توسعه خدمات بانکی از طریق شبکه‌های اجتماعی
موبنا – در این میان مدیریت با تحلیل کسب‌وکار هوشمند در صنعت بانکداری دربستر IT یکی از موضوعات مهمی است که می‌توان از آن برای پیشبرد اهداف بانکی بهره برد. در توسعه مدل کسب‌وکار بانک‌ها و خلق محصولات و خدمات جدید، بهبود فرآیندهای پشتیبانی از زنجیره ارزش سازمان، غیرقابل‌انکار است. مدیریت داده‌های بزرگ، تکنیک‌های پردازش داده امکان تصمیم‌گیری برای انتخاب محصول مطلوب برای مشتری را با احتمال هزینه شکست کمتر فراهم می‌سازند و بسترساز هوش تجاری بانک خواهند بود. در ادامه قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی و ارتباط با آن با بانکداری الکترونیک را بررسی می‌‌کنیم.
گسترش کاربرد شبکه‌های اجتماعی
فرزاد رمضانی‌راد متخصص فناوری اطلاعات بانکی با اشاره به گسترش کاربرد شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی و نرخ نفوذ بالای استفاده از انواع گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها در بین اقشار مختلف مشتریان بانکی می‌گوید: «موج استفاده از این ابزارها، استراتژی‌های صنعت بانکداری را به سمت‌وسوی طراحی و ارائه سرویس‌های نوین بر بستر ابزارهای جدید ارتباطی سوق داده است» وی می‌افزاید: «در سال‌های اخیر به‌خوبی می‌توان آثار این تغییر رویکرد را در صنعت بانکی کشورمان نیز شاهد بود. به‌منظور هم‌راستایی با تغییرات پیش رودر نظام بانکی و پوشش نیازمندی‌های مشتریانی که امروز دریافت سرویس‌های نوین الکترونیکی را نه یک خدمت ارزش‌افزوده، بلکه یک ضرورت می‌بینند، نقش فناوری اطلاعات به‌عنوان زیرساخت توسعه محصولات جدید و کمک به فرآیند توسعه محصول است. به اعتقاد رمضانی‌راد فناوری اطلاعات بخشی از سیستم‌های اطلاعاتی است، درحالی‌که سیستم‌های اطلاعاتی مبحثی جامع شامل مباحث مدیریتی، نیروی انسانی، زیرساخت‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و شبکه‌ای است. وی ادامه می‌دهد: «استقرار نظام‌های اطلاعات شناخت تهدیدها و فرصت‌ها و پیاده‌سازی بهبودها، بهبود فرایند کسب‌وکار و نهایتاً تغییر نگرش سازمان نسبت به کسب‌وکار است.
گرایش به سمت محصولات جدید
نظام اطلاعات تنها سخت‌افزار و نرم‌افزار نیست، بلکه بسته‌ای از تکنولوژی به همراه نگرش‌ها و برنامه‌های راهبردی و عملیاتی است» سرپرست عملیات پشتیبانی و خدمات فنی سامانه اعتباری (ساعی) معتقد است: «توسعه محصول جدید، بخش مهمی از هر تجارت است. محصولات جدید، فرصت‌های رشد و مزیت رقابتی را برای بانک‌ها فراهم می‌کنند. امروزه، بقای بانک‌ها در گرایش به سمت محصولات جدید و به‌کارگیری روش‌هایی برای ایجاد محصولات جدید و موفق است. علاوه بر حفظ رقابت و افزایش بهره‌وری، فرآیند مؤثر توسعه محصول جدید نقش مهمی در ارتباط غیرمستقیم بانک با مشتریان ایفا می‌کند. مدیریت با تحلیل کسب‌وکار هوشمند در سال 2016 تکانی اساسی را تجربه می‌کند.» وی در خصوص الزامات موردنیاز برای تضمین امینت اطلاعات می‌گوید: «در این راستا راهکارهای توسعه محصولات بانکی مبتنی بر فناوری اطلاعات، تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی بانک و بازنگری در معماری اطلاعات سازمانی، توسعه پایگاه جامع اطلاعات مشتریـان و توسعه ابزارهای نوین جهت تعامل بیشتر با مشتری و پایش رفتار مشتری، بومی‌سازی فناوری‌های نوین اطلاعاتی ازجمله رایانش ابری، بازنگری در منابع ایده‌یابی برای توسعـه محصول و توجه بیشتر به نیاز مشتری، استفاده‌ها از ابزارهای علمی توسعه محصول جهت جلوگیری از هزینه‌های ناشی از عرضه ناموفق محصول، تقویت اعتماد مشتریان به محصولات بانکی مبتنی بر فناوری اطلاعات به جهت تضمین امنیت اطلاعات حائز اهمیت است.»
