کوچ هنرمندان؛ آن طرف چه خبر است؟
ماجرای شبکههای ماهوارهای و حضور سينماگران و بازيگران ايراني در اين شبكهها هرروز پيچيدهتر ميشود و ابعاد وسيعتري به خود ميگيرد ،ماجرایی که معلوم نیست به کجا ختم میشود.انگار اين روزها گوشهاي صداو سيما و سينماي داخل كشور به شبكههاي خارج از كشور بوده و هرروز منتظر خبر جديدتري است تا از اين رسانهها به گوش برسد.
اتفاقي كه استارت آن با رفتن صدف طاهريان آغاز و در ادامه با خبر پيوستن چکامه چمن ماه، مانی کسرائیان، رابعه اسکویی و حالا مهدی مظلومی ادامه يافت.
به نظر ميرسد اين بحران تازه در سینما و تلویزیون ایران است بحرانی که با کوچ عده ای از کارگردانها، بازیگران و عوامل فنی ساخت فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی شروع شده و معلوم نیست چه سرانجامی پیدا می کند.
سینما و تلویزیون ایران در ظاهر ماجرا هیچ واکنشی به این اتفاق نشان نمیدهد که چرا فلان کارگردان موفق تلویزیون سر از شبکه پربیننده ماهوارهای – که رقیب سیما به حساب میآید- در آورده اما این ماجرا حتما نگاههایی را متوجه آنها خواهد کرد.
پس از حواشی مربوط به پيوستن بازيگران ايراني به شبكههاي تلويزيوني خارج از كشور و اتفاقات افتاده پيرامون آن ، موضوع ديگري كه در اين يكي، دو روز به صدراخبار مربوط به حواشي سينما و تلويزيون ايران آمده بحث پخش تیزر تبلیغاتی بعضي از فیلمهای سینمایی از شبکههای ماهوارهای فارسیزبان است. بر طبق اخبار رسيده دادسرای فرهنگ و رسانه 10 تهیهکننده را به جهت چنین تبلیغاتی احضار کرده است. قرار است آن ها امروز در اين دادسرا حاضر شوند.
پس از آنکه رسانه ملی از پخش تیزر تبلیغاتی بسیاری از فیلمهای سینمایی در حال اکران در ایران خودداري كرد، تعدادي از تهیهکنندگان فیلمهای سینمايی برای جبران خلارسانهای، دست به دامان برخی شبکههای ماهوارهای فارسی زبان شدند؛ امری که همچون رفتار صداوسیما قابل پذیرش نیست و مواجهه نادرستی در مقابل تصمیم نادرست صداوسیما محسوب میشد.
در این میان، مسئولان صداوسیما برای مقابله با این اتفاق، به جای اختصاص تبلیغات به فیلمهای سینمایی کشورمان، فرم تعهدنامهای را تنظیم کردند که بر اساس این فرم هر تهیهکنندهای که برای فیلمش از تلویزیون آنونسی پخش شود، حق ندارد به شبکههای ماهوارهای تیزر تبلیغی دهد و اگر چنین اتفاقی رقم بخورد، علاوه بر پرداخت خسارت، تبلیغ فیلمهای بعدی او نیز از تلویزیون پخش نخواهد شد؛ رویکردی که چندان موثر نخواهد بود، چرا که هماکنون نیز آنونس اکثر فیلمها پخش نمیشود.
واقعیت این است که بالاخره باید فضایی برای تبلیغ 100 فیلم تولید شده سینمای ایران در هر سال، وجود داشته باشد و صدا و سیما هم تا کنون، آنطور که باید و شاید از فیلمهای روی پرده حمایت نکرده است. با این حساب، برخورد با فیلمسازانی که تنها می خواهند محلی برای تبلیغات خود بیابند، راه درستی برای برخورد با موضوع نیست.
