آیا فروشگاه رسمی اپل در تهران گشایش می‌یابد؟
این نخستین بار نیست که فرد یا شرکتی ادعا می‌کند جواز نمایندگی رسمی محصولات اپل در ایران را به دست آورده است. حالا و بعد از رفع تحریم‌ها، دوباره داستان فعالیت رسمی اپل در ایران بر سر زبان‌ها افتاده است. رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران، ابتدای هفته جاری اعلام کرد فردی که مدعی دریافت مجوزهای لازم است بزودی و به صورت رسمی «اپل استور» در ایران را افتتاح خواهد کرد. اتحادیه فناوران در حالی این خبر را اعلام می‌کند که شرکت اپل براساس سیاست‌هایش، هیچ‌گاه افتتاح فروشگاه‌های معروف خود یعنی «اپل استور» را به فرد یا شرکتی واگذار نمی‌کند و همیشه به صورت مستقیم برای راه‌اندازی آن در کشوری وارد عمل می‌شود.
داستان هزار و یک شب نمایندگی
مطرح شدن نمایندگی رسمی شرکت اپل در ایران به سال 92 بازمی‌گردد، زمانی که دولت امریکا در این سال بخشی از تحریم‌های تکنولوژیکی علیه ایران را حذف کرد. بعد از آن، اپل با درج بیانیه‌ای روی سایت خود خبر از خروج نام ایران از بین کشورهایی را داد که تا پیش از این در فهرست کشورهای تحت تحریم این شرکت امریکایی بودند. همین کار کافی بود تا برخی افراد اعلام کنند که نمایندگی رسمی فروش محصولات اپل در ایران را دریافت کرده‌اند. ادعاهایی که با استعلام از شرکت اپل بسرعت تکذیب شد.
مهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه، درگفت‌و گو با یکی از خبرگزاری‌ها خبر از افتتاح اپل استور در ایران توسط یک فرد داده و گفته است: این فرد در حال حاضر فضای بزرگی را در خیابان طالقانی برای ارائه خدمات پس از فروش تهیه کرده است. همچنین اپل استور قرار است در خیابان سهروردی راه‌اندازی شود و انبار دپوی کالایی هم در جاده قم برای آن در نظر گرفته شده است. او در پاسخ به سؤالی در خصوص معرفی این فرد مدعی اعلام کرد که اجازه ندارد نام او را فعلاً رسانه‌ای کند. در مقابل این اظهارات اما غلامحسین کریمی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی، در گفت‌و‌گو با «ایران» خبر حضور نمایندگان رسمی اپل در ایران را تنها یک خبر غیررسمی می‌داند و می‌گوید: «هنوز حضور اپل در ایران حداقل در بخش تلفن همراه و تبلت قطعیت پیدا نکرده و تاکنون سه شرکت اعلام کرده‌اند که در حال تلاش برای گرفتن نمایندگی مستقیم از اپل هستند اما هنوز هیچ‌کدام از این سه شرکت مجوز یا مدرک رسمی برای اثبات ادعای خود به این اتحادیه مخابراتی ارائه نکرده‌اند.» وی با اشاره به مشکلات قانونی، گمرکی و تعرفه‌ای در کشور حضور رسمی شرکت‌های خارجی و مخصوصاً امریکایی در ایران را به این سرعت غیرممکن می‌داند و تأکید می‌کند تا زمانی که یک اتحادیه رایانه‌ای مستقل در رسته‌های مختلف در کشور وجود نداشته باشد و نیمی از بازار تلفن همراه کشور را کالاهای قاچاق پوشش دهند نمی‌توان انتظار داشت شرکتی مانند اپل به این راحتی‌ها وارد بازار ایران شود. به باور وی وجود نهاد‌های تصمیم‌گیر مختلف در این بازار حضور مستقیم شرکت‌های خارجی در کشور را با مشکل روبه رو کرده است.
سیاست اپل برای حضور در کشورها
در حالی رئیس اتحادیه فناوران، نوید افتتاح اپل استور در ایران را می‌دهد، که اپل به صورت رسمی چنین خبری را در سایت خود منتشر نکرده است. همچنین براساس سیاست‌های اپل، این شرکت اپل استورهای خود را به شکل مستقیم در یک کشور افتتاح می‌کند و نه بواسطه یک نماینده.
سیامک‌غنیمی‌فرد، مدیرعامل شرکت نقش و یکی از فعالان قدیمی در زمینه فروش محصولات اپل در کشور، در گفت‌و‌گو با «ایران»، با ابراز تعجب از راه‌اندازی اپل استور در ایران توسط نماینده این شرکت در کشور می‌گوید: «کسانی که چنین ادعاهایی را مطرح می‌کنند گویا نسبت به نوع راه‌اندازی اپل استور در یک کشور ناآگاه هستند. اپل استور متعلق به شرکت اپل است و این شرکت برای راه‌اندازی این فروشگاه مستقیم وارد عمل می‌شود و هیچ‌گاه راه‌اندازی این فروشگاه را به دست یک نماینده نمی‌سپارد. مانند اتفاقی که اخیراً در امارات افتاد و اپل استور در این کشور به صورت رسمی توسط تیم کوک و مدیرعامل این شرکت افتتاح شد.»
