فاصله‌گذاری میان مردم!
حالا اما با اجرای مرحله بعدی این طرح و گسیل کردن تعدادی بیشتری از مردم به خیابان‌ها برای از سرگیری کسب‌و‌کارشان مدیران شهری برای حل معضل نقض فاصله‌گذاری اجتماعی دست به اقداماتی زده‌اند. از یک سو طرح ترافیک را در روزهای بارانی به شهر بازگردانده‌اند تا عملا بخشی از مردم را از تردد با خودروهای شخصی منع کنند. از سوی دیگر با نشانه‌گذاری محل استقرار و ایستادن مسافران در اتوبوس به عرض و طول صف‌های انتظار در ایستگاه‌ها در صورت رعایت آن توسط مسافران بیفزاید. از سوی دیگر طرح حاشیه‌ساز «رزرو بلیت اتوبوس‌های درون شهری» که پیشتر آن را «DRT» نامیده بودند، به اجرا درآورده‌اند تا در این شرایط سخت اقتصادی فاصله‌گذاری اجتماعی با جیب مردم محقق شود.
اگرچه کرونا در ابتدا ویروس دموکراتیکی به نظر می‌رسید که سایه مرگ را به طور یکسان بر سر انسان‌ها می‌افکند اما حالا که نزدیک به ماه‌‌ها از زندگی کردن زیر سایه آن می‌گذرد، به اتفاق می‌توان گفت که توزیع این ویروس و ابتلای به آن و حتی درمانش، آن‌قدرها هم که فکرش را می‌کردیم عادلانه نبوده است. گرچه هنوز هم کرونا فقیر و غنی نمی‌شناسد اما با نگاهی به نقشه‌های ریسک ابتلا به ویروس کرونا در مناطق 22 گانه تهران که توسط وزارت ارتباطات منتشر شده می‌توان گفت که «فقر»، انسان‌های بیشتری را در دام «کرونا» می‌اندازد. نقاط قرمز رنگی که سر تا سر منطقه 10، 11، 12 و 17 و سایر مناطق متوسط روبه پایین تهران را روی نقشه ریسک ابتلا به کرونا پُر کردهاند گواه این ماجرا هستند. افرادی که برای کسب درآمد روزانه محتاج به کارند و خبری از پس‌انداز بانکی برای خوردن از جیب در قرنطینه اختیاری ندارند. بخشی از آنها همان 16 میلیون تهرانی هستند که براساس گفته‌های قائم مقام رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) زیر خطر فقرند و تنها 20 درصدشان تحت پوشش نهادهای رسمی هستند. همان‌هایی که شاید «اقتصاد»شان بیشتر از «سلامتی»شان در اولویت باشد. همان‌هایی که فاصله‌گذاری اجتماعی را درک نمی‌کنند، چراکه برای قشر فرودست چه «در خانه ماندن» و چه «بیرون رفتن»، یک نتیجه را در بر دارد؛ «مرگ». پس مواجهه با مرگ را برمی‌گزینند تا شاید زنده بمانند.
رویارویی با مرگ در خیابان
حالا که چندین ماه از آمدن کرونا به ایران می‌گذرد، عدم قرنطینه رسمی و نبود جدیت در اجرای محدودیت‌ها سبب شده تا به گفته مسئولان نقطه‌ای که آلوده نباشد در شهرهایی چون تهران یافت نشود. با این وجود اما طرح فاصله‌گذاری اجتماعی که حالا به فاصله‌گذاری هوشمند تغییر نام داده، بخشی از مردم را به همین خیابان‌های آلوده می‌‌کشاند تا چرخ اقتصاد را هرچند سخت و کند بچرخانند و این چرخ از حرکت بازنایستد. اتفاقی که سبب شده فاصله‌گذاری اجتماعی یک اصلاح در ادبیات مسئولان باقی بماند و در عمل همه اقدامات ناقض آن باشد. تصاویر منتشر شده از ازدحام مردم در اتوبوس‌ها و متروها یکی از بحث‌برانگیزترین این نقض فاصله‌گذاری اجتماعی در مراحل بعدی اجرای این طرح بوده است. حمل و نقل شهری که یکی از مهم‌ترین حلقه‌های بازگشت مردم به خصوص کارگران و کارمندان به کسب‌و‌کار و اقتصاد کشور است، تاکنون نتوانسته طرح فاصله‌گذاری اجتماعی را محقق کند. مسئولان مترو این طرح را به کل غیرعملی دانسته اما تاکسی‌رانی و اتوبوسرانی درر تلاشند که طرح فاصله‌گذاری را با اقداماتی به نمایش بگذارند. در این میان تاکسی‌رانی اعلام کرده که هر تاکسی می‌تواند 2 تا 3 نفر مسافر سوارکند و از آنها نباید پول بیشتری طلب کند. این اقدام هرچند با انتقاد‌هایی همراه بوده و عده‌ای این دستورالعمل را نشدنی خوانده‌اند اما تاکسی‌رانی به این کار بسنده نکرده و از طرح جداسازی راننده با مسافران خبرداده است. همچنین اتوبوسرانی که تا پیش از این از اقداماتی در زمینه تحقق فاصله‌گذاری در اتوبوس‌ها خبرداده بود حالا در اقدامی غیرمنتظره، از طرح جنجالی و حاشیه‌سازش «DRT» رونمایی کرده است. این طرح که قرار است از شنبه آغاز به کار کند، صندلی‌های اتوبوس‌ها را پیش‌فروش کرده است.