شبکه اجتماعی چیست؟
وقتی صحبت از شبکه‌های اجتماعی به میان می‌آید، یعنی وب‌سایت‌هایی که عمومی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این وب‌سایت‌ها به سایت‌های اجتماعی معروف هستند و همه کم‌وبیش با کارکردهای آن‌ها آشنا هستند. وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مثل یک اجتماع آنلاین از کاربران اینترنت عمل می‌کنند. بیشتر اعضای این اجتماع‌های آنلاین، علایق خود درباره سرگرمی‌ها، دین یا سیاست را به اشتراک می‌گذارند و این موضوع‌ها بستگی به نوع وب‌سایت دارد. به‌محض اینکه شما به یک وب‌سایت شبکه اجتماعی دسترسی پیدا کردید، می‌توانید موجودی اجتماعی‌تر شوید. این اجتماعی‌تر شدن می‌تواند خواندن صفحه پروفایل دیگر اعضای شبکه و حتی برقراری تماس با آن‌ها باشد. پس می‌توانیم شبکه اجتماعی را یک اجتماع آنلاین از کاربران عمومی اینترنت که ساختاری اجتماعی از گروه‌های متصل فردی یا سازمانی است، تعریف کنیم. سایت یا مجموعه سایت‌هایی با امکاناتی که کاربران علاقه‌مندی‌ها، افکار و فعالیت‌های خود را به اشتراک بگذارند. یک شبکه اجتماعی ساختاری اجتماعی بین کاربران و به‌خصوص اشخاص و سازمان‌ها و به‌خصوص بین محیط‌های کسب‌وکار و امثال آن است.
تاریخچه شبکه اجتماعی
موضوع شبکه اجتماعی نخستین بار در سال 1960 در دانشگاه ایلینوی آمریکا مطرح شد. نخستین شبکه‌های اجتماعی به‌صورت شبکه‌های «یوزنت» و همراه با ارائه سرویس‌های خبری بودند. از معروف‌ترین جوامع اولیه آنلاین می‌توان به the well در سال 1985 و the globe و Geocities tripod در سال 1994 اشاره کرد. سال‌های 1995 و 1996 وب‌سایت‌هایی چون classmates.comو sixdegrees.com با ایجاد پروفایل شخصی و امکان نگه‌داشتن فهرستی از دوستان در آن، انقلاب بزرگی به وجود آوردند. Sixdegressنخستین سایت شبکه اجتماعی است که در سال 1997 شروع به کار کرد. سال 2002 سال آغاز تحول عظیم در شکوفایی شبکه اجتماعی و انفجار تجارت در وب‌سایت‌های شبکه اجتماعی مانند اورکات و فیس‌بوک بود. سال 2005 سال ظهور قوانین برای شبکه‌های اجتماعی بود. قوانین مشخصی که برای حفظ اطلاعات شخصی افراد که در اختیار شبکه‌هاست، به‌وجود آمد. در همین سال گسترش روبه رشد جوامع آنلاین با تغییر استراتژی تجاری یاهو و ایجاد سرویسی به نام یاهو 360 صورت گرفت. یکی دو ماه بعد، نیوزکورپ، مای اسپیس را خرید. سپس فعالیت بسیاری از سایت‌های دیگر در کشورهای مختلف و با زبان‌های مختلف ازجمله وب‌سایت کلوب در کشور ایران شروع شد.
شبکه‌های اجتماعی، فرصت‌ها و منافع
شبکه‌های اجتماعی، محل ارائه خدمات جدید در قالب‌های مختلف است. به‌راحتی با وب‌سایت‌های بزرگ دنیا مثل گوگل، یاهو و حتی وب‌سایت‌های تخصصی، لینک داخلی برقرار می‌کنند و از امکانات آن‌ها در وب‌سایت خود استفاده می‌کند. در واقع مزیت اصلی شبکه‌های اجتماعی، یکپارچه‌سازی امکانات سایت‌های مختلف و جمع نمودن همه آن‌ها در یک وب‌سایت است. امکاناتی مانند ایجاد صفحات و پروفایل‌های شخصی و ساخت وبلاگ‌ها؛ جست‌وجوی اینترنتی و اطلاع از اخبار و رویدادها؛ شرکت در فضاهای گفت‌وگو(چت روم‌ها و فروم‌ها) و در اختیار داشتن فضا برای آپلود فایل‌ها.
