حاشیه‌نشینی توسعه مراکزفرهنگی حاشیه شهر
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اردبیل اخیراً در یکی از جلسات خود از کمبود مراکز فرهنگی به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان ابراز گله‌مندی کرد.
هاجر جمادیه گفت: این جای تعجب است که ساخت‌وسازها به‌ضرورت توزیع مناسب مراکز فرهنگی بی‌توجه‌اند و هنوز در برخی شهرک‌های تازه تأسیس ما یک مرکز فرهنگی، یک مدرسه، یک درمانگاه و حتی یک فضای سبز مطلوب نداریم.
این دغدغه به‌جا بود. موضوعی که هرچند تازگی ندارد اما سال‌ها است گاهی از زبان مدیران و گاهی از زبان کارشناسان دلسوز مطرح‌شده و راه به‌جایی نبرده است.
بطوریکه نه مسکن مهر توانسته در جذب مراکز فرهنگی موردنیاز ساکنان خود موفق عمل کند و نه شهرک‌های جدید به این مقوله توجه دارند. چه برسد به سکونتگاه‌های غیررسمی که به حدی در حاشیه مانده‌اند که حتی بازدیدهای پر عکس و فیلم مدیران نیز نتوانسته گرهی از امورات آن‌ها باز کند و همچنان کمبودها احساس می‌شود.
فرهنگ واجب‌تر از نان شب؟
کارشناسان می‌گویند دلیل بی‌توجهی عمده به توسعه مراکز فرهنگی به نوع نگاه مدیران برمی‌گردد. بطوریکه به عقیده اغلب مدیران همین‌که آب و برق و گاز و راه یک سکونتگاه تأمین شود در وهله نخست کافی است.
این دیدگاه بر اساس درجه‌بندی ضرورت‌ها، صحیح به نظر می‌رسد هرچند موردنقد کارشناسان فرهنگی است و این‌ها معتقدند توسعه فرهنگی و تأمین غذای روحی شهروند باید هم‌زمان با توسعه عمرانی و زیرساخت‌های زندگی وی همراه شود.
بااین‌وجود حتی این دیدگاه نیز نتوانسته در تنظیم نیازمندی‌ها موفق عمل کند. در برخی سکونتگاه‌های غیررسمی هنوز مشکل آب شرب، لوله‌کشی گاز و برق و حتی راه آسفالته وجود دارد و در همین شهر اردبیل کوچه‌های بدون آسفالت همچنان مشاهده می‌شوند.
از سویی سؤال اینجاست که نهادهای فرهنگی برای تأمین این نیازمندی‌ها چه کرده‌اند؟ آن دسته از دستگاه‌های اجرایی که وظیفه فرهنگ‌سازی به‌عنوان رسالت اصلی آن‌ها تعریف‌شده به حدی اقدامات خود را در حد برنامه‌های تزئینی و مقطعی بی‌آنکه به تأثیر درازمدت آن توجه شود متوقف نگاه داشته‌اند که حتی به‌قدر وسع خود نتوانسته‌اند مناطق محروم را تزریق فرهنگی کنند.
یکی از ساکنان منطقه گلمغان می‌گوید: یک کلاس آموزشی پیدا نمی‌کنم تابستان که شد فرزندم را بفرستم آنجا و حالا با این گرانی چطور هرروز بروم آموزشگاه‌های وسط شهر و برگردم.
این دغدغه از ساکنان محلات حاشیه‌ای دیگر نیز به گوش می‌رسد و در سر دیگر ماجرا اظهارات شنیدنی و قابل‌توجه شورا و شهرداری در توسعه متوازن است.
توسعه متوازن در سال‌های اخیر شعارزده بود
اعضا شورای شهر می‌گویند طرح‌هایی که در راستای محرومیت‌زدایی و توسعه متوازن است را تصویب کرده و شهردار سابق اردبیل به توسعه متوازن فرهنگی و اجتماعی شهر تأکید ویژه داشت و در ذکر مثالی پارک‌ها و فضاهای سبزی که در مناطق چهارگانه شهرداری ساخته شده بود را مثال می‌زنند.
