سال سیاه نفت
اگر سال ۲۰۱۴ برای کشورهای نفتی آغاز دورانِ کاهشِ ارزشِ مهم‌ترین دارایی‌شان بود، سال ۲۰۱۵ برای آنها روزهای سیاه‌تری را رقم زد تا خاطرات تلخ این سال‌ها برای همیشه در یادها باقی بماند. نفت خام که در سال ۲۰۱۴ بیش از ۴۷ درصد از ارزش خود را از دست داده بود، در سال ۲۰۱۵ نیز به میزان ۳۵درصد، افت قیمت را تجربه کرد تا طی ۲سال از سطح ۱۰۶دلار به محدوده ۳۷ دلار در هر بشکه رسیده باشد.
براي روسياهي نفت در سال ميلادي سپري شده همين كافي بود كه در اين سال قيمت آن به پايين‌ترين سطح طي 11سال گذشته رسيد. 9روز تا پايان سال باقي مانده بود كه بهاي طلاي سياه به 36دلار و 11سنت در هر بشكه رسيد و ركورد پايين‌ترين قيمت از سال 2014تاكنون را به ثبت رساند.
قيمت نفت برنت درياي شمال به‌عنوان شاخص اصلي بازار نفت در آخرين روز سال 2015در حالي به 37دلار و 28سنت رسيد كه سال را با قيمت 56دلار و 42سنت آغاز كرده بود. اين اعداد نشان‌دهنده افت 35درصدي بهاي طلاي سياه در يك سال گذشته ميلادي است. قيمت نفت خام در سال 2014ميلادي از محدوده 106دلار به 56دلار رسيده بود كه نشان‌دهنده كاهش 47درصدي ارزش آن در اين سال است.
قيمت نفت در ششم مي 2015يعني 16ارديبهشت‌ماه سال‌جاري به 67دلار و 77سنت رسيد كه بالاترين سطح آن در سال 2015به‌حساب مي‌آيد. فاصله اوج تا حضيض قيمت نفت در سال 2015به بيش از 46درصد مي‌رسد. سالِ سياه نفت در حالي به پايان رسيده كه چشم‌انداز بهتري براي آن در سال جديد ميلادي نيز پيش‌بيني نشده است.
تحريم نفتي ايران به‌زودي با اجراي برجام لغو مي‌شود و بازار نفت با افزايش عرضه نفت از سوي ايران مواجه خواهد شد. از آنجا كه به‌نظر نمي‌رسد كشورهاي عضو اوپك با كاهش توليد خود، براي نفت ايران در بازارهاي جهاني جا باز كنند، پيش‌بيني كاهش قيمت طلاي سياه با افزايش صادرات نفت ايران شده است. مقامات نفتي ايران معتقدند كه سهم 14.2درصدي از بازار صادراتي اوپك كه پيش از تحريم‌ها در اختيار ايران بود، بايد پس از لغو تحريم‌ها به كشورمان برگردد. بيژن زنگنه، وزير نفت بارها اعلام كرده است كه كشورهاي عضو اوپك در سال‌هاي تحريم ايران، فرصت افزايش صادرات پيدا كرده‌اند اما حالا با بازگشت ايران بايد اين فرصت‌ها را در اختيار ايران قرار دهند اما اين كشورها نشانه‌اي از اين همكاري بروز نداده‌اند.
آخرين وضعيت توليد نفت اوپك
گزارش ماهانه اوپك نشان مي‌دهد كه ميزان توليد نفت اوپك در‌ماه پاياني سال گذشته ميلادي پس از نشست اعضاي اين سازمان در وين، تغيير قابل‌توجهي نداشت. سازمان كشورهاي صادركننده نفت در نشست‌ماه دسامبر سال ٢٠١٥ ميلادي سقف توليد جديدي درنظر نگرفتند. نظرسنجي از فعالان صنعت نفت و كارشناسان نشان مي‌دهد كه مجموع توليد روزانه نفت اوپك در‌ماه دسامبر سال ٢٠١٥ ميلادي ١٨ هزار بشكه افزايش يافت و به ٣٢ ميليون و ١٣٩ هزار بشكه رسيد. توليد روزانه نفت عراق در دوره يادشده با ١١٩ هزار بشكه افزايش، به 4ميليون و ٤٤٠ هزار بشكه رسيد تا اين كشور به بالاترين سطح توليد نفت خود از سال ١٩٨٩ ميلادي تاكنون دست يابد.
توليد روزانه نفت ايران در دسامبر ٢٠١٥ ميلادي ١٠٠ هزار بشكه كاهش داشت و به 2ميليون و ٧٠٠ هزار بشكه رسيد. اين گزارش مي‌افزايد: ايران انتظار دارد با پايان يافتن تحريم‌ها در هفته نخست‌ماه ژانويه سال ٢٠١٦ ميلادي، توليد نفت خود را ٥٠٠ هزار بشكه در روز افزايش دهد. هم‌اكنون ايران به‌طور ميانگين روزانه يك ميليون بشكه نفت خام را به 5كشور چين، هند، كره‌جنوبي، ژاپن و تركيه صادر مي‌كند، اما پس از لغو تحريم‌ها، همه اين محدوديت‌ها از بين مي‌رود.
افزايش عرضه يا كاهش آن؟
نفت در سال 2015يك سوم ارزش خود را از دست داد و همچنان كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه روند كاهشي در سال 2016هم ادامه يابد. تحليل كارشناسان از دليل افزايش نيافتن قيمت در سال آينده افزايش عرضه نفت در بازارهاي جهاني به‌ويژه رشد كم سابقه ذخاير نفتي در آمريكاست. طبق آمار اداره انرژي آمريكا ميزان ذخاير نفت اين كشور به 2.6ميليون بشكه رسيد درحالي‌كه آمارهاي رويترز اين رقم را 2.5ميليون بشكه اعلام كرده بود. در اين شرايط برخي تحليلگران نيز معتقدند كه قيمت نفت در سال 2016بهبود مي‌يابد و اين تحليل را به‌دليل افت دكل‌هاي حفاري نفتي آمريكا ارائه كرده‌اند اما تجار مي‌گويند به همان دلايل سال 2015روند كاهشي قيمت در سال 2016هم تكرار خواهد شد.
184/