می‌توان در خانه، بیت‌کوین استخراج کرد؟
بازار ایران – هیأت وزیران اخیرا مصوبه‌ای را گذراندند که فعالان حوزه استخراج رمزارز مدت‌ها در انتظارش بودند؛ به رسمیت شناختن استخراج پول‌های دیجیتال یا آنطور که در این متن آمده، «فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده». منظور پول‌های دیجیتال مثل بیت‌کوین است که به‌خصوص در چند وقت اخیر قاچاق دستگاه‌های ماینر چینی و دست‌دوم به کشور یا استفاده غیرمجاز از شبکه برق کشور و به‌خصوص برق رایگان برای این امر، باعث انتقادهای فراوانی شده بود. علی ربیعی، سخنگوی دولت برای اولین‌بار این موضوع را رسانه‌ای کرد و بعدها منابع خبری دیگر، متن نهایی که چشم به راه امضای رئیس‌جمهور است را منتشر کردند. در این متن، استخراج پول دیجیتال به‌رسمیت شناخته شده و می‌تواند وضعیت فعلی ماینینگ را بهبود بخشد. اما در عین حال، برخی فعالان این حوزه اعتقاد دارند این متن نقاط ضعفی برای اصلاح دارد که کار را برای ایجاد رانت و غیرمنصفانه شدن فضای ماینینگ باز می‌کند. همشهری در این گزارش با فعالان حوزه استخراج رمزارز گفت‌وگو کرده تا نقاط ضعف و قوت این مصوبه را بازگو کنند.
حل مشکل قاچاق ماینر
یکی از چالش‌های بزرگ، قاچاق غیرقانونی پردازنده‌های دست‌دوم و عمدتا چینی بود. این دستگاه‌ها نسبت به نمونه‌های جدیدتر برق زیادی مصرف می‌کردند اما برای بخشی از ماینرها که از برق رایگان و ارزان استفاده می‌کردند، چنین دستگاه‌هایی توجیه اقتصادی داشت. بخشی دیگر از فعالان بازار نیز مجبور بودند از چنین دستگاه‌هایی استفاده کنند. سعید خوشبخت، فعال حوزه رمزارز به همشهری می‌گوید: «با رسمی شدن استخراج، طبعا باید دستگاه‌هایی که این کار را انجام می‌دهند نیز به رسمیت شناخته شوند و ورودشان به کشور به‌صورت رسمی آزاد شود چون نمی‌توان چیزی را رسمی دانست اما زیرساخت‌هایی که برای انجام آن فرایند استفاده می‌شود را غیررسمی نامید.»
کمک به ایجاد رانت و نقض بی‌طرفی
براساس این مصوبه قرار شده، تعرفه برق فعالان این عرضه با قیمت متوسط برق صادراتی که توسط وزارت نیرو اعلام می‌شود، تعیین و اعلام شود. در عین حال، کسانی که چنین فعالیتی می‌کنند، باید مجوزی را بگیرند که وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان‌های مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی صادر کرده‌اند. صرافی‌هایی که قرار است در این زمینه (برای مواردی مثل تبدیل بیت‌کوین به یک پول فیزیکی) فعال شوند هم باید مجوز بگیرند. همین مجوز دادن‌ها و تعرفه‌های غیرعادی به گفته فعالان ماینینگ می‌تواند به ضرر اقتصاد کشور باشد. سعید خوشبخت، فعال استارتاپی می‌گوید: «در چنین فضایی چون تعرفه برق صادراتی و صنعتی تفاوت فاحشی دارد، ماینر می‌تواند برق صنعتی را از یک کارخانه بلااستفاده اجاره کند یا به‌صورت‌های دیگری از برق ارزان‌تر استفاده کرده و سیستم دولتی را دور بزند.» در عین حال، سهیل نیکزاد، فعال حوزه ارزهای دیجیتال می‌گوید: «ما همیشه این را تجربه کرده‌ایم که صدور مجوز ایجاد رانت کرده است. به‌جای این، باید یک‌سری ویژگی برای حضور در این عرصه تعریف و بر آنچه اتفاق می‌افتد، نظارت درستی اعمال کرد. در این سیستم فعلی اما خرید و فروش مجوز باب می‌شود و تجربه می‌گوید، نظارت نیز چندان قوی نخواهد بود.» او درعین‌حال، به بخشی از نهادهای ناظر بر این امر خرده گرفته و می‌گوید: «رگولاتور این حوزه شورای‌عالی مبارزه با پولشویی است که به‌خاطر نوع ساختارش نمی‌تواند نسبت به بیت‌کوین و هر پول دیجیتال دیگری نگاه بی‌طرف داشته باشد. ساختار بیت‌کوین طوری چیده شده که وابسته به هیچ سیستم دولتی، بانک مرکزی و… نباشد. در عین حال، نظارت در این حوزه به سیستمی سپرده شده که دولتی است. با این حساب، یک سیستم غیربی‌طرف قرار است داوری و رگولاتوری را انجام بدهد که به‌نظر من اتفاق خوبی نیست.»
می‌توان در خانه، بیت‌کوین استخراج کرد؟
با داغ شدن بحث استخراج ارزهای دیجیتال خیلی‌ها سؤال‌های مختلفی در این رابطه دارند. استخراج بیت‌کوین با کمک پردازنده‌های رایانه‌ای رخ می‌دهد. در این فرایند، هر پردازنده باید معادله خاصی را حل کرده و در ازای پیدا کردن پاسخ، مقدار مشخصی بیت‌کوین جایزه می‌گیرد. برخی افراد ادعا کرده‌اند، اگر صرفا «پردازنده» برای ماینینگ کافی است، چرا نمی‌توان با رایانه‌های خانگی این کار را انجام داد و به سود رسید؟ سهیل نیکزاد، بیت‌کوینر دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «فرض کنید قوی‌ترین دستگاه خانگی بازار را – فارغ از اینکه قیمتش چقدر باشد – صبح تا شب برای ماینینگ روشن بگذارید و پردازنده‌اش را به‌کار بگیرید. این سیستم هرقدر هم قوی و سریع باشد، از ساده‌ترین دستگاه موجود در بازار یک میلیون بار ضعیف‌تر است؛ یعنی هر دستگاه رایانه خانگی باید یک میلیون ساعت کار کند تا به‌اندازه یک ساعت کار ساده‌ترین دستگاه ماینر پول دیجیتال برداشت کند. دلیلش این است که، پردازنده‌های 2 دستگاه برای انجام کارهای خاصی ساخته شده‌اند. همانطور که پردازنده رایانه نمی‌تواند کار بهینه‌ای برای استخراج بیت‌کوین انجام دهد، پردازنده ماینر هم هنگام انجام کارهای کامپیوتری از کار می‌افتد.» در عین حال، استفاده از تعداد کم ماینر نیز با توجه به هزینه‌های سربار و… چندان اقتصادی به‌نظر نمی‌رسد. سهیل نیکزاد می‌گوید: «هریک دستگاه ماینر ساده خانگی ماهانه 300 تا 400هزار تومان هزینه برق خواهد داشت و یک میلیون تومان آن در آمد (نه سود خالص) خواهد بود. در بهترین حالت، سود از ماه چهارم برمی‌گردد اما با توجه به سختی شبکه (که کار بیشتری از پردازنده می‌کشد) ممکن است این سوددهی تا یک سال و نیم بعد نیز طول بکشد. درنهایت، این دستگاه‌ها نیز مستهلک می‌شوند و امکان فعالیت‌شان وجود ندارد.»
منبع: همشهری
