پس لرزه‌های روانی قطعنامه سیاسی برای اقتصاد
اخبار بازار؛ کیمیا نجفی – شورای حکام آژانس اتمی اولین قطعنامه ضد ایرانی را پس از گذشت 8 سال بار دیگر جمعه ۳۰ خردادماه سال جاری تصویب کرد. بنا بر این قطعنامه، از ایران خواسته شده دسترسی به دو محل را برای آژانس فراهم کرده و به طور کامل با این نهاد همکاری کند. در این قطعنامه سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه با حمایت آمریکا از ایران خواسته‌اند به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هسته‌ای کشور پایان دهد. این در حالی است که همین سه کشور اروپایی روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کردند که با تلاش آمریکا برای اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران مخالف هستند. در این بیانیه تاکید شده است که سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، اختلافات با این کشور را حل نخواهد کرد. تصویب این قطعنامه و اعمال مجدد تحریم‌ها واکنش‌های داخلی و خارجی زیاد‌‌‌‌‌‌‌‌ی را د‌‌‌‌‌‌‌‌رپی داشت. برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که عملیاتی شدن قطعنامه زمان‌بر بوده و اکنون نمی‌توان درخصوص تاثیرات آن بر بازارهای اقتصادی پیش‌بینی داشت. به گفته آنها باید منتظر ماند و دید که ابعاد اجرایی این تصمیم چگونه خواهد بود و پس از آن شرایط اقتصادی کشور را سنجید. این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند این قطعنامه و تصمیمات سیاسی، اقتصاد داخلی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نمی‌توان از پسلرزههای تصمیمات سیاسی بر بازارهای اقتصادی در امان ماند. مرتضه افقه، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به تاثیرپذیری اقتصاد از تصمیمات سیاسی به «ابتکار» گفت: متاسفانه اینگونه تصمیمات سیاسی، بازارهای اقتصادی ما را با چالش‌هایی روبه‌رو می‌کند. بارها به این مسئله اشاره کرده‌ام که متغیرهای اقتصادی ما به سرعت می‌تواند نسبت به تغییرات واکنش نشان دهد. این تاثیرپذیری از سال 90 با شروع تحریم‌ها شدت بیشتری گرفت. البته پس از آن برجام به میان آمد و جریان را کمی مثبت کرد اما با خروج آمریکا از برجام بار دیگر بازارهای اقتصادی ما تحت تاثیر قرار گرفت. بنابراین می‌توان گفت اکنون محرک اصلی و فعال اقتصاد ما عوامل سیاسی بوده نه مسائل اقتصادی.
وی در ادامه افزود: متاسفانه از زمان انتشار این خبر رسانه‌های خارجی و برخی از رسانه‌های داخلی شروع به تبلیغ منفی نسبت به این تغییرات کرده‌اند، به عبارتی دیگر به‌گونه‌‌ای صحبت می‌شود تا فضای ذهنی بازارهای اقتصادی، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان مشوش شود. قطعا با به راه افتادن چنین جو روانی ریتم بازار برهم می‌خورد، نتیجه این برهم-خوردگی را می‌توان در بازار ارز مشاهده کرد که لجام‌گسیخته رو به افزایش است و به نظر می‌رسد که از کنترل مسئولان مربوطه خارج شده و نشانه‌ای از مدیریت در شرایط فعلی وجود ندارد. بنابراین همانطور که اشاره کردم این‌روزها متغیر فعال در بخش اقتصاد متغیرهای سیاسی است و فضای اقتصاد با اینگونه تصمیمات سیاسی و بی‌تدبیری‌های برخی از رسانه‌های داخلی آلوده می‌شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که تاثیرات این اتفاق سیاسی برای اقتصاد ما کوتاه‌مدت است یا بلندمدت، گفت: درخصوص تاثیرات این قطعنامه بر اقتصاد ایران می‌توانیم بگوییم که کوتاه‌مدت نیست. کارگزاران و فعالان اقتصادی کاملا متوجه هستند که تاثیر اینگونه تصمیمات کوتاه‌مدت نبوده و متغیرهای اقتصادی ما به رفع تحریم‌ها و کاهش تنش‌ها گره خورده است بنابراین با این آگاهی در انتخاب تصمیمات و روند فعالیت خود دقت بیشتری می‌کنند که همین دقت می‌تواند هر بازاری را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر بخش مصرف‌کننده نیز با توجه به تجربه 3 سال گذشته متقاعد شده است که قیمت در بازارهای اقتصادی کاهنده نیست و خبرهای مرتبط با سیاست عاملی برای تشویق قیمت‌ها برای افزایش خواهد بود. تجربه برای مصرف کنندگان ثابت کرده است که به ندرت قیمتی در یک بازار به جای قبلی خود برگشته باشد. بنابراین با توجه به این شناخت که فعالان اقتصادی، کارگزاران، عوام و مصرف‌کنندگان دارند به نظر می‌رسد که انتظار اثرگذاری تغییرات در بلندمدت را برای اقتصاد داشته باشند.
