرکزی نیز وجود ندارد و صندوق همان اشتباه محاسباتی را که برای رشد سال گذشته مرتکب شده بود، تکرار کرده است و اگر اشتباه پیش‌بینی سال قبل را اصلاح می‌کرد، به عدد متفاوت‌تری از آنچه اعلام کرده است، می‌رسید. همچنین به نظرم این پیش‌بینی با فرض ادامه قرنطینه بوده، که چنین چیزی، برای ما در حال حاضر موضوعیت ندارد.»
حال با توجه به حرف‌های رئیس بانک مرکزی باید دید که پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول قابل تحقق خواهد بود یا خیر؟ هادی حق‌شناس، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به پیش‌بینی اخیر صندوق بین‌المللی پول درخصوص وضعیت اقتصادی ایران در سال جاری «ابتکار» گفت: یک واقعیت تلخ نه تنها نه برای اقتصاد ایران بلکه برای اقتصاد جهان وجود دارد و آنهم رشد اقتصادی منفی در سال جاری است. قرار بر این بود که سال 2020 رشد اقتصادی جهان مثبت 3 درصد باشد، پس از آن با ورود ویروس کرونا پیش‌بینی کردند که رشد اقتصادی جهان منفی 5 درصد خواهد بود و این در حالی است که امروز با شیوع گسترده و ماندگاری این ویروس پیش‌بینی می‌شود که رشد اقتصادی جهان به بیش از منفی 5 درصد حدود 7 تا 8 درصد خواهد رسید. در چنین شرایطی طبیعی است که اقتصاد ایران هم با توجه به وضعیت ویروس کرونا رشد منفی اقتصادی در سال جاری را داشته باشد.
این کارشناس مسائل اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تجربه رشد منفی اقتصادی در سال‌های گذشته اشاره کرد و دراین‌باره گفت: در این میان نکته‌ای درخصوص اقتصاد ایران وجود دارد که کمی متفاوت‌تر از رشد اقتصادی کشورهای صنعتی و اروپایی است. نکته کلیدی درخصوص اقتصاد ایران این است که ما قبل از کرونا تحریم‌های یک‌جانبه از سوی آمریکا را داشتیم و باعث شد که در سال 97 و 98 رشد اقتصادی منفی را تجربه کنیم. به عبارتی دیگر آثار تحریم‌ها طی دو سال گذشته در اقتصاد ایران تخلیه شده است. به عنوان مثال در سال 96 ما صادرات نفت داشتیم اما در سال 97 صادرات نفت ما کاهش پیدا کرد و ما رشد منفی را تجربه کردیم. این در حالی بودکه سال 98 صادرات نفت کمتر از سال پیشش شد و بار دیگر رشد اقتصادی منفی را تجربه کردیم.
وی در ادامه افزود: ما در سال 98 رشد منفی را تجربه کرده‌ایم و حالا اگر بخواهیم سال 99 را با سال 98 مقایسه کنم خواهیم دید که رشد منفی اقتصادی ناچیز خواهد بود چراکه سال 98 به اندازه کافی صادرات نفت‌مان اندک بوده است. در اقتصاد مسائل مختلفی وجود دارد که می‌تواند رشد اقتصادی را تعیین کند. در کنار صادرات نفت ما مسائل کشاورزی را داریم. اگر در بخش کشاورزی همانند سال 98 رشد داشته باشیم، بخش ساخت-وساز راه بی‌افتد، پروژه‌های عمرانی تکمیل شود، به علاوه همان نکته مهم که درخصوص دو سال پیاپی رشد منفی بخاطر عدم فروش نفت و تحریم می‌توانیم به این نتیجه برسیم که پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران تحقق پیدا نخواهد کرد، چراکه ما در گذشته ضربه رشد منفی را به دلیل تحریم‌ها دیده‌ایم.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: وقتی کرونا در آمریکا و اروپا شیوع پیدا کرد نرخ بیکاری‌شان افزایش یافت اما در اقتصاد ایران چنین اتفاقی رخ نداد و این تفاوت را نشان می‌دهد. به عبارتی دیگر کرونا پس از ویروس تحریم وارد اقتصاد ایران شده است، ویروس تحریم به اندازه کافی آثار منفی خود را در اقتصاد کشور داشته است. به عنوان نمونه تحریم در زمان خود رشد اقتصادی را منفی کرد، از سوی دیگر تورم دو رقمی شد، نرخ سرمایه‌گذاری به سمت منفی پیش رفت. با توجه به همین دلایل به نظر می‌رسد عدد پیش‌بینی شده توسط صندوق بین‌المللی پول تحقق پیدا نکند. البته این موضوع به معنی این نیست که ما وضعیت مطلوبی داریم و رشد اقتصادی منفی را نخواهیم داشت بلکه منظور عددی است که صندوق پیش‌بینی کرده، من معتقدم عدد گفته شده تحقق پیدا نخواهد کرد.
امکان خطا در ارائه مدل‌ها وجود دارد
جواد خیرخواهان، کارشناس مسائل اقتصادی نیز با بررسی پیش‌بینی اخیر صندوق بین‌المللی پول به «ابتکار» گفت: نهادهای بین‌المللی برای پیش‌بینی از وضعیت اقتصادی کشورها هر ساله با درنظر گرفتن مولفه‌های مختلف، مدلهایی را ارائه می‌دهند. به عبارتی دیگر برای پیش‌بینی، کشورها را با توجه به ارتباطات بین‌المللی و مسائل داخلی بررسی کرده و نظر خود را منتشر می‌کنند.
وی درخصوص امکان خطا در مدل‌های ارائه شده توسط نهادهای بین‌المللی گفت: البته باید توجه داشت که ممکن است مدل‌های ارائه شده توسط نهادهای بین‌المللی نقاط ضعفی داشته باشند، ما نمی‌توانیم بگوییم صددرصد تمام پیش‌بینی‌ها درست خواهد بود، گاهی اوقات نظرها در عمل و یا در جامعه ممکن است تغییر کند. به خصوص که اکنون کشورها درگیر با ویروس کرونا هستند و ممکن است که با هر اتفاق و پیامدی روبه‌رو باشند. بنابراین نمی‌توان گفت پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول درخصوص رشد اقتصادی ایران را به طور صددرصد درست و یا غلط خواهد بود. البته باید توجه داشته باشیم که در بیشتر مواقع این نهادها مدل‌های جامع‌ای را ارائه می‌دهند. این کارشناس در ادامه اظهار کرد: این روزها مردم در گذراندن زندگی با چالش روبه‌رو هستند و مشکلات را لمس می‌کنند. در گذشته اگر مشکلی به وجود می‌آمد با تکیه بر پشتوانه‌های موجود سعی می‌کردیم از آن عبور کنیم، این در حالی است که اکنون با توجه به شرایط کرونایی تمام افراد با سختی مواجه هستند، هرچند دائما وعده حمایت داده می‌شود اما خانوارها می‌بینند که منابع برای حمایت بسیار محدود است. در این شرایط تنها می‌توان امیدوار بود که با استفاده از راهکارها و در دست قرار دادن برنامه‌های مناسب از عدد پیش‌بینی شده برای رشد اقتصادی کمی فاصله بگیریم و وضعیت موجود را حفط کنیم.
منبع: ابتکار
