رئیس‌جمهور علیه انحصار تلگرام
موبنا – اگرچه رئیس‌جمهور درباره تلگرام بیشتر سخنان چندپهلو می‌گوید اما حرف راست و دقیق او را باید از زبان دبیر شورای عالی فضای مجازی شنید که از قول روحانی گفت «باید انحصار تلگرام شکسته شود.» گفته می‌شود دولت از ضربه اقتصادی ویرانگر تلگرام در موضوع ارز مجازی و قانون‌ناپذیری تلگرام احساس خطر کرده و در جلسات اخیر دل به بستن این شبکه داده است اما ظاهراً قرار نیست شخص رئیس‌جمهور اقرار صریح به این تصمیم کند، فعلاً به همین مقدار کفایت شده که نباید شبکه‌های اجتماعی در ایران منحصر به تلگرام باشد و این حرف البته منطقی و عقلانی است و یک موضع‌گیری صریح از روحانی علیه تلگرام به حساب می‌آید که به قول فیروزآبادی «یک شبکه راهزن و در حال تبدیل شدن به یک شرکت هرم مجازی است که ۵ میلیارد دلار پول از کشور خارج کرده است.»
روز گذشته ابوالحسن فیروز آبادی، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی وقتی از جلسه‌ای با دکتر حسن روحانی بیرون آمده ماحصل این جلسه را در یک جمله خلاصه کرد و از «دستور رئیس‌جمهور برای خروج از فضای انحصار در پیام‌رسان‌ها» خبر داد؛ بنا به تأکید وی فقط تلگرام در ایران انحصار دارد. این پرسش که چرا رئیس‌جمهور و مجموعه قوه مجریه به این جمع‌بندی رسیده‌اند که باید از فعالیت تلگرام در ایران انحصارزدایی کرد، ظاهراً پاسخ‌های متفاوتی دارد. مخاطرات جدی اقتصادی این پیام‌رسان در کنار قانون‌ناپذیری آن احتمالاً رئیس‌جمهور را به این نتیجه رسانده که تلگرام نباید در ایران منحصراً و بی‌هیچ قید و شرطی فعالیت داشته باشد. دولت همواره نشان داده و لااقل در حرف بیان کرده که به مباحث اقتصادی و نیز قانونمندی حساس است و احتمالاً بنا بر همین موارد مجموعه قوای اجرایی به جمع‌بندی رسیده‌اند که تلگرام دیگر نباید مانند وضعیت فعلی یک تنه اقتصاد، قانون و امنیت اجتماعی ایرانیان را به مخاطره بیندازد.
هر جا پای انحصار به میان بیاید به دلیل حذف امکان انتخاب فساد هم شکل می‌گیرد و چالش‌ها فرصت عرض‌اندام پیدا می‌کنند. در حوزه پیام‌رسان‌ها هم مدت‌هاست پیام‌رسان تلگرام انحصار پیدا کرده است و حالا رئیس‌جمهور عزمش را جزم کرده تا این انحصار را بشکند. دلایل این تصمیم روحانی هم پیرامون مخاطراتی می‌چرخد که این پیام‌رسان در حوزه امنیت اقتصادی و اجتماعی برای ما به همراه داشته است و حالا با عرضه ارز دیجیتال از سوی این شبکه پیام‌رسان این مخاطرات به شکلی جدی‌تر مطرح می‌شود؛ ارزی که در دنیا به‌عنوان ارز پولشویی شناخته می‌شود و با ورود آن به بازار ارزی کشور می‌تواند اقتصاد تازه بنیادی همچون اقتصادی ایران را متلاطم کند و هر آنچه دولت برای خروج از بحران اقتصادی رشته کرده را پنبه کند و ضرر و زیان‌های جبران‌ناپذیری را به افرادی که ممکن است به بازار خرید و فروش آن وارد شود تحمیل کند؛ درست شبیه اتفاقی که برای سرمایه‌گذاران بیت‌کویین افتاد. از سوی دیگر در بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده چرا تلگرام تمام خدماتش را رایگان در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد؛ آنطور که رئیس سازمان پدافند غیرعامل می‌گوید تلگرام برای درآمدزایی اطلاعات به دست آمده از ایران را در فضای مجازی به اسرائیل و امریکا می‌فروشد. در عوض انحصار‌شکنی و باز شدن مجال برای فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی که هم فضای کسب و کار را رونق می‌دهد و هم امکانات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد؛ امکاناتی که در سایه انحصار دیده نمی‌شود. همه اینها دلایلی است که دولت را بر آن داشته تا برای شکستن انحصار این پیام‌رسان وارد میدان شود و شخص رئیس‌جمهور هم سکاندار انحصار‌شکنی پیام‌رسان‌ها شود.
