۲۰ حقیقت جالب در بیستمین سالگرد تولد ایستگاه بین‌المللی فضایی! (+عکس)
موبنا – ایستگاه بین‌المللی فضایی (ISS) که از آن به عنوان بزرگترین مقر حضور انسان در فضا یاد می‌کنند امسال بیست ساله می‌شود. این طور که در تاریخ ثبت شده است، آژانس فضایی فدرال روسیه موسوم به «روسکاسموس» پروژه‌ای را آغاز کرده بود تا به واسطه آن مدل بعدی ایستگاه‌های «میر» و «اسکای‌لب» را در تاریخ ۲۰ نامبر ۱۹۹۸ راه‌اندازی کند و این اتفاق مقارن با زمانی بود که ماژول «زاریا» خود را از سکوی پرتاب خود در قزقستان به فضا فرستاد.
دو هفته پس از این اتفاق سازمان فضایی ناسا پروژه اختصاصی خود را عملیاتی کرد و این پروژه «یونیتی» نام گرفته بود. سرانجام قطعات ساخته شده در روسیه که کمی زودتر در مدار خود قرا گرفته بودند به قطعاتی که ناسا به فضا فرستاد در مدار زمین متصل شدند و این اتفاق نتیجه ۱۳ سال ساخت قطعاتی بود تا در نهایت به عنوان رضدخانه، آزمایشگاه فضایی و ایستگاهی برای حضور انسان در فضا و انجام تحقیقات پیشرفته مورد استفاده قرار گیرد.
ایستگاه بین‌المللی فضایی (ISS) همچنین یک همکاری بزرگ بین ایالات متحده و روسیه بعد از جنگ سرد بود که باعث شده بود برای چندین دهه به مشکلات خود پایان دهند. بین آمریکا و روسیه برای دهه‌های طولانی در زمینه هسته‌ای تنش‌های اساسی وجود داشت و در دهه ۱۹۶۰ میلادی این با آغاز نبرد بزرگ برای تصاحب فضا این تنش‌ها بیشتر شد.
تولد بیست سالگی این پروژه فوق العاده بزرگ در حالی صورت می‌گیرد که ناسا پیش‌بینی کرده است ایستگاه بین‌المللی فضایی با ساختار کنونی دستکم ۱۰ سال دیگر به حیات خود ادامه دهد و هم اکنون که جشن تولد برگزار می‌شود، ناسا ۲۰ حقیقت در مورد ایستگاه بین‌المللی فضایی را منتشر کرده است که بی‌تردید از بیشتر آنها بی‌خبر بوده‌اید.
کشورهای دخیل
در جریان ساخت قطعات، پرتاب آنها به فضا و راه‌اندازی ایستگاه بین‌المللی فضایی ۱۶ کشور با یکدیگر همکاری داشتند. علاوه بر آمریکا و روسیه کشورهای دیگر از جمله بلژیک، برزیل، کانادا، دانمارک فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد، سوئیس و بریتانیا نیز فعالیت‌هایی را به انجام رساند.
پروازهای فضایی
حدود ۱۳۶ پرواز فضایی به کمک هفت فضاپیمای مختلف انجام شد تا قطعات متفاوتی که برای ایستگاه بین‌المللی آماده شده است در اختیار مهندسان قرار گیرد. این ماژول‌های بسیار بزرگ از طریق ۴۲ پرواز اختصاصی مخصوص مونتاژ صورت گرفت که بر اساس آن ۳۷ پرواز توسط شاتل‌های آمریکا و ۵ پرواز توسط راکت‌های پروتن و سایوز روسیه به انجام رسید.
اندازه ایستگاه
نتیجه تلاش‌های ۱۳ ساله و تلاش‌های گسترده باعث شد تا انسان بتواند بزرگترین سازه خود را در فضا مستقر کند. این سازه سرانجام با طولی معادل ۳۵۷ فوت معادل ۱۰۸.۸ متر طول راه‌اندازی شد که از این نظر آن را معادل یک زمین فوتبال آمریکایی می‌دانند.
وزن ایستگاه
ایستگاه بین‌المللی فضایی پس از آنکه همه قطعات خود را در اختیار گرفت تا بتواند به صورت عملیاتی مورد استفاده قرار گیرد در مجموع ۴۱۹ هزار و ۷۲۵ کیلوگرم وزن داشت که البته این عدد به همراه وزن فضاپیماها محاسبه شده بود. ایستگاه بین‌المللی فضایی به گونه‌ای ساخته شده است که در هر آن می‌تواند به صورت همزمان شش فضاپیما را در خود جا دهد.
