بانک مرکزی مطیع بانک‌های خصوصی شده است
بازار ایران – به گزارش بازار ایران به نقل از روابط عمومی برنامه پایش، موضوع وام ازدواج و منابع قرض الحسنه بانک‌های کشور، در برنامه «پایش» 5 شهریورماه بررسی شد.
در همین زمینه هادی سلیمی زاده کارشناس اقتصادی، در برنامه«پایش» با بیان اینکه پروسه وام ازدواج در هر بانک متفاوت است، افزود: اصلی ترین مشکل در گرفتن وام ازدواج مربوط به ضامن است. در قانون می گوید که یک ضامن برای وام ازدواج کافی است، اما بانک ها این موضوع را قبول نمی کنند و دو ضامن یا بیشتر مطالبه می کنند.
*اختصاص بخش زیادی از منابع قرض الحسنه به کارمندان بانک ها
وی با تاکید بر اینکه منابع قرض الحسنه محدود است ولی همین منابع نیز درست استفاده نمی شود، گفت: چند سالی است که بانک ها اجازه ندارند، منابع قرض الحسنه را در به سلیقه خودشان مصرف کنند. ولی با دقت در صورت‌های مالی بانک های بورسی می توان انحراف منابع قرض الحسنه بانک ها را فهمید. به عنوان مثال در بانک صادرات بیشترین وام قرض الحسنه به کارمندان پرداخت شده و 13 درصد از منابع قرض الحسنه نیز مشخص نیست در کجا مصرف شده است. به عبارت دیگر بیش از نصف منابع قرض الحسنه این بانک به غیر از مردم می رسد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: همین مسئله باعث می شود مدت زمان انتظار برای دریافت وام ازدواج افزایش یابد. در بانک ملت نیز وضعیت به همین منوال است. با این تفاوت که محل مصرف 22 درصد از منابع مذکور اطلاعی در دست نیست. در بانک پاسارگاد نیز 220 میلیارد تومان از منابع قرض الحسنه به کارمندان وام داده شده و 27 میلیارد تومان نیز به وام ازدواج اختصاص داده شده است. در بانک پارسیان هم همین وضعیت ادامه دارد.
سلیمی زاده با توضیح مدل های سپرده گیری بانک ها بیان کرد: اگر مبلغ پول های باقی مانده همه حساب های قرض الحسنه و جاری را جمع کنیم به عددی حدود 300 هزار میلیارد تومان خواهیم رسید که شاید بانک ها نیمی از آن را وام نداده اند و مشخص نیست در کجا مصرف شده است.
وی گفت: یکی از کارهای سود ده در کشور تاسیس بانک است. طبق بخشنامه های جدید تاسیس بانک نیاز به 400 میلیاردتومان دارد که البته نیاز نیست همه این پول را داشت و می توان با 100 میلیارد تومان سهامدار یک بانک شد. حتی لازم نیست این 100 میلیارد تومان را داشت و با ارتباطات نا سالم در بانک ها می توان با آورده 20 میلیارد تومانی، مابقی آن را از بانک تسهیلات گرفت.
سلیمی زاده افزود: در حال حاضر خیلی از بانک های کشور زیان ده است و از مرز ورشکستگی نیز عبور کرده اند، اما به علت عدم وجود نظارت هنوز هم به فعالیت های خود ادامه می دهند.
*خلق پول وسیع و بی ضابطه بانک‌ها در ایران
وی ادامه داد: بانک یک ماشین چاپ پول است و در لحظه می تواند پول خلق کنند. در این زمینه نیز چون ضابطه ای وجود ندارد، بانک ها در خلق پول از یکدیگر پیشی می گیرند. البته بانک مرکزی در صورت خلق پول بانک ها از آنها به میزان 33 درصد بهره می گیرد، اما این میزان بهره در برابر سود کسب شده از پول های خلق شده ناچیز است به همین دلیل بانک رو به چاپ پول می آورند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در سایر کشور ها خلق پول بانک ها ضابطه مند است، تاکید کرد: بانک مرکزی کشورهای دیگر برای مصرف پول های خلق شده توسط بانک ها محل خاصی تعیین می کنند به گونه ای حق مصرف در محل های دیگر را ندارد اما در کشور ما اینگونه نیست.
وی در تشریح فعالیت های اقتصادی بانک ها در قالب بنگاه داری نیز افزود: بانک ها اجازه فعالیت اقتصادی مستقیم ندارند.اما بانک ها بانک ها با خلق پول برای سودآوری رو به ساخت پروژه های ساختمانی لوکس می آورند، که خلاف قانون است. در حال حاضر بزرگترین پروژه مال سازی در خاورمیانه متعلق به یکی از بانک های خصوصی است.
* بخشی از منابع قرض الحسنه مردم به شرکت های خود بانک ها وام داده شده است
سلیمی زاده با بیان اینکه بخشی از منابع قرض الحسنه به شرکت های خود بانک ها وام داده شده است، گفت: منابع قرض الحسنه ای که مصارفشان مشخص نیست، اکثرا درشرکت های خود بانک ها مصرف می شود. اکثر بانک ها نیز از این قائده استفاده می کنند.
این کارشناس اقتصادی در این زمینه بانک مرکزی را مقصر ندانست و بیان کرد: بانک مرکزی ناچارا مجبور به پذیرش خلق پول بانک ها شده است. البته بانک های قرض الحسنه قدرت خلق پول ندارند. با این حال بنگاه داری بانک ها باعث شده است که فضای رقابت برای بخش خصوصی تنگ شود که همین مسئله روی فضای کسب و کار موثر است.
وی در زمینه بدهکاران بانکی نیز گفت: خیلی از تسهیلات بی بازگشت بانک ها به شرکت های خود آنها داده شده است به همین دلیل تسهیلات پرداخت نمی شود و معوق می گردد و برای خیلی از وام های کلان نیز ضمانت محکمی گرفته نشده است.
سلیمی زاده افزود: اگر بانکی بخواهد قانونی کار کند، نباید بنگاه داری کند. پول جذب شده نیز باید به بخش خصوصی و تولیدکنندگان تزریق شود و در قالب وام های قرض الحسنه به مردم وام داده شود.
این کارشناس اقتصادی در خصوص علت نظارت کم بانک مرکزی بر بانک ها، نیز بیان کرد: اکثر مدیران کل بانک مرکزی در دوره های مختلف خود رئیس بانک یا از مسئولان سابق بانک ها بوده اند. به همین دلیل قوانین بانکی جوری تنظیم شده است که منافع بانک ها را تامین نماید. وضعیت اسفناک تورم در کشور به همین دلیل رهاشدگی بانک ها و تعارض منافع سیاستگذار است.
وی در پایان افزود: در حال حاضر بانک مرکزی غلام حلقه به گوش بانک های خصوصی شده است. سیستم بانکداری ما در حال حاضر به شدت با اشکال رو به رو است. بنابراین نظارت بانک مرکزی بر بانک ها تاکنون اثر نداشته است و این موضوع باید اصلاح گردد.
در بخش پایانی این برنامه هم جوان موفق مردادماه معرفی شد.
«پایش» به تهیه‌کنندگی الهام پیرهادی و سردبیری محمد عنبری کاری از گروه دانش و اقتصاد شبکه یک سیما است که یک شنبه ها و سه شنبه ها، ساعت 19:45 با اجرای محمد دلاوری به‌طور زنده پخش خواهد شد.
