پشت‌پرده ۵ تصمیم مشکوک برای تسهیل ضوابط بهداشتی واردات گوشت

اخبار بازار – دولت طی یک سال اخیر واردات گوشت قرمز و ضوابط بهداشتی آن را به‌گونه‌ای تسهیل کرده که ممکن است خطراتی را به‌لحاظ سلامت و بهداشت برای مردم در پی داشته باشد، از جمله اینکه دستور لغو ارسال ناظران بهداشتی به کشورهای مبدأ واردات گوشت داده شده، مجوز واردات دام‌های با سن‌های بالاتر و ماده که معمولاً در دنیا خریدار ندارد، داده شده و یا اینکه محموله‌های گوشت وارداتی که باکتری سالمونلا در حد نامتعارف و بالاتر از حد مجاز دارند، در گمرک ترخیص شده و به مصرف صنعتی می‌رسند که ممکن است در حدفاصل گمرک تا مرحله حرارت، خطرآفرین باشد. این مستندات نشان می‌دهد که تسهیل ضوابط بهداشتی واردات گوشت بنا به درخواست برخی کشورهای مبدأ واردات از جمله برزیل و همچنین به‌بهانه کاهش هزینه‌های واردکنندگان گوشت انجام شده و مسئله تأیید سلامت گوشت از مبدأ هم به واردکنندگان سپرده شده است.

این اقدامات تسهیل‌گرانه در امر واردات گوشت قرمز، نگرانی‌هایی را هم برای سازمان پدافند غیرعامل ایجاد کرده که منجر به نامه‌نگاری بین این سازمان و سازمان دامپزشکی کشور شده است.

* نامه حجتی برای عدم‌ارسال دامپزشک ناظر به کشورهای مبدأ واردات گوشت

بر اساس یکی از این اسناد، محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای به علیرضا رفیعی‌پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور اعلام کرد: «پیرو هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده ترتیبی اتخاذ نمایید تا از اعزام دامپزشک ناظر مقیم جهت استقرار در کشتارگاه‌های کشورهای دارای پروتکل بهداشتی اجتناب و در سایر کشورهای فاقد پروتکل بهداشتی نسبت به اعزام ممیز ادواری و تأیید کشتارگاه‌های مجاز اقدام نمایند. بدیهی است واردکنندگان موظف به رعایت ضوابط بهداشتی در کلیه مراحل خواهند بود.»

* واگذاری مسئولیت تأیید سلامت گوشت به واردکننده!

در پی نامه حجتی به رئیس سازمان دامپزشکی، علیرضا رفیعی‌پور رئیس سازمان دامپزشکی با ارسال نامه‌ای به بصیری مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی جهاد کشاورزی با موضوع «پروتکل بهداشتی فی‌مابین سازمان دامپزشکی کشور و مرجع ذی‌صلاح کشور برزیل» نوشت: “به‌استحضار می‌رساند که در راستای اجرای نامه شماره 020/22447 مورخ 97/11/15 مقام عالی وزارت اقدامات زیر توسط این سازمان صورت پذیرفته است:

1 ــ واردات گوشت از مبادی کشورهای ترکیه، نیوزیلند، استرالیا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا بدون اعزام ناظر بهداشتی و صرفاً بر اساس پروتکل‌های بهداشتی ــ قرنطینه‌ای صورت می‌پذیرد.

2 ــ در رابطه با کشورهای پاکستان، افغانستان، مغولستان، قزاقستان، گرجستان و ارمنستان با توجه به ساختار نظارت‌های بهداشتی ــ قرنطینه‌ای حاکم بر این کشورها صرفاً در صورت تقاضای واردکننده ناظر بهداشتی اعزام می‌گردد و در صورت قبول مسئولیت سلامت محصول وارداتی توسط واردکننده، ناظر بهداشتی اعزام نمی‌شود.

3 ــ در رابطه با کشور برزیل و پروتکل بهداشتی فی‌مابین سازمان دامپزشکی کشور و مرجع ذی‌صلاح کشور برزیل پس از گذشت مدت زمان چندماهه تهیه و پس از رایزنی‌های متعدد مراحل نهایی خود را پشت‌سر گذاشته است که بند شماره 2ــ6 پروتکل فوق‌الذکر اشاره به موضوع دستور مقام عالی وزارت دارد (به‌پیوست ــ صفحه ــ 5 آیتم اطلاعات بهداشتی ــ بند 2ــ6) در رابطه با کشور برزیل فرایند حاکم به‌شکلی خواهد بود که صرفاً نیروی ناظر عالیه برای ممیزی کشتارگاه‌ها و فرآیند تولید ادواری اعزام و برای شرکت‌ها ناظر بهداشتی به‌صورت موردی اعزام نخواهد شد.

لذا خواهشمند است دستور فرمایید در خصوص تعیین زمان و مکان امضای پروتکل فوق‌الذکر دفتر سازمان‌های تخصصی و امور بین‌الملل تدابیر لازم را معمول و تا نهایی شدن پروتکل فی‌مابین کما فی السابق با درخواست مصوبه اعزام کارشناسان این سازمان به کشور برزیل موافقت بفرمایید.”