سایر مزایای شبکه‌های اجتماعی
**منبعی اطلاعاتی: شبکه اجتماعی شما می‌تواند منبعی اطلاعاتی از انواع مطالب باشد. زمانی که یک شبکه اجتماعی در بین عده‌ای ایجاد می‌شود، بلاگرهای مختلفی با داشتن مطالب و ذهنیت متفاوتی باهم دیگر کار می‌کنند. شبکه اجتماعی شما می‌تواند از بلاگ‌های تازه تأسیس حمایت کند و آن وبلاگ تازه تأسیس که چه‌بسا تفکرات زیادی در ذهن داشته باشد را بهتر و سریع‌تر به جامعه مجازی بشناساند.
**انتقال فرهنگ‌ها: این قابلیت که یک جوان بتواند با هم‌سن‌وسال‌های خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار کند، باعث می‌شود تا این شبکه‌ها به مکانی تبدیل شوند که در آن‌ها بتوان فرهنگ و آداب و رسوم کشور خود را به دیگر کشورها معرفی کرده و به اشتراک گذارد.
** تبلیغات آنلاین: شبکه‌های اجتماعی را گونه‌ای از رسانه‌های اجتماعی می‌دانند که امکان دستیابی به نحوه جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری محتوا در اینترنت را فراهم آورده‌اند. شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، یکی از منابع مهم برای کسب درآمد از راه تبلیغات هستند، چراکه اعضای شبکه‌های اجتماعی در صفحات مربوط به خود درباره علایقشان صحبت می‌کنند و این به شرکت‌های تبلیغاتی اجازه می‌دهد که براساس همین علایق برای آن‌ها آگهی بفرستند.
** روابط انسانی با تاروپود مجازی: صدها میلیون نفر از کاربران اینترنت عضو صدها شبکه اجتماعی مختلف هستند و بخشی از فعالیت آنلاین روزانه‌شان در این سایت‌ها می‌گذرد. پس روابط عمومی‌ها در عصر حاضر با استفاده از بینش دیجیتالی می‌توانند خدمات خود را در قالب یک شبکه منسجم و یکپارچه با عنوان شبکه اجتماعی یا توسعه ابزارهای شبکه اجتماعی در وب‌سایت خود ارائه کنند.
** اعتماد و صداقت و رابطه بین مردم: مردم درگذشته استفاده از فضای تعاملی مانند چت را تجربه کردند، اما در این فضا کاربران کمتر شخصیت و هویت خود را به‌درستی اعلام می‌کنند و ازنام و شخصیت‌های مستعار استفاده می‌کنند؛ زیرا اعتماد لازم را به این فضا ندارند. اما با شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و اورکات مردم اعتماد لازم را برای پیدا کردن دوستان قدیمی و استفاده از علم به‌دقت آوردند.
تهدیدها و خطرات
ابزارهای شبکه‌های اجتماعی، نحوه تعامل در زندگی شخصی مردم را تغییر داده‌اند و اکنون در حال تغییر زندگی حرفه‌ای آن‌ها نیز هستند. فرصت‌ها و امتیازات شبکه‌های اجتماعی نباید ما را نسبت به تهدیدات این فضا بی‌توجه کند. همیشه خطراتی در شبکه‌های اجتماعی در کمین کاربران است که از آن جمله می‌توان به ارتباطات ساختگی، امکان سوءاستفاده‌های سیاسی، حذف ایمیل، عدم اطمینان از صحت اطلاعات، تجاوز به حریم شخصی، خطراتی مثل دزدی اطلاعات و انتشار ویروس‌ها اشاره کرد. البته اگر مواظب اطرافیان آنلاین خود و افرادی که با آن‌ها در دنیای مجازی هستید، باشید آنگاه می‌توان این ریسک‌ها را به حداقل رساند.
منبع: ماهنامه تلفن همراه
