چرا ویروس‌های غیرفعال در بدن فضانوردان بیدار می‌شوند؟
موبنا – بدون تردید مجموعه گسترده‌ای از چالش های تکنولوژیک برای سفر انسان به کره مریخ و زندگی در دیگر سیارات وجود دارد. ولی دانشمندان با تحقیقات جدید به این مسئله اشاره کردند که برخی چالش‌های سلامت و درمان از جمله عواملی محسوب می‌شوند که فضانوردان را در مسافرت‌های طولانی فضایی دچار دردسر می‌کنند و در مطالعه اخیر مشخص شده است فضانوردان به صورت عمده به مشکلات مشابه مبتلا می‌شوند. نتایج حاصل از یک مطالعه جدید توسط سازمان فضایی ناسا نشان می‌دهد ویرویس‌های غیرفعال در بدن انسان می‌توانند در طول پروازهای فضایی واکنش نشان دهند و این مسئله باعث شده است پیش از آنکه سفرهای تجاری عموم مردم به فضا آغاز شود، دانشمندان با مشکل سلامتی آنها مواجه شوند و مجبور به حل آن باشند.
«ساتیش کِی. مهتا» از «مرکز فضایی جانسون» که مدیریت این پروژه تحقیقاتی را هم برعهده داشت توضیح داد: «فضانوردان ناسا هفته‌ها یا حتی ماه‌ها را در معرض نیروهای میکرو گرانشی و اشعه‌های کیهانی سپری می‌کنند. مشکلات فیزیکی که در جریان مواجه با این نیروها به وجود می‌آید از جمله عوامل استرس‌زا برای آنها محسوب می‌شود و در کنار آن مسایل دیگر نظیر انزوای اجتماعی، محصور شدن در فضای محدود و تغییرات اساسی در چرخه خواب و بیداری آنها را با مشکل مواجه می‌کند».
تحقیقات قبلی در این زمینه نشان داده بود مسافرت‌های فضایی طولانی مدت می‌تواند در همه موارد خطر ابتلا به سرطان، اختلالات عصبی و آسیب‌های بافتی را برای فضانوردان افزایش دهد و همچنین برخی مشکلات گوارشی برای آنها به وجود آورد. در این زمینه گفته شد سفرهای فضایی می‌تواند آسیب‌های مضر روی سیستم ایمنی بدن برجا بگذارد و بر اساس این فرآیندها دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که مسافرت‌های فضایی می‌تواند ویروس‌های غیرفعال در بدن انسان را مجددا فعال کند.
دکتر مِهتا در این خصوص گفت: «در طول سفرهای فضایی هورمون‌های استرس نظیر کورتیزول و آدرنالین بیشتر ترشح می‌شوند و به صورت مستقیم روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند. با توجه به این مسئله، ما به این نتیجه رسیده‌ایم که سلول‌های ایمنی در بدن فضانوردان، به خصوص آن دسته از سلول‌هایی که به صورت مستقیم با سرکوب کردن یا حذف کردن ویروس‌ها در ارتباط هستند، در طول سفرهای فضایی که بیش از 60 روز به طول می‌انجامد فعالیت خود را از دست می‌دهند».
بررسی‌های جدید بر اساس نمونه‌هایی که از بدن فضانوردان گرفته شده بود، انجام شد و این نمونه‌ها پیش از سفر فضایی، در طول سفر و پس از انجام ماموریت فضایی جمع آوری شد. ویروس «اپستِین-بار» که به صورت اختصاری از آن با نام EBV یاد می‌شود، ویرویس واریسلا-زوستر (VZV)، و ویرویس هرپس-سیمپلکس-1 (HSV-1) در بدن تمام فضانوردان واکنش نشان داده است و این اتفاق در نمونه‌های بزاق و ادرار آنها به وضوح مشخص بوده است. البته در بیشتر موارد مشخص شده است این فضانوردان علایم خاصی را بروز نمی‌دهند، ولی باید توجه داشت که ویروس‌های مذکور عفونی هستند و می‌توانند احتمال بروز اختلالات نامطلوب از جمله مشکلات جدی سلامتی را در طول سفرهای طولانی فضایی به وجود آورند.
به نظر می‌رسد میزان تخلیه ویروسی در نمونه‌های گرفته شده از فضانوردان در طول ماموریت‌های طولانی‌تر ایستگاه بین‌المللی فضایی اختلالات کمی و کیفی را به دنبال داشته است. این مسئله نشان می‌دهد که اختلال در سیستم ایمنی بدن فضانوردان می‌تواند واکنش‌های ویروسی شدی ایجاد کند و به جز افزایش استرس در آنها، مشکلات جدی را در سفرهای فضایی به وجود آورد.