تضعیف پول ملی روش تلگرام
به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی تلگرام در هیچ کشوری به جز ایران پیام‌رسان غالب نیست. وی افزود: تلگرام به صورت رسمی اعلام کرد به‌عنوان یک سکوی اقتصادی استفاده خواهد شد و روش تلگرام تضعیف پول ملی ایران است.
با تولید پول در تلگرام چیزی در کشور خلق نخواهد شد، دبیر شورای عالی فضای مجازی در این‌باره توضیح داد: هر میزان پول تلگرام در کشور مصرف شود معادل آن پول از کشور خارج خواهد شد. تلگرام در حال تبدیل شدن به شرکت هرمی مجازی است و نمی‌توانیم اجازه دهیم چنین پولی به کشور وارد شود. وی تأکید کرد: تلگرام ۵۰ میلیارد دلار ارز را از کشور خارج کرد و به این نتیجه رسیده‌ایم که باید پیام‌رسان بومی داشته باشیم. فیروزآبادی درباره پیام‌رسان بومی گفت: پیام‌رسان بومی سکوی اقتصادی و چند‌منظوره است. این تکنولوژی‌ها باید حمایت شود. به تعبیر وی تلگرام راهزن است. دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: چرا از بخش خصوصی ایران دعوت نکرده است که در بخش پول مجازی شرکت کند؟ به گفته وی تلگرام هیچ وقت حاضر نشد در کشور نمایندگی بزند. هیچ وقت حاضر نشد با بخش خصوصی کار کند و دشمن بخش خصوصی است، در‌حالی‌که گوگل روزی یک میلیارد تومان از بازار ایران تبلیغات می‌گیرد.
فیروزآبادی با تأکید بر اینکه اقتصاد بزرگی روی تلگرام شکل نگرفته، تصریح کرد: دقت خواهیم کرد کسانی که کسب و کار مکمل آنها روی تلگرام است، کمترین ضرر و زیان را داشته باشند.
اتحادیه اروپا علیه ارز دیجیتال
تلگرام پیش از عرضه اولیه ارز دیجیتالی اختصاصی خود با برگزاری دو پیش‌فروش، موفق به جذب سرمایه ۷/۱ میلیارد دلاری شد. ماه فوریه سال ۲۰۱۸ میلادی بود که اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام توانست با پیش‌فروش ارز دیجیتالی اختصاصی خود، پیش از عرضه اولیه توکن (ICO)، ۸۵۰ میلیون دلار سرمایه را جذب کند. بیت‌کویین، ارز دیجیتال دیگری است که پیش از این در دنیا تبادل می‌شد. بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله انگلستان درباره پیشرفت و یکه‌تازی‌های بی‌رویه و بی‌اساس ارزهای دیجیتالی و مجازی همچون بیت‌کویین ابراز نگرانی کرده‌اند. اکثریت کشورهای جهان به‌خصوص اتحادیه اروپا از روند رو‌به‌رشد ارز بیت‌کویین نگرانند. آنها استفاده از بیت‌کویین را همتراز و هم معنی با پولشویی، فرار مالیاتی و تجارت‌های غیرقانونی همچون خرید و فروش اسلحه، مواد‌مخدر و تجهیزات تروریستی می‌دانند. سؤال مهم اینجاست که چرا تلگرام قصد دارد واحد پول دیجیتال خود را راه‌اندازی کند، در‌حالی‌که شبکه‌های اجتماعی بزرگ‌تر مانند فیس‌بوک و توییتر دست به این اقدام نزده‌اند؟
این کار باعث عدم امکان کنترل تراکنش‌های مالی توسط سیستم بانکی خواهد شد و ریسک پولشویی را به شدت افزایش خواهد داد و رفته‌رفته ریال از بین خواهد رفت. هر چند ظاهراً تلگرام به ایرانی‌هایی که ۷۰ درصد کاربرانش را تشکیل می‌دهند ارز دیجیتال نمی‌فروشد، اما دلیل این کار بالا بردن عطش مردم برای استفاده از ارز دیجیتال به طریق غیرقانونی است.