هزینه ایستگاه
باید توجه داشت که ساخت چنین سازه بزرگ فضایی هزینه بسیار زیادی را هم در پی داشته است. از ایستگاه بین‌المللی فضایی به عنوان پرهزینه‌ترین پروژه واحد که در طول تاریخ به انجام رسیده است یاد می‌کنند. این پروژه در نهایت با هزینه‌ای بالغ بر ۹۳.۴ میلیارد پوند به انجام رسید.
چشم‌انداز در آسمان شب
انسان‌های روی کره زمین هنگام شب اجرام آسمانی مختلف را مشاهده می‌کنند. ولی بد نیست بدانید از دید ما انسان‌ها روی کره زمین، ایستگاه بین‌المللی فضایی سومین شیئ آسمانی بزرگ در آسمان شب است و پس از ماه و سیاره زهره، از آن به عنوان سومین جرم آسمانی بزرگ یاد می‌کنند که انسان به هنگام شب می‌تواند آن را مشاهده کند.
سرعت ایستگاه
بدیهی است که ایستگاه بین‌المللی فضایی پس از استقرار در مدار زمین با سرعت مشخص حرکت می‌کند. بد نیست بدانید این سازه با عظمت خود با سرعت ۴.۷۹۱ مایل بر ثانیه معادل ۷.۷۱۰ کیلومتر بر ثانیه در حال حرکت است و سرعت مذکور به قدری زیاد است که با چنین سرعتی می‌توان در طول یک شبانه روز به کره ماه سفر کرد و برگشت.
چرخش ایستگاه
ایستگاه بین‌المللی فضایی با این سرعت می‌تواند هر ۹۰ دقیقه یک بار به دور کره زمین بچرخد و بر این اساس گفته می‌شود که این سازه فلزی بزرگ در طول هر ۲۴ ساعت ۱۶ بار دور کره زمین چرخش کامل انجام می‌دهد. این مسئله به آن معنی خواهد بود که ساکنان ایستگاه بین‌المللی فضایی در طول هر ۲۴ ساعت ۱۶ بار طلوع وغروب خورشید را مشاهده می‌کنند. زمانی که ایستگاه بین‌المللی فضایی در مدار خود چرخش کامل را انجام می‌دهد از بالای سر ۹۰ درصد ساکنان کره زمین عبور می‌کند.
اقامتگاه فضایی
از ایستگاه بین‌المللی فضایی به عنوا نیک اقامتگاه فضایی بزرگ یاد می‌کنند. این سازه بیش از یک خانه شش خوابه فضا دارد و برای آن شش بخش مجزای اقامتی، یک باشگاه ورزشی و یک پنجره شیشه‌ای ۳۶۰ درجه در نظر گرفته شده است و البته با همه این توضیحات، این مرکز فقط دو سرویس بهداشتی و دو حمام دارد. در ایستگاه بین‌المللی فضایی هیچ گونه صندلی وجود ندارد و فضانوردان برای آنکه کنسروها و غذاهای خشک شده مخصوص خود را در سه وعده روزانه مصرف کنند، می‌بایست در فضایی با گرانش صفر معلق بمانند. اتمسفر موجود در فضا به گونه‌ای است که فضانوردان به صورت دایم «بوی نوعی فلز یونیزه شده» را استشمام می‌کنند.
مسافران ایستگاه
تاکنون ۲۳۰ نفر از ۱۸ کشور جهان به ایستگاه بین‌المللی فضایی سفر کرده‌اند و این مرکز از نوامبر ۲۰۰۰ تا امروز همواره پر از انسان بوده است و هرگز به صورت کامل خالی نشده است.
طولانی‌ترین اقامت در ایستگاه
یکی از فضانوردان مشهور ناسا به نام «پِگی ویتسون» رکورد طولانی‌ترین حضور در ایستگاه بین‌المللی فضایی را به خود اختصاص داد. او در تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۱۷ به مدت ۶۶۵ روز متوالی در ایستگاه بین‌المللی فضایی کار کرد و فردای آن روز به سلامت به کره زمین برگشت.
