درختی که ساقه آن از فلزات سنگین تشکیل شده است! (+عکس)
موبنا – زمین‌های حاوی فلزات سنگین از جمله نیکِل و روی به گونه‌ای هستند که امکان رشد گیاهان در آنها به حداقل می‌رسد. با این وجود یک گروه گیاهان موسوم به «هایپرآکومولاتورز» یا گیاهان حاوی درصد بالای باکتری به گونه‌ای تکامل یافته‌اند که فلزات سمی را می‌توانند وارد ساقه‌ها، برگ‌ها و حتی دانه‌های خود کنند.
محققان هم اکنون مطالعات گسترده‌ای را روی یک درخت کمیاب به نام «پیکاندرا آکومیناتا» انجام دادند که فقط در جزیره «کالِدونیا» در مناطق جنوبی پسیفیک می‌روید. این محققان معتقدند که درخت مذکور در بدن خود از فلز نیکل استفاده می‌کند تا از حمله حشرات جلوگیری کند.
لاتکس موجود در ساقه این درخت رنگ غیرمعمول آبی-سبز دارد و بررسی‌های دقیق نشان داده است که ۲۵ درصد از مواد تشکیل دهنده لاتکس در این درخت را فلز نیکِل تشکیل می‌دهد. دکتر «آنتونی وان‌درینت» یکی از محققان دانشگاه کوئینزلند که مدیریت این تحقیق را هم برعهده داشت توضیح داد: «پیکاندرا آکومیناتا یک درخت بزرگ و تنومند است که ارتفاع آن به ۲۰ متر می‌رسد و در جنگل‌های بارانی می‌روید. این درخت فقط در جنگل‌های بارانی کالدونیا می‌روید و در هیچ نقطه دیگر زمین یافت نشده است».
او همچنین گفت: «این درخت به عنوان یک موضوع برای آزمایش مورد بسیار چالش برانگیزی است. زیرا این گیاه با سرعت بسیار آهسته رشد می‌کند و چندین دهه طول می‌کشد تا گل و دانه تولید کند. این گیاه در معرض خطر جنگل‌زدایی قرار دارد و فعالیت‌های معدنی و آتش‌سوزی‌های مکرر آن را تهدید می‌کنند».
در دهه ۱۹۷۰ میلادی انسان برای نخستین بار کشف کرد که فلزات سنگین به خصوص نیکل می‌توانند در گیاهان هم وجود داشته باشند و همین مسئله باعث شد تحقیقات روی دیگر گیاهان با درصد بالای باکتری آغاز شود.
در این تحقیقات پیکاندارا و دیگر گیاهان حاوی درصد بالای باکتری توسط دستگاه‌های ویژه در آزمایشگاه تخصصی در هامبورگ آلمان بررسی شدند و محققان به کمک سیستم‌های مجهز به اشعه ایکس اجزای آنها را تحلیل کردند. دکتر «کاترین اسپیِرز» که در این بررسی حضور داشت توضیح داد: «اگر از یک میکروسکوپ معمولی استفاده کنید می‌توانید ساختارهای تشکیل دهنده ساقه این درخت را ببینید. ولی این اتفاق نمی‌تواند به شما نشان دهد که بدنه این درخت از چه جزییاتی تشکیل شده است».
او به همراه همکارانش از یک تکنیک جدید استفاده کرد که امکان می‌دهد نمونه‌های گرفته شده از درخت در جهت‌های مختلف بچرخند و زیر اشعه ایکس اجزای خود را نمایان کنند.
محققان هنوز به درستی متوجه نشده‌اند که چطور ممکن است یک‌چهارم مواد تشکیل دهنده بدنه یک درخت را فلزات سنگین تشکیل دهند و این گیاهان چطور تکامل یافته‌اند تا بتوانند در چنین خاک‌های خشکی مقاوم شوند.