هزينههاي تبليغ در سيماي ملي عامل اصلي اين اتفاق است؟
تهيه كننده جامه دران به عنوان يكي از 10 تهيهكنندهاي كه به دادسرا احضار شدهاند در خصوص هزينههاي تبليغ فيلم درداخل كشور در قياس با شبكههاي ماهوارهاي هم توضيح داد:«هزينه تبليغ درصداو سيما اصلا قابل قياس با تبليغ در شبكههاي ماهوارهاي نيست. درحالي كه صداو سيما براي تبليغ آنونس چنددقيقهاي از يك فيلم طلب مبلغ گزافي ميكند شبكههاي خارج از كشور اين تبليغات را با هزينه بسيار كمتر و حتي در مواردي رايگان براي يك فيلم انجام ميدهند حال سوال اينجاست پخش كنندهاي كه فيلمش چنين امكاني را براي تبليغ در شبكهاي مييابد كه از نظر مخاطب هم گسترده است ، چرا نبايد چنين كاري را انجام دهد؟ ضمن اینکه تبلیغات محیطی آنقدر گران است که هیچ تهیه کنندهای توان پرداخت آن را ندارد. در چنین شرایطی باید فکری به حال فیلمها شود.»
برخورد ميلي سيماي ملي
سياست برخورد تلویزیون با همه فيلمها يكسان نيست. و اين نهاد همان برخوردی را که در پخش تیزر فیلمهایی مثل «محمد رسولا…» و «شاهزاده روم» دارد، با همه فیلمهای روی پرده نمی کند. بقیه فیلمها به این راحتی تیزرهای تلویزیونی نمیگیرند، به خصوص که این تصمیم کاملا سلیقهای گرفته میشود و قاعده خاصی هم برای انتخاب آنها وجود ندارد. وقتی هم که بالاخره قرار بر پخش تیزر فیلمی از تلویزیون میشود، در بسیاری از موارد تهیه کننده باید از خیر ستارههایی که صدا و سیما حاضر به پخش کردن تصویر آنها نیست، در تیزرش بگذرد.
جمال ساداتیان تهیه کننده «جامهدران» و یکی از کسانی که به همین دلیل به دادسرا احضار شده در اين خصوص گفت :«وقتی سه روز بعد از پخش تیزرهای «جامهدران» صدا و سیما ابتدا نسبت به حضور پگاه آهنگراني و باران كوثري درآنونسهاي اين فيلم واكنش نشان داد و خواست كه قسمت هاي مربوط به اين بازيگران از تبليغ فيلم درآورده شود.نميدانم چطور ميشود فيلمي را بدون حضور دو بازيگر اصلي آن تبليغ كرد؟بعد از آنكه ما با اين قضيه هم موافقت كرديم و بخش هاي اين دوبازيگر را هم از آنونس تبليغاتي فيلم حذف كرديم باز هم صداو سيما دراقدامي عجيب پخش تيزر اين فيلم از شبكههاي خود را متوقف كرد وبنابراين ديگر چارهای جز پخش تیزرهای فیلم در شبکههای ماهوارهای نمانده بود.
وقتی فیلمی اکران بینالمللی دارد کجا باید تبلیغ شود؟»به نظر می رسد صدا و سیما هم به همین نتیجه رسیده و این را می توان از اطلاعیهای که به تازگی از سوی این سازمان منتشر شده به وضوح دید، تلویزیون در این اطلاعیه از حل کردن مشکل تعرفههای این سازمان با پخش تیزرهای رایگان برای فیلمهای سینمایی خبر داده است. اتفاقی که مدتی است در شبکههای ماهوارهای میافتد و اصلا برخی از شبکهها بدون درخواست فیلمسازان نیز دست به چنین کاری میزنند.
البته صداوسیما، پخش این تیزرهای رایگان را منوط به این شرط کرده که سازنده نباید تیزر فیلم خود را برای پخش در اختیار شبکههای ماهوارهای غیر مجاز قرار دهد و اگر این موضوع ثابت شود، باید حق پخش این تیزر پرداخت شود. اما معلوم نیست تلویزیون در مورد سلیقه بسیار خاص و غیر قابل پیش بینی اش چه خواهد کرد؟ آیا این شرایط برای همه فیلم ها اجرا می شود یا فقط در مورد فیلم هایی است که از مرحله تایید مدیران برای پخش می گذرند؟
شروع ماجرا از كي بود؟
ماجرای پخش تیزر فیلم های سینمایی در شبکههای ماهواره ای از اوایل امسال بالا گرفت. بهار امسال بود که تیزر تبلیغاتی «استراحت مطلق»، پس از آنکه در صداوسیما پخش نشد، به شبکههای ماهوارهای رفت و اتفاقا در فروش آن نیز تاثیر گذاشت.
