بحران طلای سیاه

اخبار بازار؛ محمدرضا ستاری – در این میان ضرر اقتصادی کشورهای صنعتی غرب، یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های دولت‌های اروپایی و آمریکایی است. تنها برای اروپا گفته می‌شود که یک و نیم تریلیون یورو لازم است تا اقتصادش بتواند با پیامدهای ناشی از ویروس کرونا مقابله کند. این امر برای آمریکا نیز خالی از مخاطره نیست؛ به طوری که علاوه بر هزینه‌های بهداشتی و انسانی کرونا، اکنون اغلب دستاوردهای اقتصادی ترامپ در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری بر باد رفته و تازه شکافی عمیق بین مردم و فرمانداران جهت بازگشایی یا ادامه قرنطینه پدیدار شده است. هر چند تحلیلگران بر این باورند که شرایط کنونی نظام جهانی تنها اول فرآیند تبعات ناشی از کرونا است و به احتمال فراوان در آینده‌ای نزدیک پس از مهار این ویروس تازه مسائل و مخاطرات ناشی از آن بروز خواهد کرد، اما در این میان بحران تاریخی در بازار جهانی نفت به عنوان سیاسی‌ترین کالای جهان و نبض اقتصاد بین‌المللی، به دامنه نگرانی‌ها از تبعات این موضوع به شدت دامن زده است.
پیش از این پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که به واسطه بحران اقتصادی ناشی از کرونا تقاضا برای نفت کاهش یافته و این امر ممکن است قیمت آن را به سرعت کاهش داده و حتی نزدیک به صفر کند. در این رابطه اولین اقدام از سوی جامعه جهانی توافق کاهش تولید میان اوپک و اوپک پلاس بود که با توجه به تاریخی بودن این توافق بازار به هیچ عنوان روی خوشی به آن نشان نداد.
در ادامه تحلیلگران پیش‌بینی کردند که با توجه به مازاد تولید 20 میلیون بشکه‌ای در بازار جهانی و عدم امکان ذخیره‌سازی نفت در مخازن استراتژیک، قیمت در ماه جاری میلادی به شدت افت خواهد کرد و برای نجات از این وضعیت لازم است تا باز هم میزان تولید کشورهایی نظیر روسیه و عربستان کاهش یابد. این امر با توجه به درنظر گرفتن بدترین شق تحولات، طی روزهای بعد بسیار فراتر از بحران پیش‌بینی‌ شده رقم خورد؛ به طوری که در دوشنبه سیاه نفت، قیمت هر بشکه نفت سنگین وست تگزاس اینترمدیت در آمریکا به بشکه‌ای منفی 39 دلار رسید؛ یعنی خریدار نفت در ازای دریافت یک بشکه 39 دلار هم باید از تولید کننده دریافت کند.
همزمان با افت محسوس قیمت نفت اوپک و برنت، مازاد نفت در بازار نه میلیون بشکه نیز افزایش یافته و برآوردها نشان می‌دهد تا پایان ماه جاری و ماه آینده میلادی به 29 میلیون بشکه برسد. این یعنی تداوم بحران در بازار انرژی و ادامه سیر نزولی کاهش قیمت‌ها. در این راستا سوالی که مطرح می‌شود آن است که این افت قیمت تا کجا و کی ادامه خواهد داشت؟ برای پاسخ به این پرسش کارشناسان معتقدند به طور دقیق نمی‌توان جزئیات را مورد بحث و بررسی قرار داد اما با توجه به اینکه کرونا سبب توقف فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی شده و مخازن استراتژیک ذخیره نفت نیز انباشته است، تنها راه نجات بازار کاهش تولید است که آن هم طی روزهای گذشته نشان داده تاثیرگذار نیست. از سوی دیگر با توجه به اینکه تبعات اقتصادی کرونا پس از مهار این بیماری بیشتر نمایان خواهد شد، تحلیلگران بر این باورند که رکود اقتصادی ناشی از این موضوع اولین اثرش بر روی بازار نفت است که به نظر می‌رسد اگر افت قیمت به سمت منفی بودن هم مهار شود، مدت قابل توجهی برای بازگشت قیمت‌ها به حالت طبیعی زمان لازم است. نتیجه چنین شرایطی علاوه بر از بین بردن سال‌ها سرمایه‌گذاری برای گذار به سوی به انرژی‌های تجدید پذیر، اختلافات و واگرایی‌های ژئوپلتیک را نیز در بر خواهد داشت که ممکن است جهان را به سمت یک درگیری همه‌جانبه سوق دهد. از سوی دیگر کشورهایی که اقتصاد آنها دهه‌هاست با دلارهای نفتی چرخیده نیز به خصوص در خاورمیانه دچار بحران فراگیر خواهند شد که ممکن است به گفته برخی از ناظران بار دیگر موج دومینووار انقلاب‌های عربی را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد باشیم.

 منبع: ابتکار