باتلاق قیمت گذاری خودرو

اخبار بازار؛ کیمیا نجفی – سه هفته از آغاز چانه‌زنی‌ها و مذاکرات بر سر قیمت خودروهای داخلی می‌گذرد و در این مدت تحلیل و گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره سرنوشت قیمت‌ها منتشر شده است. حال از گوشه و کنار خبر می‌‌رسد که در جلسه دیروز ستاد تنظیم بازار در خصوص قیمت خودرو تصمیم نهایی گرفته شده است. آن‌طور که گفته می‌‌شود پیشنهاد کمیته خودرو در جلسه ستاد تنظیم بازار، فرمول قیمت تمام‌شده خودرو به علاوه حداکثر ۵ درصد سود به عنوان فرمول نرخ‌گذاری خودرو نهایی و مصوب شد. البته برای این افزایش قیمت بهره‌وری ۷۰ درصدی خودروسازان تعیین شده است. به عبارتی دیگر، تنها خودروسازانی سود ۵ درصدی را دریافت خواهند کرد که بهره‌وری خط تولید خودروی مربوطه آنها، ۷۰ درصد باشد و به تناسب آن اگر بهره‌‌وری کاهش یابد، سود تولیدکننده نیز کاهش خواهد یافت. البته این مسئله در حالی مطرح می‌‌شود که تا این لحظه هیچ خبر رسمی درباره قیمت جدید خودروهای داخلی منتشر نشده و آن‌طور که گفته می‌‌شود باید منتظر اعلام نتیجه نهایی از سوی کمیته خودرو ماند. اما اگر فرمول قیمت تمام‌‌شده خودرو به علاوه حداکثر ۵ درصد سود به عنوان فرمول نرخ‌گذاری خودرو نهایی شود، باید دید که این فرمول چه تاثیری را در بازار خواهد گذاشت؟ در این راستا امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به نحوه قیمت‌‌گذاری در بازار خودرو به «ابتکار» گفت: آن‌طور که می‌‌گویند فرمول قیمت‌‌گذاری تغییر کرده و در چنین شرایطی اگر بخواهیم بررسی کنیم که اینگونه قیمت‌‌گذاری‌‌ها برای بازار روند قابل قبولی است یا خیر، باید بگویم که در شرایط فعلی چاره دیگری برای قیمت‌‌گذاری‌‌ها نیست. ما زمانی در حالت عادی هستیم و قطعا درآن زمان درآمدها با هزینه‌‌ها همخوانی خواهد داشت، اما وضعیت فعلی عادی نبوده و مصرف‌‌کننده و خودروساز هر دو زیان‌‌ده شده‌‌اند. بنابراین در چنین شرایطی اینگونه فرمول‌‌ها برای قیمت‌گذاری می‌‌تواند مفید باشد و مانع از ضرر بیشتر شود. البته باید اشاره کنم که این فرمول قطعا نمی‌‌تواند در مدت کوتاهی قیمت‌‌ها را کنترل کند و شرایط بازار را به روال عادی برگرداند. بنابراین اینگونه قیمت‌گذاری تنها راه چاره در این شرایط بوده و روش معقولی به نظر می‌‌رسد، هرچند که ممکن است برای مدت کوتاهی بازار را با تنش مواجه کند. قیمت تمام‌‌شده به علاوه 5 درصد حاشیه بازار عددی منطقی خواهد بود، اما نمی‌‌توان این انتظار را داشت که با چنین فرمولی بازار در مدت کوتاهی کنترل شود. همان‌طور که قبلا اشاره کردم کنترل بازار فعلا در دست سرمایه‌‌داران بوده و مدیریت بازار با چالش همراه شده است.
این کارشناس صنعت خودرو، بلاتکلیفی در قیمت‌‌گذاری را به زیان صنعت خودرو دانست و در این‌‌باره گفت: متاسفانه دولتمردان برای تعیین قیمت این دست و آن دست می‌‌کنند و این مسئله می‌‌تواند به زیان صنعت خودرو باشد. در سال 97 اوایل اعلام ارز 4200 تومانی سه ماه برای تعیین قیمت‌‌ها زمان صرف شد، این در حالی بود که در عمل ارز4200 تومانی برای این صنعت پرداخت نشد، نتیجه آن تنش در صنعت بود و هنگامی که تنش ایجاد شود قطعا تولید کاهش پیدا خواهد کرد. این در حالی است که کاهش تولید، ریتم بازار را بر هم خواهد زد. این روند ادامه داشت تا در شهریور 97 متوجه شدند سیستم قیمت‌گذاری غلط بوده، البته دوباره تعلل کردند تا بالاخره در آذرماه این مسئله را پذیرفتند. در آن زمان تا قیمت را در حاشیه بازار تعیین کنند ما به ماه بهمن رسیده بودیم و تا قوانین را اعمال کنند اسفندماه فرا رسید، این روند و تعلل کردن‌‌ها 20 هزار میلیارد تومان به صنعت خودروسازی زیان وارد کرد. ما می‌‌دانیم جای بحث قیمت‌‌گذاری‌‌های دستوری غلط ته چاه بوده و نباید اتخاذ تصمیمات درست را به تاخیر بیندازیم. واقعیت این است که سیاست قیمت‌‌گذاری در صنعت خودرو برای کنترل بازار شکست خورده و باید به راه‌‌های درست اقتصادی رو بیاوریم و با افزایش و جهش در تولید قدرت کنترل بالا ببریم تا بازار به روند عادی خود بازگردد.
