یک گام تا ختم پرونده ایران در آژانس اتمی
اتهامات وارد شده ازسوی جامعه جهانی به ایران درخصوص برنامه هسته‌ای‌اش در یک‌قدمی مختومه‌شدن قرار گرفت. روز چهارشنبه هفته گذشته، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش خود را درباره موضوع مطالعات ادعایی منتشر کرد و در این گزارش صراحتا اعلام کرد که آژانس «هیچ سند معتبری از انحراف مواد هسته‌ای در موضوع پی‌ام‌دی نیافته است». به این ترتیب این نخستین‌بار است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راه برای بسته‌شدن پرونده موسوم به پی‌ام‌دی باز می‌کند. پرونده‌ای که موجب شد تا ایران سخت‌ترین تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را دریافت کند تا پیش از این مدیران کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، محمد البرادعی و یوکیا آمانو هرگز در گزارش‌های خود شانسی برای بسته‌شدن این پرونده باقی نگذاشتند و همواره گزارش‌های خود را به شکلی تنظیم می‌کردند که دست شورای حکام آژانس برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت باز بماند. این‌بار اما پس از توافق هسته‌ای وین در تیرماه، یوکیا آمانو براساس نقشه راهی که در وین معین شده بود، تحقیقات خود را درباره موضوع پی‌ام‌دی آغاز کرد و با همکاری‌های ایران در گزارش نهایی خود درباره این موضوع نوشت: «فعالیت‌های مربوط به توسعه ابزار انفجار هسته‌ای پیش از پایان سال ٢٠٠٣ فراتر از مطالعات علمی نبوده است» و «هیچ سند معتبری از انحراف مواد هسته‌ای در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران ندارد». یوکیا آمانو اعلام کرد: تمام اقدامات تعیین‌شده در نقشه راه اجرا شده و ایران توضیحات و اطلاعات لازم را برای تکمیل تحقیقات آژانس ارایه داده است. در بخش خلاصه این گزارش آمده است، تمام فعالیت‌های تعیین‌شده در نقشه راه اجرا شده است. ایران توضیحات لازم را به صورت مکتوب و اسناد مربوطه درخصوص مسائل باقی‌مانده گذشته و حال را ارایه داده است و آژانس سوالات درباره ابهامات مربوط به توضیحات و نشست‌های کارشناسی فنی که برگزار شده را مطرح کرده است. آژانس فعالیت‌های پادمانی را در مکان‌های موردنظر خود شامل سایت پارچین اجرا کرد و یک نشست جمع‌بندی برگزار شده است. اجرای نقشه راه مسیر همکاری سازنده‌تر میان ایران و آژانس را تسهیل کرده است. همچنین در این گزارش تأکید شده: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی می‌کند که یک‌سری از فعالیت‌های مربوط به توسعه ابزار انفجار هسته‌ای پیش از پایان سال ٢٠٠٣ در ایران به‌عنوان یک اقدام هماهنگ‌شده صورت گرفته و برخی از این فعالیت‌ها پس از سال ٢٠٠٣ ادامه یافته است. آژانس همچنین ارزیابی می‌کند که این فعالیت‌ها فراتر از مطالعات علمی و احتمالی و به علاوه دستیابی به شایستگی‌ها و ظرفیت‌های فنی مربوطه نبوده است. آژانس همچنین هیچ نشانه معتبری از فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه یک ابزار انفجار هسته‌ای پس از سال ٢٠٠٩ در دست ندارد. آژانس همچنین هیچ سند معتبری از انحراف مواد هسته‌ای در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران ندارد». این گزارش با استقبال مقامات ایران نیز مواجه شد. سیدعباس عراقچی در بخش خبری ساعت ۲۱ شبکه اول سیما درخصوص گزارش آژانس گفت: این گزارش و جمع‌بندی که آژانس ارایه داده، موید صلح‌آمیزبودن برنامه‌های هسته‌ای ایران است و تمام ادعاهایی که در مورد برنامه نظامی هسته‌ای ایران وجود داشته، توسط گزارش آژانس رد شده است. رئیس ستاد پیگیری برجام، افزود: حداکثر چیزی که آژانس در پاراگراف آخر گزارش خود آورده، این است که یک‌سری مطالعات انجام شده بود که بعد هم ادامه پیدا نکرده است.
