در بازار نفت چه خبر است؟

در هفته گذشته سطح ذخیره‌سازی نفت خام آمریکا به شدت افزایش داشت و به۴۳۱ میلیون بشکه رسید. این موضوع به‌طور عمده تحت تأثیر کاهش صادرات آمریکا بوده، البته در همین مدت تعداد دکل‌های فعال حفاری نفت در آمریکا ۱۱ دستگاه کاهش داشت و به ۶۵۹  دستگاه رسید که بیش‌تر آن در منطقه پرمین بوده است.

کاهش تولید نفت خام اوپک در ماه دسامبر ۲۰۱۹

بر اساس گزارش آرگوس، تولید نفت خام اوپک در ماه دسامبر ۲۰۱۹ برابر ۱۷۰ هـزار بشکه در روز کاهش داشت و ۲۹.۶۷ میلیون بشکه در روز رسید. با این احتساب متوسط تولید نفت خام سالانه اوپک برابر ۲۹.۹۲ میلیون بشکه در روز است. میزان پایبندی اوپک در ماه دسامبر ۲۰۱۹  برابر ۱۵۰ درصد برآورد شده که پنج درصد از متوسط پایبندی کشورهای اوپک در سال ۲۰۱۹بیشتر است.

در ماه دسامبر تولید نفت خام عربستان ۱۱۰ هزار بشکه در روز کاهش داشت که باعث شد سطح تولید این کشور ۸۴۰ هـزار بشکه در روز کمتر از تعهد تولید ۱۰.۶۳ میلیون بشکه در روز باشد. میزان صادرات نفت خام عربستان در ماه دسامبر ۲۰۱۹ برابر ۶.۶ میلیون بشکه در روز گزارش شده است و انتظار می رود که در فاصله ماه ژانویه تا آوریل ۲۰۲۰ چهار پالایشگاه این کشور با ظرفیت پالایشی ۱.۵۹ میلیون بشکه در روز نفت خام وارد دوره تعمیرات دوره ای شوند که باعث کاهش بیشتر تولید نفت این کشور خواهد شد.

اما در عین حال راه اندازی مجدد میادین خشکی وفرا (با ظرفیت تولید ۲۵۰هـزار بشکه در روز) و میدان فلات قاره خفجی (با ظرفیت ۳۰۰هـزار بشکه در روز) در منطقه بی طرف، تأثیری را در پایبندی کشورهای عربستان و کویت در چند ماه آینده نخواهد داشت. به نظر می رسد که این میادین تا پایان سال ۲۰۲۰ به ظرفیت کامل تولیدی خودنخواهند رسید. یکی از مهمترین عوامل کاهش تولید نفت اوپک در ماه دسامبر افت مجدد تولید نفت خام در لیبی بوده است. میدان نفتی الفیل در لیبی در ماه دسامبر ۲۰۱۵ به دلیل مشکلات فنی و بدی آب و هوا برای ۶ روز با توقف تولید مواجه شد.

تداوم مازاد عرضه نفت خام در سه ماهه اول ۲۰۲۰

از ابتدای ماه ژانویه ۲۰۲۰  اوپک باید به توافق جدید خود پایبند بوده و میزان کاهش تولید خود را افزایش دهد تا از شکل گیری مازاد عرضه نفت در بازار جلوگیری کند. بر اساس پیش‌بینی آژانس بین المللی انرژی حتی با وجود پایبندی کامل کشورهای اوپک و مشارکت کننده غیراوپک به توافق مذکور، بازار نفت در سه ماهه اول سال با مازاد عرضه حدود ۷۰۰ هـزار بشکه در روز رو به رو خواهد بود.

بر اساس اظهارات دبیرکل اوپک این مازاد عرضه در فاصله ماه های آوریل تا ژوئیه به ۹۰۰ هـزار بشکه در روز نیز خواهد رسید که فشار قابل توجهی را بر کاهش قیمت‌های نفت خواهد آورد. به نظر می رسد کاهش تولید نفت عراق در ماه های اخیر اهمیت زیادی را در این رابطه دارد.