پس از آن هم با اینکه تیزر «ایران برگر» مسعود جعفری جوزانی در تلویزیون نیز پخش میشد، در شبکههای ماهوارهای هم به نمایش درآمد. همان روزها، حسین نوشآبادی سخنگوی وزارت ارشاد، به این اتفاق واکنش نشان داد و پخش تیزر در شبکههای معاند را غیر قانونی خواند و حتی وعده برخورد با هنرمندان را داد. غلامرضا موسوی دبیر هیات رئیسه شورای عالی تهیهکنندگان در گفتوگو با مهر، حرف های قابل تاملی در این باره زده است.
به گفته او، پخش نکردن تیزر فیلمهای روی پرده از تلویزیون ایران به رفع مشکل پخش تیزرهای سینمایی از شبکههای ماهواره ای کمک نمیکند و شاید حتی باعث میشود تهیهکنندگان رسما تیزرهای خود را به شبکههای ماهواره ای فارسیزبان بدهند و از خیر پخش تیزر در تلویزیون بگذرند.»
سازمان سينمايي به ماجرا ورود پيدا ميكند
انتشار خبر احضار برخی از تهیه کنندگان سینمای ایران به دادسرای فرهنگ و رسانه که اولين بار سایت انتخاب مشروح آن را روی خروجی اش فرستاد، روابط عمومی سازمان سینمایی با انتشار خبری از پیگیری این سازمان در باره چند و چون این احضار خبر داد. معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی گفت: دکتر حجتا… ایوبی، رئیس سازمان سینمایی پیگیر مسئله دعوت تهیه کنندگان به دادگاه فرهنگ و رسانه است.
دکتر حجت ا… ایوبی، رئیس سازمان سینمایی در پی این خبر پیگیر موضوع شده و در گفت وگو با مسئولان قضایی کشور به عنوان نهاد صیانت کننده از عرصه فرهنگ و هنر از کم و کیف این موضوع مطلع شد. وی یادآور شد: رئیس سازمان سینمایی برای حل مسئله پیش آمده پیگیر امور است و در این راستا تعامل بسیار موثری با مسئولان محترم قضایی کشور انجام شده است.
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی اضافه کرد:با توجه به تعامل بسيار خوب بين سازمان سينمايي و قوه محترم قضاييه اين مسئله از سوي رئيس سازمان پيگيري شد. هيچ ترديدي در عزم راسخ قوه قضاييه بر حفظ كرامت و صيانت از هنرمندان كشور به عنوان سرمايه هاي بي بديل اجتماعي وجود ندارد. دعوت ياد شده تنها جهت بررسي، آگاهي بخشي و صيانت از اهالي سينماست و بر خلاف آنچه در رسانه ها آمده جنبه سلبي و احضاريه ندارد.
ایل بیگی ادامه داد: در هفته های گذشته در دفتر اینجانب با حضور مدیر کل تبلیغات وزارت ارشاد و دبیر شورای عالی تهیه کنندگان، رئیس کانون پخشکنندگان فیلم ، محمد رضا فرجی مدیرکل سینمای حرفه ای و مشاور حقوقی سازمان جلسه ای را دراینباره داشتیم و نامه های رسیده درباره پخش آگهی از شبکه های ماهواره ای را بررسی کردیم و نقطه نظرات در این جلسه مورد ارزیابی قرار گرفت.
معاون ارزشیابی سازمان سینمایی تصریح کرد: تهیه کنندگان و پخش کنندگان از این ماجرا اعلام برائت کرده و خواستار برخورد با این شبکههای ماهوارهای که اقدام به پخش تبلیغات آثارشان میکنند. ایل بیگی تاکید کرد: پخش آگهی از شبکههای ماهواره ای و نیت هایی که بعضا بدخواهان کشور برای هدف قرار دادن سینما دارند مشخص است. وی با اشاره به برگزاری جلسه مشترک بین مسئولان محترم قضایی و تهیه کنندگان و پخشکنندگان دعوت شده و حضور خود در این جلسه گفت: اینجانب نیز با توجه به تاکید سازمان سینمایی برای رفع این مسئله در جلسه یاد شده حضور خواهم داشت.