اگر می‌خواهید کرونا نگیرید، صندلی اتوبوس را پیش‌خرید کنید!
آذرماه سال پیش بود که مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهر تهران به دنبال افزایش مسافران مترو و اتوبوس پس از گرانی‌های متاثر از افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین از اجرای طرحی به صورت ضمنی در ناوگان اتوبوسرانی تهران معروف به «DRT» خبر داد. طرحی که به گفته او، به منظور حل مشکل رشد مسافران اتوبوس طرح شده و قرار است در آذرماه اجرایی شود. براساس این طرح جدید در ساعتی که اوج ترافیک است، فروش ساعتی صندلی‌های اتوبوس در تهران انجام خواهد شد. به گفته این مقام مسئول قرار بر این بود که برای این کار، سیستمی طراحی شود که از طریق آن مسافران بتوانند به آسانی صندلی اتوبوس‌ها را بخرند. با این کار، دیگر نشستن روی صندلی‌ها اتوبوس آرزو نیست و برای قاپیدن یک صندلی خالی در اتوبوس نیازی به زرنگی و تیز بودن نیست. این طرح که با موجی از انتقادها نسبت به افزایش شکاف طبقاتی حتی در میان اقشار متوسط جامعه و نمایش و به رخ کشیدن آن حتی در وسایل حمل و نقل عمومی همراه بود، حتی پس از اعلام جزئیاتی از قبیل استفاده از اتوبوس‌هایی به غیر از بی‌آرتی از دستور خارج شد و به فراموشی پیوست. با این حال اما در این روزها که کرونا بیشتر از گذشته چهره زشت حمل و نقل عمومی و از زیر پا له شدن کرامت و ارزش انسان‌ها را به خوبی نشان می‌دهد، دوباره این طرح به اجرا درآمده است و اتوبوسرانی تهران، وابسته به شهرداری، اعلام کرده که برای پیش‌گیری از شلوغ شدن اتوبوس‌ها و سرایت کرونا، با سامانه «به‌همراه»، صندلی‌های اتوبوس را به رزرو می‌گذارد.
محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران اعلام کرده که این طرح را از این‌رو از روز شنبه ۲۳ فروردین ماه اجرایی کردهاند که باید دوسوم کارمندان به محل کار بروند و از سویی باید فاصله‌اجتماعی را نیز رعایت کنند. به گفته او، شهروندان می‌توانند با نصب برنامه «به همراه» صندلی اتوبوس خود را رزرو کنند تا از این طریق بتوانیم با واگذاری و ارائه صندلی‌های محدود طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در اتوبوس را اجرا کنیم. ترفع درباره ناوگان به کار گرفته شده در این طرح گفته که «در اجرای این طرح به هیچ عنوان از ناوگان اتوبوسرانی بخش عمومی و خصوصی استفاده نمی‌شود و این ناوگان به مانند گذشته به سرویس‌دهی خود ادامه می‌دهد.» به گفته او، ناوگان به کارگیری شده در برنامه رزرو اتوبوس (به همراه) از ناوگان اتوبوس‌های دربستی و سرویس شرکت‌هایی است که بنا به هر دلیلی دیگر سرویس‌دهی به شرکت‌ها ندارند. آن طور که ترفع بیان کرده، در آغاز اجرای این طرح بخشی از خطوط ثابت پر مسافر به این طرح اختصاص داده شده و ادامه آن مبتنی به بازخورد و استقبال شهروندان از این طرح است.
از جیب مردم برای حفظ سلامت مردم!
این طرح گرچه در همان روزهایی خبری شدنش در سال گذشته با حواشی و نقدهای فراوانی همراه شد اما حالا در بحبوحه رویارویی با کرونا که انتظار مردم از دولت و دستگاه‌های مختلف دولتی حمایت از آنها است، بیشتر از پیش اجرای این طرح را چالش‌برانگیز کرده است. همزمانی اجرای این طرح با بازگشت دوباره طرح ترافیک با افزایش 50 درصدی عوارض ورود به طرح ترافیک و زوج و فرد مصوبه سال جدید شورای شهر تهران سبب شده که نگاه‌ها به مدیریت شهر خیره شوند. اجرای طرح فروش صندلی اتوبوس در تهران در شرایطی که حتی اعضای شورای شهر چون علی اعطاء با اجرای دوباره طرح ترافیک مخالفت کرده و از شهرداری تهران خواسته طرح ترافیک همچنان متوقف بماند تا جمعیت بیشترى به سوى مترو و اتوبوس گسیل نشود، این موضوع را بیش از پیش نمایان می‌کند که گویا دولت و دستگاه‌های عمومی کشور از هیچ روزنه و حتی گرفتاری‌ای برای فروش خدمت‌های شهری به مردم نمی‌گذرند و حالا کرونا را بهانه کردهاند تا یکی‌از این نقشه‌‌ها را پیش‌ببرند. یعنی به‌جای قرنطینه شهر تهران آن‌هم در شرایطی که مسئولان شهری و کشوری درباره کرونا در این شهر هشدار می‌دهند، به مردم می‌گویند صندلی‌های حمل‌ونقل عمومی را بخرید تا کرونا نگیرید! همه‌چیز روی دوش مردم افتاده است.»
