نان کپک‌زده و قارچ سمی در ادویه خوراکی
محمد هاشمی مدیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو می‌گوید: «سازمان غذا و دارو هر چیزی که آرم و نشان سازمان را داشته باشد، تایید می‌کند. ناظران و بازرسان این سازمان به‌صورت دوره‌ای و سرزده و غیر‌مترقبه به کارخانه‌ها سر می‌زنند و نظارت فنی را انجام می‌دهند. پس توصیه ما این است از ادویه‌هایی استفاده کنید که آرم و مجوز این سازمان را داشته باشد. اگر دل‌تان می‌خواهد از ادویه فله‌ای استفاده کنید دیگر انتخاب با خودتان است. ما متولی فرآورده‌های غذایی و بسته‌بندی شده هستیم و درباره محصولات فله‌ای و باز وزارت کشاورزی باید جوابگو باشد.
پس تا جایی که برای‌تان امکان دارد عقلانی تصمیم بگیرید و محصولی را انتخاب کنید که مجوز بهداشت و سازمان غذا و دارو را داشته باشد. این آرم یعنی اینکه این محصول از هر نظر مورد تایید ماست. دنبال رنگ و بوی تقلبی نروید.» مهندس هاشمی از مردم درخواست مهمی هم دارد: «نقش فرآورده‌های غذایی آلوده در بیماری افراد خیلی مهم است. اگر مورد مشکوکی مشاهده کردید حتما با سازمان غذا و دارو و شماره 1490 در میان بگذارید تا به موضوع رسیدگی شود.»
آفلاتوکسین در گرما نمی‌میرد
اگر فکر می‌کنید ادویه‌های تقلبی را با حرارت دادن می‌توانید بی‌اثر کنید، اشتباه کرده‌اید. متخصصان معتقدند سموم آفلاتوکسین به هیچ عنوان در گرما ازبین نمی‌رود. این سموم در دمای بالا هم زنده می‌ماند و حتی دوز پایین آن رفته‌رفته در بدن می‌تواند باعث سرطان شود. پس اگر به تقلبی بودن ادویه‌ای شک داشتید به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید و به این خیال که حرارت، هر میکروب و باکتری را ازبین می‌برد از آن استفاده نکنید.
بوی ماندگی بهترین راه تشخیص تقلبی‌ها
ادویه‌های تقلبی با بوی ماندگی که دارند تاحدودی قابل شناسایی هستند اما باز هم به دقت و بررسی بیشتری نیاز است. به‌همین دلیل توصیه می‌شود از عطاری‌های معتبر یا بسته‌بندی‌های شناخته شده ادویه بخرید.
زیاده‌روی نکنید
میانه‌روی در هر کاری بهترین است. در خوردن ادویه هم بهتر است حواس‌تان باشد که به‌طور کلی ادویه‌جات نام برده شده نباید بیشتر از 5/1 تا 3گرم بیشتر مصرف شود. البته مصرف زعفران باید کمتر از این میزان هم باشد و بیشتر از یک‌گرم نباید مصرف شود، زیرا ممکن است احتمال خونریزی را افزایش دهد. بیماران قلبی هم حتما برای خوردن زعفران باید با پزشک خود مشورت کنند.دکتر سیدضیاء‌الدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، معتقد است:برخی کپک‌ها در موادغذایی به‌خصوص نان خشک‌ها ممکن است از نوع کپک‌های سمی باشند که تولید‌کننده آفلاتوکسین هستند. آفلاتوکسین جزء سم‌های بسیار خطرناک و سرطان‌زاست. حتی دوز پایین این سم می‌تواند به‌تدریج باعث بروز سرطان‌های کبدی شود و دوز بالای آن کشنده است.
این آفلاتوکسین مقاوم و ماندنی
یکی از میکروب‌هایی که در ادویه‌جات تقلبی مشاهده شده است آفلاتوکسین است. آفلاتوکسین خودش یکی از عوامل سرطان‌زاست و ماندگاری زیادی دارد. به‌عنوان مثال می‌توان گفت نان‌هایی که از شیرگاو تهیه می‌شوند، اگر شیرگاو آغشته به میکروب آفلاتوکسین باشد، حتی بعد از پاستوریزه شدن و تهیه نان، این میکروب ازبین نمی‌رود و تاثیر منفی خود را بر بدن خواهد گذاشت. با این حال آفلاتوکسین یکی از سرطان‌زا‌ترین موادی است که ممکن است از هر طریقی وارد بدن شود.
آفلاتوکسین ممکن است در بسیاری از موادغذایی وجود داشته باشد. غلات، دانه‌های روغنی، ادویه‌جات، ذرت، مغزهای زمینی(بادام‌زمینی) و میوه‌های خشک ازجمله موادی هستند که شانس بروز آفلاتوکسین در آنها بالاست، البته اگر به‌درستی فرآورده و تهیه نشوند و محیط آلوده باشد. اما این سم خطرناک در طیف گسترده‌تری از غذاها مشاهده می‌شود. در شیر، پنیرها و سایر محصولات لبنی شانس آلودگی به آفلاتوکسین وجود
دارد.