قدم زدن‌های فضایی
از سال ۱۹۹۸ میلادی تاکنون فضانوردان پیاده روی‌های فضایی در فضای خارج از ایستگاه را هم تجربه کرده‌اند و تاکنون ۲۰۵ پیاده روی فضایی در محدوده ایستگاه بین‌المللی فضایی به ثبت رسیده است. البته این پیاده روی‌ها به منظور تفریح و سرگرمی نبوده است و در هر یک از آنها فضانوردان مجبور بودند در زمینه ساخت، نگهداری و تعمیرات ایستگاه اقداماتی را انجام دهند.
ورزش روزانه در ایستگاه
تمام بخش‌های مختلف زندگی که فضانوردان باید در ایستگاه بین‌المللی فضایی تجربه کنند از قبل محاسبه شده است. خدمه ایستگاه بین‌المللی فضایی می‌بایست به صورت مرتب روزانه دو ساعت در باشگاه مربوطه ورزش کنند تا مقاومت استخوان‌بندی آنها حفظ شود و شرایط مختلف بتوانند سلامت بدن خود را حفظ کنند.
غذا خوردن در فضا
چهار فضاپیمای مخصوص حمل بار که به صورت اختصاصی در این زمینه ساخته شده‌اند، وظیفه انتقال آذوقه و تجهیزات مورد نیاز به خدمه ایستگاه بین‌المللی فضایی را برعهده دارند. این چهار فضاپیمای باربری با نام‌های زیر شناخته می‌شوند: سیگنوس وابسته به شرکت اوربیتال اِی‌تی‌کِی، دراگون وابسته به شرکت اِسپیس‌ایکس، اچ‌تی‌وی وابسته به شرکت جاکسا، و راشَن پراگرِس.
تصفیه آب در فضا
سازمان فضایی ناسا برای تامین آب مورد نیاز فضانوردان در ایستگاه دستگاه مخصوصی را با نام «سیستم بازیابی آب» در این مرکز مستقر کرده است که وابستگی فضانوردان به فضاپیماهای باری برای تامین آب آشامیدنی را تا ۶۵ درصد کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید که در ایستگاه بین‌المللی فضایی حتی ادرار هم تصفیه می‌شود و مجدد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نفس کشیدن در ایستگاه
اکسیژن مورد نیاز برای تنفس در فضای داخلی ایستگاه بین‌المللی فضایی توسط فرآیندی موسوم به الکترولیز تامین می‌شود. فرآیند مذکور به این صورت است که جریان ذخیره شده توسط پنل‌های خورشیدی ایستگاه برای تجزیه ملکول‌های آب به هیدروژن و اکسیژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حجم داخلی ایستگاه
حجم فشار داخلی ایستگاه بین‌المللی داخلی ۳۲ هزار و ۳۳۳ فوت مکعب معادل ۹۱۵۵۶۸.۶ لیتر است که از این نظر می‌توان آن را معادل حجم داخلی هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۴۷ دانست.
حسگرهای هوشمند ایستگاه
نرم‌افزار پیشرفته‌ای که برای ایستگاه بین‌المللی فضایی طراحی شده است ۳۵۰ حسگر متصل شده به آن را به صورت دایم بررسی می‌کند تا سلامت و ایمنی سرنشینان در همه لحظات مانیتور شود. در این میان ایستگاه بین‌المللی فضایی ۵۰ دستگاه رایانه پیشرفته و بیش از هشت مایل معادل ۱۲.۸۷ کیلومتر کابل را در خود جا داده است و این کابل‌ها به قدری است که می‌تواند فضای داخل پارک مرکزی شهر نیویورک را پر کند.
پخش موسیقی در فضا
برای نخستین بار در تاریخ، ایستگاه بین‌المللی فضایی در ماه مه از سال ۲۰۱۳ میلادی یک موزیک ویدیو را در خارج از جو کره زمین پخش کرد. آن زمان فرمانده «کریس هَدفیلد» که پیشتر مدیریت ایستگاه بین‌المللی فضایی را برعهده داشت با خواندن و نواختن گیتار موزیک ویدیوی فضایی و شگفت انگیزی را درست کرده بود آن رادر فضا پخش کرد.
تولید بیست سالگی
ایستگاه بین المللی فضایی در آستانه تولد بیست سالگی خود قرار است یک دستگاه هوشمند جدید موسوم به «ریفابریکاتور» را در اختیار بگیرد. این دستگاه بازیافت کننده دوگانه که در اصل یک چاپگر سه‌بعدی هم محسوب می‌شود به گونه‌ای ساخته شده است که می‌تواند پلاستیک‌های مازاد و اضافی در ایستگاه بین‌المللی فضایی را ذوب کند و از آنها ابزارها و محصولات جدید بسازد.