وی با تأکید به ترجیح اپل به ورود مستقیم و بدون واسطه به بازار کشورهای مختلف به سیاست‌های حضور غیر مستقیم این شرکت در دیگر کشورها اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در برخی کشورها که اپل به دلایلی امکان حضور مستقیم ندارد نمایندگانی را در این کشورها انتخاب می‌کند که این نمایندگان سطوح مختلف دارند. نخستین سطوح این نمایندگان، توزیع‌کنندگان رسمی اپل هستند که مورد تأیید این شرکتند. دومین سطوح APR) apple premium reseller) یا فروشندگان برتر اپل هستند. این سطح در واقع فروشگاه‌هایی تقریباً شبیه به اپل استور است و در اکثر کشورهای دنیا نیز دیده می‌شود. برعکس اپل استور که مالکیت و راه‌اندازی و مدیریتش با اپل است، مالکیت APRها در اختیار شخص دومی است که مورد تأیید اپل است و این شخص در قرارداد با اپل متعهد شده است دکور فروشگاه را دقیقاً مانند اپل استور تزئین نکند و طبق ضوابط اپل تنها محصولات این شرکت را به فروش برساند.»
به گفته غنیمی‌فرد، سطح سوم نمایندگان اپل در کشورهای دیگر، AAR)authorized apple reseller) یا فروشنده مجاز اپل نام دارد که این فروشگاه‌ها با مجوز رسمی اپل می‌توانند علاوه بر فروش محصولات رایانه‌ای با برند‌های مختلف، محصولات اپل را نیز به فروش برسانند اما این محصولات باید با دکوری مورد تأیید شرکت اپل در قسمتی مجزا در فروشگاه به فروش برسند.
این فعال بازار رایانه تأیید می‌کند که اپل در ایران از طریق هیچ‌کدام از این سطوح نمایندگی، فعالیت نمی‌کند و در حال حاضر بسیاری از فروشندگان ایرانی محصولات این شرکت، امیدوارند با رفع تحریم‌های هسته‌ای در آینده بتوانند در سطح APR، فروشگاه‌های این شرکت را در کشور راه‌اندازی کنند.
مهدی بکائی، یکی دیگر از بازیگران باسابقه فروش و ارائه خدمات محصولات اپل در کشور نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به مشکلات زیرساختی، قاچاق بالای محصولات رایانه‌ای و همچنین تعرفه‌های بالای گمرکی در بخش رایانه و تلفن همراه اعلام می‌کند که این شرایط باعث فرار شرکت‌های رایانه‌ای خارجی از بازار ایران می‌شود. او در این خصوص می‌گوید: «با تعرفه بالایی که در بخش تلفن همراه و رایانه داریم، اگر اپل به صورت رسمی به کشور بیاید محصولات آن با قیمتی دو برابر آنچه در حال حاضر شاهد آن هستیم در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، چرا که اپل مانند دیگر شرکت‌ها وارد یک کشور نمی‌شود. این شرکت فروشگاه را خودش و با نیروی مورد تأیید اپل راه می‌اندازد و این به معنی افزایش هزینه‌ای است که در آخر مصرف‌کننده باید آن را پرداخت کند.»
بکایی در واکنش به راه‌اندازی اپل استور در ایران اعلام می‌کند که داستان این راه‌اندازی نیز مانند فعالیت رسمی نماینده دیگر این شرکت در ایران بود که سال گذشته خبر آن منتشر و بعد هم تکذیب شد. او در پاسخ به این سؤال که چرا شرکت او با این سابقه طولانی در واردات و فروش محصولات اپل به ایران، برای دریافت نمایندگی رسمی از اپل وارد عمل نشده است می‌گوید: «این کار نیاز به منابع سرمایه‌گذاری بالایی دارد که به این راحتی‌ها نمی‌توان آن را تأمین کرد. همچنین اپل با داشتن سرمایه هم براحتی به هر فرد یا شرکتی نمایندگی فروش محصولاتش را ارائه نمی‌کند چرا که سیاست‌های خاص خودش را در این زمینه دنبال می‌کند.»
بکایی ادعاهای بدون سند و مدرک از سوی کسانی که خود را نماینده اپل در ایران می‌دانند برای آینده بازار رایانه کشور خطرناک می‌داند و اعلام می‌کند که چنین ادعاهای غیرشفافی تنها راهی برای گول زدن مردم و ملتهب کردن بازار است.
این فعال بازار رایانه حضور یک شرکت امریکایی را به این سرعت در بازار ایران بعید می‌داند و معتقد است تنها با فراهم شدن زیرساخت‌های قانونی، متعادل کردن تعرفه‌های گمرکی و ثابت در قیمت دلار می‌توان شاهد حضور رسمی شرکت‌های خارجی در بازار رایانه ایران بود.
111/