* حذف برچسب دامپزشکی از روی گوشتهای وارداتی

در ادامه این نامه‌نگاری‌ها، علی صفر ماکنعلی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی نیز با ارسال نامه‌ای به مسعود محمدیان مدیرکل دفتر قرنطینه و امنیت زیستی با موضوع «اصلاح فرآیند نظارت بهداشتی بر محموله‌های گوشت قرمز وارداتی» نوشت: «پیرو نامه شماره 020/22447 مورخ 1397/11/15 مقام عالی وزارت با توجه به لزوم تغییر در فرآیند تولید گوشت قرمز وارداتی موارد ذیل جهت استحضار و ابلاغ به کارشناسان به حضور ایفاد می‌گردد:

1 ــ در کشورهایی مانند استرالیا، نیوزیلند و کشورهای اروپایی که IHR و یا Veterinary Health Certificate پیشنهادی سازمان توسط مرجع ذی‌صلاح آنها تأیید شده است جهت تولید محموله‌ها اجازه شروع کشتار با درخواست کتبی متقاضی در کشتارگاه مورد تأیید دفتر قرنطینه و امنیت زیستی میسر خواهد بود.

2 ــ اصلاح لیبل با حذف عبارت «تحت نظارت نمایندگان سازمان دامپزشکی کشور» و درج عبارت زیر بر روی لیبل:

«این کالا مطابق پروتکل/IHR شماره … تولید و بارگیری گردیده است و مسئولیت محموله با شرکت واردکننده است.»

3 ــ نام شرکت واردکننده کالا سرتاسر روی لاشه با مهر غلتکی به‌روش مقتضی ممهور گردد.»

* وزارت امور خارجه ایران هم وارد ماجرا شد

در راستای تسهیل ضوابط بهداشتی واردات گوشت وزارت امور خارجه هم وارد ماجرا شد و محمد کشاورزی‌زاده دستیار وزیر و مدیرکل آمریکای وزارت امور خارجه ایران در نامه‌ای مشترک به علیرضا رفیعی‌پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور و فتحی مدیرکل امور بین‌الملل وزارت جهاد کشاورزی با موضوع «اصلاح ضوابط بهداشتی ایران در مورد سن کشتار دام در برزیل»، تصویر یادداشت سفارت برزیل در تهران به‌ضمیمه نامه رئیس انجمن صنفی صادرکنندگان گوشت این کشور در خصوص درخواست اصلاح ضوابط بهداشتی ایران در مورد سن کشتار دام صادراتی به ایران را ارسال کرد و خواستار پیگیری مسئله شد.

* سفارت برزیل در تهران: گاوهای ما جنون گاوی ندارد، گاوهای پیر ما را بخرید

در بخشی از یادداشت سفارت برزیل در تهران که خواستار اصلاح ضوابط بهداشتی ایران در خرید گوشت قرمز این کشور شده بود، آمده است: اداره بهداشت دام وزارت کشاورزی، دامپروری و تأمین مواد غذایی برزیل (DSA/SDA/MAPA)، تأکید می‌نماید براساس فصل 9 و 11 مقررات بهداشتی حیوانات خاکزی سازمان بهداشت جهانی دام (OIE)، واردات گوشت گوساله تازه بی‌استخوان (به‌استثنای گوشت جداشده به‌روش مکانیکی)، با توجه به اینکه یک کالای امن محسوب می‌گردد، نمی‌بایست توسط مقامات بهداشت کشور مقصد براساس طبقه‌بندی کشور صادرکننده از نظر بیماری جنون گاوی محدود گردد.

اضافه می‌نماید، مطابق با بخش پنجم مقررات بهداشتی حیوانات خاکزی (اقدامات تجاری، روش‌های واردات و صادرات و گواهی دامپزشکی)، تجارت فرآورده‌هایی با منشأ دامی که عاری از بیماری‌های خاص می‌باشند، نباید مستلزم انجام اقدامات کاهش سطح ریسک مربوط به بیماری ذکرشده بدون در نظر گرفتن شرایط بهداشت کشور مبدأ کالا باشد، لذا، وجود محدودیت سنی برای گاو توسط سازمان بهداشت جهانی دام توصیه نمی‌گردد.

این نمایندگی همچنین در خصوص بیماری جنون گاوی و نیز اداره بهداشت دام وزارت کشاورزی، دامپروری و تأمین مواد غذایی برزیل (DSA/SDA/MAPA) اعلام می‌دارد:

1. برزیل توسط سازمان بهداشت جهانی دام (OIE)، در حد عاری از بیماری جنون گاوی شناخته شده است که به آن ریسک قابل اغماض اطلاق می‌شود.

2. بیماری جنون گاوی در برزیل از بیماری‌های  اخطارکردنی محسوب می‌شود و این کشور طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی دام، دارای سیستم نظارتی اپیدمیولوژیک می‌باشد، که تشخیص زودهنگام بیماری‌های دام‌های مشکوک را میسر می‌سازد.