طبق اعلام مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، تولید نفت خام عراق در ماه دسامبر ۲۰۱۹ برابر ۴.۵۷ میلیون بشکه در روز گزارش شده است که نشان دهنده چهارمین ماه کاهش پیاپی تولید نفت آن کشور است،  اگر چه همچنان از تعهدات تولیدی این کشور ۶۰ هزار بشکه در روز فراتر است. به نظر می رسد نیجریه و آنگولا علیرغم وجود توافق جدید برای کاهش تولید، نیز در تلاش هستند تا تولید نفت خود در بازار را افزایش دهند. البته در این میان نباید موضوع ناآرامی جدید شکل گرفته در لیبی بر علیه دولت مرکزی را از نظر دور داشت. با وجود اینکه این اقدامات هنوز تأثیری بر تولید لیبی نگذارده، اما به نظر می رسد که پتانسیل تأثیرگذاری آن بسیار بالاست.

تعمیرات پالایشی گسترده در منطقه خاورمیانه و کاهش قیمت نفت دبی

آغاز تعمیرات دوره ای پالایشگاه‌ها در منطقه خاورمیانه باعث شده است تا میزان عرضه نفت خام متوسط و ترش افزایش یافته و شیب بکواردیشن برای نفت خام شاخص دبی به تدریج کاهش یابد. با وجود آنکه اختلاف قیمت نفت خام دبی در سررسیدهای یک ماهه و سه ماهه به دنبال حمله به تأسیسات عربستان و سپس کاهش تولید نفت عربستان و امارات به سه دلار در هر بشکه رسیده بود، اما همراه با تحولات جدید و آغاز دوره تعمیرات پالایشگاهی در منطقه خاورمیانه این اختلاف قیمت به دو  دلار در هر بشکه رسیده است.

در حال حاضر پالایشگاه جبیل عربستان با ظرفیت پالایشی ۴۶۰ هـزار بشکه در روز از ۱۳ ژانویه تا ۲۹ فوریه به تعمیرات دوره ای می رود. پالایشگاه ینبوع با ظرفیت ۴۰   هـزار بشکه در روز از یک فوریه تا ۱۵ مارس دارای تعمیرات دوره ای است. آرامکو نیز پالایشگاه بزرگ ربیق با ظرفیت پالایشی ۴۰۰ هـزار بشکه در روز را از ۱۴ فوریه تا ۹  آوریل به تعمیرات دوره‌ای می برد. پالایشگاه رویس در امارات متحده عربی با ظرفیت ۴۱۷ هـزار بشکه در روز نیز از ماه فوریه تا آوریل تعمیرات دوره‌ای خواهند داشت. به این ترتیب عرضه نفت خام‌های متوسط و ترش خاورمیانه به بازار نفت به ویژه آسیاپاسفیک تقویت خواهد شد و همین امر می تواند قیمت نفت خام دبی را در ماه‌های آینده به شدت کاهش دهد.

تغییر در جریان تجارت فرآورده‌های نفتی به دلیل تعمیرات دوره ای پالایشی

به دلیل آغاز تعمیرات پالایشی دوره‌ای گسترده در منطقه خاورمیانه شاهد تغییر در مسیرهای تجارت فرآورده‌های نفتی بوده‌ایم. عربستان سعودی صادرات گازوئیل خود به شمال غربی اروپا را به میزان ۶۰ هـزار بشکه در روز کاهش داده و آن را به ۱۰۰ هـزار بشکه در روز رسانده است. این اقدام به دلیل تعمیرات در پالایشگاه جبیل عربستان رخ داده است. به نظر می رسد پالایشگران هندی و آمریکایی این کمبود در عرضه گازوئیل به بازار اروپا را جبران کرده‌اند.

در عین حال عربستان برای جبران کمبود بنزین در ماه‌های آینده از بازار اروپا واردات خواهد داشت. این کشور چهار  محموله بنزین را برای تحویل در ماه جاری میلادی خریداری کرده است. شرکت‌های بی‌پی و شل نیز محموله‌هایی را به مقصد خاورمیانه بارگیری کرده‌اند. شرکت ویتول نیز یک محموله ۸۰ هزار تنی بنزین را به مالت ارسال کرده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد که ساختار بازار نفت خام و فرآورده‌های نفتی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ به شدت تحت تأثیر تعمیرات پالایشی گسترده در خاورمیانه خواهد بود.