در طول سال‌های اخیر چهره شهری تکانی به خود ندیده و ما مثلاً در برنامه امسال احداث فرهنگسرا در هر یک از مناطق شهرداری داشتیم که به‌جایی نرسیدامروز همان شورا و همان شهرداری معتقدند همچنان باید برای توسعه متوازن تلاش کنند و هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌اند.
بطوریکه به عقیده رئیس کمیسیون فنی و عمرانی شورای شهر اردبیل به‌غیراز بالای شهر اردبیل سایر مناطق به لحاظ فرهنگی کم برخوردار هستند.
علیرضا سلیمانی دست شورا را مثل همیشه در ملزم کردن شهرداری برای اجرای پروژه‌ها بسته می‌بیند و معتقد است برخی مصوبات توسعه مراکز فرهنگی ما روی زمین مانده است.
این اظهارات البته پذیرفته نیست و این خود شورا بوده که مصوبات را در جلسات پرحاشیه به تصویب رسانده و باز گرهی از مناطق حاشیه‌نشین نگشوده است و شورا جز در نطق پیش از دستور اعضای خود حتی کوچک‌ترین نقدی به عدم اجرا نداشته است.
سلیمانی به خبرنگار مهر گفت: در طول سال‌های اخیر چهره شهری تکانی به خود ندیده و ما مثلاً در برنامه امسال احداث فرهنگسرا در هر یک از مناطق شهرداری داشتیم که به‌جایی نرسید.
پرش از نامی به نام دیگر
مسئولیت‌هایی که به بهانه کمبود مالی و دست‌های بسته کنار زده می‌شود البته در ذهن شهروندان باقی است. به‌ویژه زمانی که مدیری تأکید ویژه به اهمیت فرهنگ دارد مردم رفتار وی را داوری خواهند کرد.
شهردار جدید اردبیل زمانی که شهردار قبلی در میانه فصل کاری به دلیل شرکت در انتخابات مجلس استعفا داد با شعار توسعه سرمایه اجتماعی فعالیت خود را در شهرداری آغاز کرد.
حمید لطف‌اللهیان بارها در جمع مدیران گفت: محدود کردن شهرداری به فعالیت عمرانی صحیح نیست و فعالیت عمرانی کالبد شهر است و باید به جان شهری و شهروندان توجه داشت و برای ارتقا سرمایه اجتماعی برنامه‌ریزی کرد.
در وضعیتی که مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان از محرومیت‌های تحمیلی به کودکان به‌عنوان نسل آتی این استان ابراز نگرانی می‌کند پروژه‌های توسعه فرهنگی شهرداری می‌تواند همان خون تازه در کالبد شهری باشد.
بااین‌وجود شهردار اردبیل طرح احداث فرهنگسراها را با تغییر همراه دانست و به خبرنگار مهر گفت: به‌جای آن خانه شهروند اجرا می‌شود.
وی افزود: برای کودکان هم برنامه داریم و می‌خواهیم در یکی از مناطق خانه کودک ایجاد کنیم.
اینکه تا چه حد این خانه کودک می‌تواند نیاز جمعیت رو به افزایش حاشیه‌نشین را تأمین کند و به نظر شهرداری بهترین مکان احداث آن کجا باید باشد هنوز سؤالات بی‌پاسخ باقی‌مانده از پروژه‌های جدید یکی از دستگاه‌هایی است که رویکرد خود را از صرف مشغولیت به پروژه‌های عمرانی به توسعه فرهنگی تغییر داده است.
علاوه بر این از ابتدای سال جاری سایر دستگاه‌های فرهنگی استان برنامه جامع و مدونی برای توسعه مراکز فرهنگی و برنامه‌های فرهنگی در مناطق محروم به‌ویژه با محوریت کودکان ارائه نکرده‌اند. به‌غیراز مرکز فراگیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان که فعلاً در حد یک ایده طرح شده است.
نگاه شهروندان به پروژه‌های شهرداری است و اینجاست که خلأ نبود یک کارگروه کودک و نوجوان در استان که مدیران خفته را ملزم به اجرای مصوبات کند ضروری می کند.
176/