تاثیرپذیری اقتصادی از سیاست تنها مختص ایران نیست
علی قنبری، اقتصاددان نیز در نظری مشابه به افقه درخصوص تاثیر قطعنامه علیه ایران بر بازارهای اقتصادی به «ابتکار» گفت: تاثیرپذیری اقتصاد از تصمیمات سیاسی تنها مختص ایران نبوده و اقتصاد تمام کشورها کم‌و‌بیش تحت تاثیر عوامل سیاسی قرار می‌گیرند. مسلما تصویب قطعنامه، تحریم و هرگونه تصمیم سیاسی فضای اقتصاد را متشنج خواهد کرد اما شدت و حدت آن بستگی به موارد ذکر شده در قطعنامه‌ها و یا شدت تحریم‌هایی است که اعمال می‌شود. وی در ادامه افزود: معمولا آثار چنین قطعنامه‌هایی برای یک اقتصاد کوتاه‌مدت بوده و پس از آرام شدن فضا بازارها دست به اصلاح می‌زنند. اما اگر توجه به موارد ذکر شده و همچنین تصمیمات گرفته شده تداوم داشته باشد ما شاهد تاثیرات آن در بلندمدت خواهیم بود.
قطعنامه اقدامی تکراری است
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز با اشاره به تکراری بودن اینگونه اقدامات به «ابتکار» گفت: تصویب قطعنامه علیه ایران مسئله تازه‌ای نیست، از گذشته تا کنون تاکید بر این بوده که ایران دسترسی‌های لازم را به آژانس بدهد و با این نهاد همکاری کامل داشته باشد و بارها این مسئله تکرار شده است. البته باید بدانیم که این مباحث سیاسی بوده و می‌تواند برخی از بازارهای ما را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان نمونه می‌توانیم بازار ارز را در روزهای اخیر بررسی کنیم، بانک مرکزی مدیریت بازار را رها کرده ما شاهد اثر این جریان بر بازار هستیم.
متاسفانه بازارهای اقتصادی ما می‌توانند به سرعت تحت تاثیر عوامل و تصمیمات سیاسی قرار بگیرند، اکنون بازار ارز مورد هدف تصویب این قطعنامه قرار گرفته است. به عبارتی دیگر هر اتفاقی در حوزه سیاست رخ دهد در ابتدا بازار ارز را هدف قرار می‌گیرد، البته باید اشاره کنم که در برخی مواقع بانک مرکزی حتی درصورت رویداد سیاسی مدیریت کامل و مناسبی داشت و ما آنچنان شاهد رشد نرخ ارز نبودیم اما اکنون با اینکه هنوز اجرا شدن این قطعنامه و تبعات آن مشخص نیست بازار ارز متشنج شده و این نشان می‌دهد که مدیریت مناسبی برای بازار ارز در دستور کار نیست. بنابراین همانطور که قبلا اشاره کردم هرگونه تصمیم سیاسی اثر خود را به سرعت در بازار ارز نشان می‌دهد و زمانی که نرخ ارز در مسیر افزایشی قرار بگیرد تمام بازارها تابع آن شاهد تغییراتی خواهند بود بنابراین می‌توانیم بگویم این قطعنامه می‌تواند اقتصاد ما را تحت تاثیر خود قرار دهد.
منبع: ابتکار