نکته حائزاهمیت این است که ذرات سموم قارچی با روش عادی پخت‌و‌پز ازبین نمی‌روند و غیر‌فعال نمی‌شوند، چراکه به حرارت مقاوم هستند و حتی در حرارت‌های بالای 100 یا 120درجه سانتی‌گراد پایدار می‌مانند. برای همین وقتی این سم وارد جیره غذایی فرد می‌شود، پاکسازی آن با روش‌های موجود و علم کنونی به نحو درخور توجه میسر نیست.
با این حال شناخت این ماده از طریق عادی مقدور نیست و باید تشخیص‌های آزمایشگاهی انجام شود. افرادی که با این ماده مسموم می‌شوند به مرور زمان در بدن‌شان نفوذ پیدا می‌کند که علائم مشخصی ندارد. اما فراموش نکنید که سرطان بیماری خاموشی است که بعد از مدتی خود را بروز می‌دهد. مصرف مقادیر ناچیز این سم به مدت طولانی موجب بروز سرطان کبد، هپاتیت و اختلال متابولیکی ریز‌مغذی‌ها می‌شود.
اساس مواد تشکیل‌دهنده رنگ‌های غیرمجاز شیمیایی فلزات هستند. فلزات سنگین مثل سرب، جیوه و… رنگ‌های چشم‌نوازی ایجاد می‌کنند که بیشتر در کارهای ساختمانی کاربرد دارند. اما متاسفانه برخی افراد غیر‌مسئول برای انجام برخی تقلبات در موادغذایی به‌خصوص همین ادویه‌جات از فلزات استفاده می‌کنند. مصرف این فلزات از روی عدم آگاهی باعث نگهداری در بدن می‌شود که تجمع آنها و بعد از مدتی روی تمام اعضای بدن ازجمله مغز، اعصاب، کلیه و… اثرات منفی می‌گذارند.
حتی زمینه‌ساز بیش‌فعالی کودکان و حساسیت‌های مزمن و بیماری‌های دیگر می‌شوند. توصیه می‌شود از ادویه‌جاتی استفاده شود که مهر استاندارد داشته باشند و مورد‌تایید وزارت بهداشت هم باشند. اما خیلی از افراد زمانی که از محصولات کارخانه‌ای استفاده می‌کنند، دیگر هیچ توجهی به تاریخ تولید و انقضای آن ندارند و حتی محل تولید را بررسی نمی‌کنند. توصیه می‌کنم به این نکات هم در این زمینه توجه
داشته باشید.
حالا ضد‌فلز بخورید
برای دفع دریافت فلزات سنگین باید ابتدا مشخص شود که چه نوع فلزاتی دریافت شده است. ویتامین E و سلنیوم ازجمله مواد ضدسرطان و خنثی‌کننده آثار سمی فلزات سنگینی مثل جیوه و سرب هستند. بارها از زبان اکثر متخصصان تغذیه شنیده‌اید که برنامه روزانه شما باید سرشار از سبزیجات و میوه‌های مناسب فصل باشد. اما اصلی‌ترین خوراکی‌های ضدزنگ (آنتی‌اکسیدان) که به دفع این سموم کمک می‌کند آجیل‌های تازه و گوشت آبزیان است.
همچنین انواع جوانه‌ها که سرشار از ویتامینE هستند به‌خصوص جوانه گندم می‌تواند در دفع این سموم نقش بسزایی داشته باشند. برای همین توصیه می‌شود روزانه 30گرم آجیل خام مصرف کرده و در کنار آن در هفته دو میان‌وعده از گوشت آبزیان میل کنید. همچنین روزانه بین 5 تا 7واحد سبزیجات مصرف کنید. گشنیز، سیر، اسفناج و کلم بروکلی نیز جزء سبزیجاتی هستند که بهتر است به‌صورت یک سالاد با هم مخلوط شوند و در اکثر میان‌وعده‌ها میل کنید.
نان گندم و جو، حبوبات، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزیجات حاوی برگ سبز تیره و گوجه‌فرنگی مواد غذایی حاوی سلنیوم و مغزها ازجمله منابع خوب ویتامینE محسوب می‌شوند که علاوه بر خاصیت دفع سموم، سیستم دفاعی بدن را بالا می‌برند. فراموش نکنید که اگر سیستم دفاعی بدن قوی باشد تاثیر سموم روی اعضای داخلی بدن ناچیز خواهد
بود.
همچنین دریافت ویتامینC و بتاکاروتن نقش بسزایی برای پاکسازی بدن در قبال دریافت این سموم دارد. این ویتامین‌ها در اکثر میوه‌ها ازجمله هویج، نارنگی، سیب‌های زرد، انبه، کدوحلوایی، زردآلو (به فصلش) و… یافت می‌شود که به‌عنوان ضدزنگ (آنتی‌اکسیدان) می‌توانند در خدمت سیستم ایمنی بدن باشند.
184/