آلودگی گرد و غبار عراقی به فلزات سنگین
دو یا سه سالی می‌شود که این میهمان ناخوانده که مرز را پشت سر می‌گذارد و سلامت ساکنان غربی کشور را تهدید می‌کند، خبرساز شده است. به گفته مژگان صوابی اصفهانی، فوق دکترای سم‌شناسی محیط‌زیست از دانشگاه میشیگان آمریکا، «خاک عراق و گرد و غباری که از آن بلند می‌شود به ٣٧ فلز خطرناک آلوده است.
این فلزات عامل بیماری‌های مختلفی ازجمله بیماری‌های عصبی و سرطان هستند و در عراق تولد نوزادانی را که ناهنجاری جسمی و عصبی دارند، افزایش داده است.» در سال‌های اخیر، این خبرها از سوی رسانه‌های مختلفی منتشر شده که نشان از جدی بودن تهدید سلامتی ساکنان این بخش از خاورمیانه با گرد و غباری دارد که میراث جنگ و ناامنی در عراق است.
این ناامنی‌ها اجرای برنامه‌های مقابله با گرد و غبار را هم به تعویق انداخته، آن‌طور که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: «به‌دلیل ناامنی در کشور عراق امکان اجرای طرح‌های مقابله با آلودگی هوا وجود ندارد» و استان‌های غربی و جنوب غربی کشور باید با تهدید سلامتی‌شان با گرد و غبارهای عراقی بسازند. همان‌هایی که حالا به گفته استاد دانشگاه بصره به سرب، نیل و کادیوم آلوده‌اند.
وصال فخری در حاشیه نخستین همایش بین‌المللی گرد و غبار در اهواز، با تاکید بر این‌که طوفان‌های گرد و غبار بیابان‌های بصره آلوده به فلزات سنگین است، گفت: «یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه بصره گرد و غبار ناشی از منطقه شعیبه در جنوب این استان را مورد مطالعه قرار داده است.»
او با اشاره به نمونه‌گیری از گرد و غبار در این منطقه و تحلیل داده‌ها ادامه داد: «در بررسی میزان و کیفیت این پدیده به این نتیجه رسیدیم که گرد و غبار حاوی فلزات سنگین همچون سرب، نیل و کادیوم است.»
به گفته او، برخی مواقع میزان این عناصر از حد استاندارد تجاوز می‌کند و در برخی مواقع نیز کمتر از حد مجاز است.
او با یادآوری این‌که مناطق رمیله و شعیبه از مناطق بیابانی در جنوب بصره است که گرد و غبار ناشی از آنها استان بصره را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، گفت: «در خوزستان حدود ١٠سال است که آثار پدیده گرد و غبار مشاهده می‌شود و علاج آن آغاز شده، اما در عراق بیش از ١٠سال است که این پدیده شروع شده است. طوفان‌های گرد و غبار پس از خشک شدن تالاب‌های عراق روزبه‌روز شدت گرفته است.»
او با بیان این‌که استان بصره از غرب متصل به بیابان‌های خشک و وسیعی است، ادامه داد: «گرد و غبار به یکی از مشکلات اساسی در این منطقه تبدیل شده و بیماری‌های بسیاری را برای ساکنان آن به‌وجود آورده است.»
به گزارش خوز نیوز، براساس این گزارش، خوزستان از اوایل دهه ٨٠ درگیر پدیده گرد و غبار است که این پدیده سال‌به‌سال شدیدتر می‌شود. به گفته کارشناسان، کانون‌های گرد و غبار عراق بیشترین تاثیر را در تولید پدیده ریزگرد در خوزستان دارند. در سال‌های گذشته آلوده بودن گرد و غبارهایی که از عراق نشأت می‌گیرد به فلزات سنگین و عناصر رادیواکتیو بارها مطرح شده است.
طوفان‌های شدید گرد و غبار در بهمن و اسفند پارسال منجر به اعتراضاتی شد که در پی آن کارگروه اضطراری گرد و غبار تشکیل و مصوباتی را ارایه داد. به‌دلیل مشکلات مالی برخی از این مصوبات هنوز عملی نشده است.
پدیده گرد و غبار در ایران تشدید می‌شود
نگرانی‌ها از پدیده‌ای که در سال‌های اخیر، بسیاری از ساکنان غرب و جنوب غربی و جنوب شرقی کشور را راهی مراکز درمانی کرده است، هر روز پررنگ‌تر می‌شود و حالا استاد دانشگاه آکسفورد نسبت به افزایش روند وقوع گرد و غبار در ایران هشدار می‌دهد. نیک میدلتون (Nick Middelton) هم در حاشیه این همایش با این هشدار به ایرانا گفت: «جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی این پدیده باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.»
او ادامه داد: «غرب آسیا منطقه اصلی فعالیت گرد و غبار است و اگرچه وقوع گرد و غبار در برخی سال‌ها کم و بعضی سال‌ها زیاد می‌شود، اما در مجموع گرد و غبار در این منطقه روند افزایشی دارد.»
این جغرافیدان سرشناس انگلیسی با اشاره به انجام تحقیقات در زمینه گرد و غبار در نقاط مختلف دنیا ازجمله ایران، یادآوری کرد: «این مخاطره برای ایران جدی است و باید بیش از الان درباره جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی این پدیده کار شود.»
او ادامه داد: «کشورهای عربی ازجمله سوریه، عراق و عربستان کانون‌های اصلی گرد و غبار هستند که می‌توان در قالب همکاری بین‌المللی برای گرد و غبار برنامه‌ریزی کرد.»