فرار از قانون
تلگرام زیر‌بار قانون نمی‌رود؛ قانون منع خروج اطلاعات از اروپا یک موضوع جهانی است، در حالی که شبکه‌های اجتماعی بزرگی مانند توییتر حاضر شدند در ایران مستقر شوند و داده‌های ایرانیان را در ایران مستقر کنند؛ اما این پیام‌رسان از هرگونه به رسمیت شناختن حفظ داده‌ها در حریم خاکی یک کشور طفره می‌رود. ترزا می، نخست وزیر انگلستان هم تلگرام را خانه تروریست‌ها و تبهکاران توصیف می‌کند، در حالی که شبکه‌های بزرگ اجتماعی رویکرد سختی درباره مطالب خشونت‌آمیز و تروریستی در سایت‌های خود دارند، تلگرام جزو آخرین شبکه‌هایی بود که کانال‌های مربوط به داعش را بست و هم‌اکنون نیز تقاضای ایران را برای بستن کانال‌های آموزش بمب و حمله خشونت‌آمیز را نادیده می‌گیرد، تا حدی که خرید و فروش مواد‌مخدر و… به سادگی و سهولت در تلگرام انجام می‌شود.
مجالی برای پیام‌رسان‌های داخلی
در برابر این پیام‌رسان‌های داخلی با بهره‌گیری از امکان تراکنش بانکی و دیگر زیرساخت‌های مالی و تجاری، بستر مناسب‌تری برای توسعه کسب‌و‌کارهای داخلی است. به خاطر وجود خدمات پرداخت آنلاین داخل شبکه‌های اجتماعی مجموعه‌های تولید‌کننده و توزیع‌کننده مانند پوشاک، لوازم خانگی تقویت می‌شوند و امکان رهگیری سفارشات و نیز اطمینان از پرداخت هزینه محصول در پیام‌رسان‌های داخلی تضمین شده است. همچنین امکان پیگیری عدم پرداخت‌های انجام شده به صورت رسمی و قانونی وجود دارد و به دلیل هماهنگی با قوانین کشور شبکه‌های پیام‌رسان داخل پایداری بیشتر دارند و صاحبان کسب و کار نگران از بین رفتن ارتباط با مشتری نیستند. امکان پرداخت مهم‌ترین مزیت رقابتی پیام‌رسان‌های داخلی است. هم‌اکنون ۳۰ درصد تراکنش‌های مالی چین روی وی‌چت صورت می‌گیرد. از همه اینها گذشته هزینه نقل و انتقال داده در پیام‌رسان‌های داخلی یک سوم پیام‌رسان‌ها و وبگاه‌های خارجی است و بنابراین اگر یک بسته پنج گیگ داده قیمت ۱۲هزارتومان داشته باشد، برای پیام‌رسان داخلی این قیمت برابر ۴ هزار تومان است. به دلیل قرار گرفتن پیام‌رسان‌های داخلی در سرورهای مرکزی، سرعت پاسخ‌دهی این پیام‌رسان‌ها نیز از سرویس‌های خارجی بیشتر است.
اشتغالزایی با شکستن انحصار
بر‌اساس نظر‌سنجی انجام شده از سوی دانشگاه تهران ۸۰درصد کاربران تلگرام از این شبکه برای ارتباطات استفاده می‌کنند. برنامه‌نویسان، کارمندان اداری و دفتری، بخش فروش و تبلیغات و بسیاری از مشاغل دیگر تنها بخش مستقیم اشتغالزایی از فعال شدن پیام‌رسان‌های داخلی است. هم‌اکنون فیس‌بوک بیش از ۱۷هزار کارمند دارد و حدود ۴ هزار نفر هم در توییتر کار می‌کنند. جدا از این فعالان در بخش زیرساخت، تهیه‌کنندگان سرور و انبارش داده، متخصصان امنیت شبکه، بخش بانکی متصل به این پیام‌رسان‌ها، کلاینت‌ها و نرم‌افزارهای واسط مجموعه‌های نرم‌افزاری توسعه خدمات فنی پیام‌رسان از جمله ظرفیت‌هایی است که می‌تواند منجر به ایجاد شغل‌های غیر‌مستقیم شود، اما با انحصار پیام‌رسان‌ها همه این ظرفیت عظیم اقتصادی از بین می‌رود. راه خروج از این همه مخاطره و رسیدن به این همه مزیت‌های اقتصادی و اجتماعی هم یک چیز است، انحصار‌شکنی که رئیس قوه مجریه هم در پی آن است.
منبع: روزنامه جوان | زهرا چیذری