کاکایی با اشاره به وضعیت بازار خودرو در شرایطی که اقتصاد کشور با مشکلات بی‌‌شماری روبه‌‌رو است ادامه داد: چگونگی وضعیت بازار خودرو به تصمیمات مسئولان و سیاستمداران بستگی دارد. اگر آن‌طور که صحبت‌‌ شده است قیمت‌‌ها منطقی شود و صنعت از وضعیت زیان‌‌ده خارج شود، می‌‌توانیم امیدوار باشیم که با توجه به تلاش‌‌هایی که در شش‌ماه گذشته انجام شده است همچون بحث داخلی‌‌سازی صنعت خودرو شاهد یک جهش مثبت خواهد بود. ما باید توجه داشته باشیم که اقداماتی همچون داخلی‌‌سازی زمانی دارای پیامد مثبت بوده که چرخه اقتصادی این صنعت بچرخد.
وی در ادامه افزود: وضعیت فعلی قیمت‌‌گذاری و آنچه که بر صنعت خودرو حاکم است شامل نظارت‌‌ها و قیمت‌‌گذاری‌‌های دستوری و موانع دیگری که وجود دارد روز‌‌به‌‌روز صنعت خودرو را دچار مشکلات بیشتری می‌‌کند، صنعت خودروسازی متاسفانه مدت‌‌هاست که به گل نشسته و اکنون اگر این شرایط ادامه پیدا کند حتما در باتلاق فرو خواهد رفت و ما با چالش جدی روبه‌‌رو می‌‌شویم.
این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: برعکس این روند هم ممکن است رخ دهد. اگر قیمت‌‌‌‌ منطقی و آزاد شود فعلا از مرگ صنعت جلوگیری خواهد شد، البته در صورت آزادسازی قیمت‌‌ها ممکن است در بازار تنش ایجاد شود؛ چراکه بازار در دست دولت و یا خودروساز نبوده و فعلا سرمایه‌‌گذاران در بازار حکمرانی می‌‌کنند و لذا در آن شرایط برای سوءاستفاده و کسب سود بیشتر قیمت‌‌ها را تا حدودی افزایش می‌دهند. این در حالی است که اگر موانع تولید رفع شود، اجازه نفس کشیدن به صنعت خودرو را بدهیم و خون را در رگ‌‌های آن جاری کنیم ما در شش‌ماهه دوم سال جاری شاهد جهش در تولید خواهیم بود و پیش‌‌بینی می‌‌شود که در اواخر سال نیز ما با تنوع محصولات مواجه شویم. گفته‌‌ها حاکی از آن است که دو خودروساز بزرگ، چند خودروی جدید را طراحی کرده‌‌اند. این در حالی است که اگر قیمت‌‌ها صحیح نباشد قطعا اقدامات و طرح‌‌های جدید از بین خواهد رفت.
وی با اشاره به مشکلات موجود بر سر راه اقتصاد ادامه داد: در حال حاضر متغیرهای کلان اقتصادی ما با چالش جدی مواجه است. در این شرایط که درآمدها به شدت کاهش پیدا کرده است این سوال پیش می‌‌آید که آیا بازار کشش تقاضا را خواهد داشت؟ این مسئله فعالان در بازار را با نگرانی‌‌های بی‌شماری روبه‌‌رو کرده است. مشابه این اتفاق در سال 94 رخ داد و بازار با رکود سنگینی همراه شد، اما به مرور زمان و با افزایش درآمد‌‌ها چرخ بازار به حرکت درآمد. ما باید بدانیم که اگر چرخه اقتصاد به شکل درستی بچرخد و تولید رشد کند اثر این اتفاق را در بخش درآمدی مردم مشاهده خواهیم کرد. اما اگر مانع تولید بیشتر شویم قطعا تمام مسیرها قفل خواهد شد و تحرکی را در بازار نخواهیم دید. ما در وضعیت پیچیده‌ای قرار داریم و مسئولان مربوطه باید کمی شجاعت به خرج دهند و با افزایش منطقی قیمت خودرو در صنعت موافقت کند. البته باید اشاره کنم که این موافقت منجر به کمی افزایش در قیمت‌‌ها خواهد شد. اما پس از مدتی قیمت‌‌ها به سمت واقعی شدن پیش می‌‌رود و با این روند سرمایه‌‌گذاران از سرمایه‌‌گذاری ناامید شده و تنها مصرف‌‌کنندگان واقعی در بازار می‌‌مانند. امروزه عمده کسانی که در بازار خودرو فعالیت دارند مصرف‌‌کننده واقعی نبوده، بلکه سرمایه‌‌گذارانی هستند که می‌‌دانند با خرید خودرو از خودروسازان میانگین 50 درصد سود کسب خواهند کرد. بنابراین باید با قرار دادن برنامه‌‌هایی در دستور کار، مانع از فعالیت اینگونه افراد شویم؛ چراکه در این صورت بازار می‌‌تواند به تعادل برسد.

 منبع: ابتکار