3. طبق قوانین برزیل متصدی کشتارگاه‌ها و واحدهای تولید فرآورده‌های گوشتی برزیلی موظف به از بین بردن بافت‌هایی که قابلیت انتقال بیماری جنون گاوی را دارند (مغز، مغز استخوان، چشم‌ها، لوزه‌ها و دیستال ایلئوم ــ درازروده) به‌منظور جلوگیری از آلودگی مقاطع گوشت تازه توسط این بافت‌ها می‌باشند.

4. این عملیات توسط کارشناس کنترل کیفیت کارخانه‌ها که قادر به اتخاذ اقدامات صلاحی و پیشگیرانه در صورت تأیید هرگونه انحراف می‌باشند، به‌صورت روزانه کنترل و ثبت می‌شود، علاوه‌برآن، اجرای این عملیات توسط اداره بازرسی دامپزشکی، از طریق نظارت در محل و ارزیابی سوابق، تأیید می‌گردد.

5. از سال 1990 میلادی وزارت کشاورزی، دامپروری و تأمین مواد غذایی برزیل نسبت به جلوگیری از بیماری جنون گاوی و اقدامات نظارتی که به‌طور مداوم براساس اطلاعات علمی و توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی دام بِروزرسانی می‌شوند، اقدام نموده است. این اقدامات، برای سال‌های متمادی جهت جلوگیری از بازیافت و افزایش عوامل ایجادکننده کافی می‌باشد.

لذا با توجه به موارد مذکور، دولت برزیل درخواست اصلاح ضوابط بهداشتی ایران در خصوص حداکثر سن کشتار گاو را می‌نماید تا در نتیجه آن امکان صادرات گاوهای بزرگتر از سی‌ماه به ایران وجود داشته باشد.”

* واکنش سریع سازمان دامپزشکی به نامه برزیل

جالب است که بلافاصله در همان روزی که یادداشت سفارت برزیل به سازمان دامپزشکی ایران ارسال می‌شود، ماکنعلی معاون سازمان دامپزشکی با ارسال نامه‌ای به بهمن عابدی کیاسری مدیرکل دفتر سازمان‌های تخصصی، روابط عمومی و امور بین‌الملل این سازمان با موضوع «اصلاح IHR واردات گوشت منجمد گوساله بدون استخوان از برزیل»  اعلام کرد: “با توجه به بررسی‌های عملی به‌عمل‌آمده توسط دفاتر تخصصی سازمان دامپزشکی کشور (موضوع جلسه کارشناسی مورخ 97/6/12، موضوع نامه شماره 97/40/17894 مورخ 97/3/16 در خصوص اصلاح IHR واردات گوشت منجمد بدون استخوان گوساله از مبدأ کشور برزیل که به‌پیوست می‌باشد) موارد مرتبط با سن و جنس دام کشتاری و زمان بارگیری محموله‌های گوشت گوساله منجمد بدون استخوان به‌شرح زیر اصلاح می‌گردد، مقتضی است اصلاحات مورد نظر به مرجع ذی‌صلاح کشور برزیل نزد سازمان جهانی بهداشت دام و سایر مراجع ذی‌صلاح در کشور برزیل منعکس شود.

1 ــ سن دام‌های کشتاری بر اساس فرمول دندانی، حداکثر 6 دندان تعیین و در این سن هر دو جنس نر و ماده مورد قبول برای کشتار می‌باشد.

2 ــ حداکثر زمان بارگیری محموله‌های گوشت تولیدی از زمان تولید از 60 روز به 90 روز افزایش می‌یابد.

* مجوز مصرف گوشت مسموم به سالمونلا

یکی از شاخص‌های ارزیابی خطر گوشت قرمز باکتری سالمونلا است. «سالمونلا» نوعی باکتری است که می‌تواند در روده حیوان و انسان زندگی و رشد کند و زمینه مسمومیت غذایی را به‌وجود می‌آورد. غذاهای خام با منشأ حیوانی، گوشت، مرغ، شیر و لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی می‌توانند آلوده به باکتری سالمونلا باشند. این باکتری فقط در حرارت بالا از بین می‌رود.

بر اساس ضوابط بهداشتی، محموله‌های گوشت قرمز وارداتی که دارای حد غیرمجاز باکتری سالمونلا تشخیص داده شوند، معدوم نشده و از گمرک ترخیص می‌شوند تا به مصارف صنعتی و تولید فرآورده‌های گوشتی مثل کالباس برسد، این در حالی است که ممکن است بیماری این گوشت‌ها قبل از این‌که به مرحله حرارت‌دهی برسد، در مراحل انتقال و تبدیل منتقل شود.

در پی اقدامات دولت در یک سال گذشته برای تسهیل ضوابط بهداشتی واردات گوشت قرمز، غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل هم با ارسال نامه‌ای به سازمان دامپزشکی کشور درباره واردات به این شکل ابزار نگرانی کرده بود.

تصویر نامه‌هایی که در این گزارش به آنها اشاره شده است نزد خبرگزاری تسنیم محفوظ است و در صورت لزوم در اختیار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار می‌گیرد.

 منبع: تسنیم