وی با بیان این‌که به اعتقاد من این گزارش برنامه صلح‌آمیز ایران را تأیید می‌کند، ادامه داد: این گزارش خیلی صریح تأیید کرده که در برنامه انرژی هسته‌ای ایران انحرافی صورت نگرفته و برنامه نظامی نداشته است و هیچ نشانه‌ای از این‌که مواد ایران به انحراف رفته باشد و یا سوخت مخفی داشته باشد را تأیید نمی‌کند. عراقچی تأکید کرد: درمجموع این گزارش ادعاهای چند‌سال گذشته را مبنی براینکه ایران برنامه نظامی هسته‌ای دارد را رد می‌کند. رئیس ستاد پیگیری برجام افزود: امانو گفته بود گزارش‌اش نه سیاه است نه سفید؛ اما به اعتقاد من در جمع‌بندی خودش به سفید نزدیک‌تر شده و عمده ادعاها را رد کرده است. وی با بیان این‌که به اعتقاد من با این گزارش راه کاملا هموار شده که شورای حکام ۱۵ دسامبر یک تصمیم درست و عقلایی بگیرد و این پروند را ببندد، گفت: دیگر به عهده ١+٥ است که پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که تعهد کرده بود را با هدف بستن گزارش به آژانس بدهند. معاون وزیر امورخارجه، در پاسخ به این سوال که آیا با این گزارش نظر شورای حکام را تأیید می‌کند، گفت: به اعتقاد من گزارش آژانس حتما نظر شورای حکام را تأمین خواهد کرد؛ چراکه به‌طور صریح می‌گوید که ایران برنامه نظامی نداشته و انحرافی در مواد هسته‌ای ایران مشاهده نشده و تنها بعضا مطالعاتی داشته است و هیچ انحرافی برای برنامه هسته‌ای ایران را ثابت نمی‌کند.
آژانس: شواهدي درخصوص فعاليت هسته‌اي ايران پس از سال ٢٠٠٩ به دست نيامد
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در گزارش خود درباره ایران اعلام کرد: هیچ نشانه معتبری مبنی بر فعالیت‌های این کشور درخصوص ساخت بمب هسته‌ای پس از سال ٢٠٠٩ به دست نیامده است. نکته جالب این‌که وزارت خارجه آمریکا با اعلام مواضعی از گزارش یوکیا آمانو استقبال کرد. سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفت: گروه ١+٥ به‌زودی قطعنامه‌ای را درباره موضوع موسوم به ابعاد احتمالی نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران صادر خواهد کرد. «مارک تونر» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که در کنفرانس خبری شرکت کرده بود، گفت: بعد از بررسی گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موضوع ابعاد احتمالی فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گذشته به شورای حکام گروه ١+٥ هم قطعنامه‌ای را درخصوص این موضوع و این بخش از فعالیت‌های هسته‌ای ایران صادر خواهد کرد و این قطعنامه با نگاه مبتنی بر بستن این پرونده تنظیم خواهد شد. پی‌ام‌دی یا آنچه ایران بارها آن را «مطالعات ادعایی» نامیده، مجموعه‌ای از اتهامات کشورهای غربی و عمدتا آمریکا، نسبت به وجوه تسلیحاتی برنامه اتمی «جمهوری اسلامی» است که برای نخستین‌بار؛ طبق ادعای آمریکایی‌ها از کامپیوتر شخصی یکی از کارمندان فراری سابق ایران به دست آمد. آژانس، طی گزارش معروف خود در نوامبر ٢٠١١ میلادی، تمامی این ادعاها را در یک گزارش جمع‌آوری کرد.
بحث پی‌ام‌دی ادعای کشورهای غربی در انجام برنامه نظامی هسته‌ای به قصد تولید و توسعه سلاح هسته‌ای است که ریشه تاریخی آن به سال‌های قبل از سال ١٣٨٢ (٢٠٠٣) برمی‌گردد. سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و کشورهای غربی همواره در سال‌های اخیر ایران را متهم کرده‌اند که طی سال‌های قبل از ٢٠٠٣ بخش نظامی ایران تحت هدایت برخی از فرماندهان خاص کشور درگیر پروژه مخفی گسترده‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای بوده است. برای آن‌که آن کشورها ادعای نادرست خود را نیز اثبات کنند، ملغمه‌ای از اطلاعات مستند به سرویس‌های جاسوسی خود را به آژانس ارایه کرده‌اند که ایران همه آنها را ساختگی می‌داند. لازم به توضیح نیست که همان سال‌ها، سال‌هایی است که دولت جنگ‌طلب آمریکا به دنبال زمینه‌سازی جهت دخالت در کشورهای منطقه بود که حمله به عراق نیز دقیقا با همین بهانه تلاش عراق برای دستیابی به سلاح‌های کشتارجمعی صورت گرفت.